Takie wnioski płyną z wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego, który zapadł 24 października 2012 r. (sygn. akt II FSK 584/11).
Sprawa dotyczyła podatniczki, której Naczelnik Urzędu Skarbowego wydał decyzję dotyczącą podatku od spadków i darowizn. Decyzja została jej doręczona w trybie art. 150 Ordynacji podatkowej przy zastosowaniu tzw. fikcji doręczenia. Na czym to polega? W przypadku, gdy nie można doręczyć decyzji bezpośrednio adresatowi w miejscu zamieszkania lub miejscu pracy (jest to tzw. doręczenie właściwe) albo za pokwitowaniem pełnoletniemu domownikowi, sąsiadowi lub dozorcy domu (doręczenie zastępcze), pismo pozostawia się w urzędzie pocztowym na określony czas, a adresata zawiadamia się o tym fakcie dwukrotnie poprzez umieszczenie awiza w skrzynce lub na drzwiach. Doręczenie uważa się za dokonane po upływie 14 dni od złożenia pisma w urzędzie pocztowym. Adresatem może być także wskazany przez podatnika pełnomocnik. Tak było w tym przypadku - decyzja została wysłana na adres pełnomocnika. Ponieważ jednak doręczyciel go nie zastał, zostawił awizo, a decyzję złożył w urzędzie pocztowym. Mimo dwukrotnego awizowania pełnomocnik nie zgłosił się po przesyłkę w ustawowym terminie, doręczenie uznane zostało za skuteczne.
Pięciu pełnomocników na jedno postępowanie
W czasie, gdy pismo leżało na poczcie, podatniczka poinformował fiskusa o ustanowieniu nowego pełnomocnika. Organ podatkowy uznał jednak, że nie musi ponownie wysyłać decyzji na jego adres. Skutek był taki, że odwołanie od decyzji podatniczka wniosła po terminie. Jednak jej zdaniem nie ponosi ona za to winy i nie powinna ponosić konsekwencji uchybienia terminu na wniesienie odwołania. Za niedopuszczalne uznała przyjęcie przez organ podatkowy skuteczności doręczenia zastępczego decyzji odwołanemu pełnomocnikowi.
Wojewódzki Sąd Administracyjny dał się przekonać podatniczce, choć dostrzegł sposób jej postępowania: w sumie zmieniła pełnomocnika aż pięć razy. Jednak zdaniem WSA z punktu widzenia przepisów Ordynacji podatkowej nie sposób czynić z tego zarzutu.
Wyrok WSA uchylający postanowienie fiskusa zaskarżył Dyrektor Izby Skarbowej. W jego opinii WSA wręcz wskazał podatnikom, w jaki sposób poprzez częste zmiany pełnomocników mogą uchylać się od opodatkowania i doprowadzić do przedawnienia zobowiązań podatkowych.
