Porażka fiskusa. NSA po stronie podatników, którzy zarabiają na najmie i dzierżawie

Dobre wieści dla podatników, którzy oddają swoje grunty w dzierżawę. W jednym z ostatnich wyroków Naczelny Sąd Administracyjny (NSA) potwierdził, że mogą opodatkować ryczałtem nie tylko należny im czynsz, ale też inne należności wynikające z umowy dzierżawy, w tym odszkodowania.

Przychody z umowy dzierżawy gruntu a zryczałtowany PIT

Sprawa dotyczyła właściciela gruntu rolnego, który dość pechowo wybrał dzierżawcę. We wniosku o interpretację wyjaśnił, że jest właścicielem, ziemia była oddana w dzierżawę, a przychody z niej są opodatkowane ryczałtem zgodnie z art. 6 ust. 1a ustawy o zryczałtowanym PIT czyli 8,5 i 12,5 proc. stawką.

Wydzierżawiający tłumaczył, że umowa dzierżawy została rozwiązana z końcem sierpnia 2020 r. Niestety grunt wrócił do niego w stanie pogorszonym tj. bez zasiewów, do których zgodnie z umową zobowiązał się dzierżawca. Za tę szkodę wydzierżawiających dostał jednak prawie 100 tyś. zł odszkodowania. W związku z tym chciał się upewnić, że również tę kwotę może opodatkować ryczałtem stosowanym dla dzierżawy. Zdaniem podatnika, skoro ustawodawca posłużył się pojęciem przychodów z tytułu umowy dzierżawy i ich nie zdefiniował, to obejmują one nie tylko czynsz dzierżawny, ale wszystkie należności związane z zawartym kontraktem.

Czytaj więcej

Nieruchomości

Rolnik mniej zapłaci za dzierżawę państwowej ziemi

Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi proponuje korzystniejsze zasady wyliczania wysokości czynszó...

Fiskus nie chciał o tym słyszeć. Uparł się, że pieniądze otrzymane w związku z zwrotem gruntu w stanie pogorszonym, który wcześniej był oddany w dzierżawę, nie można zakwalifikować do tzw. przychodów najmu. Jak tłumaczyli urzędnicy, środki te są tylko pośrednio związane z dzierżawą gruntu. Dlatego stanowią przysporzenie majątkowe i stanowią przychody z innych źródeł, które należy opodatkować na zasadach ogólnych PIT.

Jak podkreślał fiskus w opisanym przypadku odszkodowanie zostanie wypłacone przez wydzierżawiającego jako rekompensata w zamian za zwrot gruntu w stanie pogorszonym, a nie jako czynsz związany z dzierżawą gruntu przez wydzierżawiającego.

Taka wykładnia przepisów nie przekonała podatnika. Zaskarżył interpretację i ta decyzja okazała się słuszna. Najpierw rację przyznał mu Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie. Zaczął od przypomnienia, że zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 6 ustawy o PIT źródłem uzyskania przychodów jest m.in. najem. Co istotne zakwalifikowanie określonego przychodu do tego źródła, uniemożliwia jego kwalifikację do innych. Podatnik w przypadku osiągania przychodów z najmu, może go zaś opodatkować ryczałtem na podstawie art. 6 ust. 1a ustawy o zryczałtowanym PIT.

WSA zauważył, że zgodnie z art. 693§1 k.c. przez umowę dzierżawy wydzierżawiając zobowiązuje się oddać dzierżawcy rzecz do używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony lub nie oznaczony, a dzierżawca zobowiązuje się płacić wydzierżawiającemu umówiony czynsz. I owszem dla wydzierżawiającego przychodem z dzierżawy jest głównie otrzymany lub postawiony do dyspozycji w roku podatkowym czynsz. Niemniej jak wzajemne relacje obu stron umowy mogą dotyczyć też innych warunków finansowych np. rekompensat, kar umownych czy odszkodowań.

Czytaj więcej

Nieruchomości

Każdy może zasiedzieć nieruchomość rolną

Dotychczas tylko rolnik indywidualny miał możliwość zasiedzenia nieruchomości rolnej. Poluzowanie...

I zdaniem sądu – wbrew twierdzeniom fiskusa – przychodem z dzierżawy oprócz wynagrodzenia wynikającego bezpośrednio z umowy, czyli czynszu może być także wszystko to, co wydzierżawiający uzyskuje na jej podstawie. W konsekwencji WSA nie miał wątpliwości, że np. odszkodowanie uzyskane na mocy porozumienia z uwagi na zwrot gruntu w stanie pogorszonym bez zasiewów, jest przychodem z tytułu umowy dzierżawy. I nie można takiej należności zakwalifikować do przychodów z innych źródeł z ustawy o PIT. A skoro tak, to skarżący ma możliwość opodatkowania spornego odszkodowania ryczałtem.

NSA pieczętuje porażkę fiskusa. Przychodem z dzierżawy oprócz czynszu może być odszkodowanie

Ostatecznie przegraną fiskusa przypieczętował NSA. Również doszedł do przekonania, że przychodem z dzierżawy oprócz czynszu może być wszystko co właściciel gruntu otrzymuje z tej umowy. Takie stanowisko było już potwierdzane w orzecznictwie NSA w odniesieniu do umów samego najmu. Istotne jest to, że sporne świadczenie jest ściśle związane z dzierżawą.