Pod projektem zmian w czerwcu 2021 r. podpisało się 258 byłych opozycjonistów i represjonowanych. Wśród nich znaleźli się m.in. Czesław Bielecki, Zbigniew Bujak, Krzysztof Czabański, Jan Dworak, Zbigniew Janas, Bogdan Lis, Jan Rulewski, Krzysztof Wyszkowski. Część osób, które podpisały ten apel, już nie żyje. W grupie inicjatywnej jest Jarosław M. Goliszewski, Leszek Stall i Grzegorz Kostrzewa-Zorbas.
Marszałek Witek kieruje do zamrażarki, co na to Hołownia?
Od ponad trzech lat walczą oni o zmiany w ustawach, które ich dotyczą. Koalicja skupiona wokół Zjednoczonej Prawicy nic nie zrobiła w ich sprawie, a projekt decyzją ówczesnej marszałek Sejmu Elżbiety Witek trafił do zamrażarki. Działacze PiS najpierw tłumaczyli to nawałem pracy związanej z pandemią, potem wojną w Ukrainie. Gdy jednak tożsamy projekt złożyła Koalicja Obywatelska, w czasie głosowania w Sejmie na wiosnę 2023 r. odrzucili oni wniosek wraz z posłami Kukiz’15 i niektórymi niezależnymi, aby trafił do pierwszego czytania.
Czytaj więcej
Sejm głosami posłów PiS odrzucił możliwość wprowadzenia do porządku obrad projektu nowelizacji ustawy o działaczach opozycji antykomunistycznej oraz osobach represjonowanych.
Jarosław Maciej Goliszewski, fotoreporter, który współpracował z podziemną Solidarnością, a potem dokumentował przemiany ustrojowe i z Erazmem Ciołkiem wykonał sesję fotograficzną solidarnościowych kandydatów do Sejmu i Senatu z Lechem Wałęsą, przypomina, że marszałek Sejmu Szymon Hołownia obiecał odmrożenie projektów, które w poprzedniej kadencji trafiły do Sejmu. W odpowiedzi, którą marszałek skierował do działaczy opozycji demokratycznej w poprzednim miesiącu, przypomniał on, że w związku ze zmianą kadencji ich projekt ustawy „uległ dyskontynuacji”. Szymon Hołownia zaproponował im nawiązanie kontaktu z posłami „celem ponownego wystąpienia z inicjatywą ustawodawczą”. Obiecał, że jeżeli projekt wpłynie będzie „procedowany bez zwłoki”. Na razie jednak inicjatorzy zmian mówią „Rz”, że ani instytucje rządowe, ani posłowie dzisiejszej koalicji nie są nim zainteresowani.
Co proponują działacze opozycji demokratycznej i represjonowani
Projekt zakłada likwidację sprzeczności między ustawami powodującymi nierówność wobec prawa, która dotyka byłych działaczy opozycji i represjonowanych. Postulują uhonorowanie i upamiętnienie osób z potwierdzonym statusem działacza opozycji lub osoby represjonowanej oraz osób odznaczonych Krzyżem Wolności i Solidarności przez oficjalną publikację ich list. W ten sposób chcą przeciąć sytuacje, gdy ktoś „buduje legendę” o swojej działalności. Proponują rozszerzenia kręgu uprawnionych do występowania o pośmiertne potwierdzenie statusu działacza lub represjonowanego o organizacje społeczne, samorządy terytorialne i wojewodów. Objęcie ustawą osób, które „na zasadzie odpowiedzialności zbiorowej w PRL doznały represji tylko dlatego, że były wtedy członkami rodzin działaczy opozycji o obecnie potwierdzonym statusie”. Chcą też podwyższenia świadczenia wyrównawczego do emerytury lub renty osób, które zostały relegowane z uczelni lub innej szkoły lub nie mogły kontynuować studiów lub nauki szkolnej z powodu komunistycznych represji.
