Niewielki błąd może kosztować nawet kilka tysięcy złotych. W opisywanej sytuacji podpis jest bowiem także oświadczeniem o wyborze wspólnego rozliczenia, a takie można złożyć tylko do upływu terminu składania zeznań. To niejedyna pułapka, w którą może wpaść samotny rodzic rozliczający się z dzieckiem.
Ustawa o PIT nie wymaga, aby osoba zamierzająca rozliczyć się z dzieckiem uzyskała rozwód lub separację przed rozpoczęciem 2006 r. Nie oznacza to jednak, że wystarczy, aby odpowiedni wyrok został wydany np. pod koniec grudnia tego roku. Decyduje bowiem data uprawomocnienia się orzeczenia. Potwierdza to interpretacja Urzędu Skarbowego w Gorlicach z 15 maja 2006 r. (nr PDOF/415/26/06). W jej uzasadnieniu napisano, że dokumentem potwierdzającym prawo do zastosowania preferencyjnego rozliczenia jest prawomocny wyrok orzekający separację. Zgodnie z kodeksem postępowania cywilnego wiążące dla stron, sądów, organów państwowych, organów administracji publicznej oraz osób trzecich są tylko orzeczenia prawomocne. W sytuacji, której dotyczyła interpretacja, wyrok został wydany 12 grudnia 2005 r. i stał się prawomocny 3 stycznia 2006 r. Trzy dni zdecydowały o tym, że podatnik nie mógł skorzystać z ulgi w zeznaniu za 2005 r.
Zawarcie przez samotną matkę lub ojca nowego związku małżeńskiego wyklucza możliwość preferencyjnego rozliczenia z dzieckiem. Dotyczy to nawet sytuacji, gdy małżonkowie spisali intercyzę ustalającą rozdzielność majątkową, a więc nie mogą rozliczyć się wspólnie. Potwierdza to odpowiedź Urzędu Skarbowego Warszawa-Targówek z 7 listopada 2006 r. (nr1437/ZI/423/340/JS/06). Uznał on, że ustawodawca jednoznacznie wymienił sytuacje, w których osoba pozostająca w związku małżeńskim ma prawo rozliczać się jak samotny rodzic. Jest to pozbawienie współmałżonka praw rodzicielskich lub odbywanie przez niego kary pozbawienia wolności.
W piśmie tym są jednak także informacje korzystne dla podatników. Urząd potwierdził, że przepisy nie zawierają zastrzeżenia, aby rodzic wychowywał dziecko samotnie przez cały rok podatkowy. Ustawodawca wskazuje jedynie, że preferencyjne opodatkowanie dotyczy osób samotnie wychowujących dzieci w roku podatkowym. To oznacza, że warunek ten nie musi być spełniony na koniec roku, ale w dowolnym jego momencie. Osoba, która zawarła związek małżeński w 2006 r., może więc za ten rok rozliczyć się na preferencyjnych zasadach.
Nie wszyscy samotni rodzice mogą się rozliczyć z dzieckiem. Ustawa o PIT stanowi, że z ulgi tej nie mogą skorzystać osoby opodatkowujące dochody z działalności gospodarczej przy zastosowaniu 19-procentowej stawki liniowej lub opłacające PIT w formie ryczałtu. Dotyczy to także osób, które nie osiągają dochodów, ale kiedyś wybrały jedną z tych dwóch preferencyjnych form opodatkowania i z niej nie zrezygnowały. Zdarza się bowiem, że przedsiębiorcy wyrejestrowują działalność tylko w ZUS. Od powyższych zasad jest jeden wyjątek. Może rozliczyć się z dzieckiem rodzic, który opodatkowuje w formie ryczałtu przychody z najmu.
