Spadki: Nie spełnisz obowiązku, fiskus będzie miał 8 lat na żądanie podatku

Gdy spadkobierca sam nie złoży deklaracji, musi liczyć się z tym, że fiskus będzie miał więcej czasu, żeby go ścigać.

Publikacja: 17.11.2023 07:50

Spadki: Nie spełnisz obowiązku, fiskus będzie miał 8 lat na żądanie podatku

Foto: Adobe Stock

Otrzymanie spadku zazwyczaj oznacza zastrzyk gotówki czy innego majątku, którym może się zainteresować fiskus. I choć nie zawsze trzeba się z nim dzielić, bo np. spadkobranie w najbliższej rodzinie od lat w Polsce co do zasady nie jest opodatkowane, to trzeba pamiętać o innych obowiązkach. O tym, jak mogą okazać się istotne, przekonała się podatniczka, która spóźniła się ze złożeniem zeznania o nabyciu spadku i przegrała sprawę przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym we Wrocławiu.

Spóźniona deklaracja

Kością niezgody w sprawie był podatek od spadku po mężu zmarłym w październiku 2016 r. Żona nabyła go postanowieniem sądu, które uprawomocniło się 18 maja 2017 r.

Kobieta jednak zapomniała o fiskusie. Zeznanie o nabyciu rzeczy i praw majątkowych, tzw. SD-3, złożyła dopiero w połowie czerwca 2021 r. Poinformowała w nim o chęci skorzystania z tzw. ulgi mieszkaniowej przewidzianej w art. 16 ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Fiskus preferencji nie kwestionował, ale wyliczył podatek według I grupy podatkowej na prawie 10 tys. zł. Zauważył, że podatniczka straciła widoki na pełne zwolnienie z opodatkowania przewidziane dla zerowej grupy, czyli najbliższej rodziny. Powodem było to, że nie zgłosiła nabycia spadku w terminie sześciu miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego, co nastąpiło 18 maja 2017 r.

Gdy decyzja dotarła do wdowy, ta zmieniła front. W odwołaniu zażądała umorzenia postępowania, bo w jej ocenie doszło do przedawnienia prawa do ustalenia jej zobowiązania. Podkreśliła, że postanowienie o nabyciu spadku uprawomocniło się w 2017 r., i owszem, doszło do odnowienia obowiązku podatkowego na podstawie art. 6 ust. 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Niemniej zdaniem kobiety prawo fiskusa do wydania decyzji ustalającej sporny podatek przedawniło się z upływem trzech lat, licząc od końca roku, w którym powstał obowiązek, tj. 2020 r. Tymczasem decyzję doręczono jej w połowie grudnia 2021 r., czyli po upływie tego terminu.

Zarzut przedawnienia nie zrobił wrażenia na fiskusie. Racji wdowie nie przyznał również wrocławski WSA. Uznał, że w sprawie nie doszło do przedawnienia.

Czytaj więcej

Od lipca wyższe ulgi na darowizny i spadki. Nie wejdzie podatek od zrzutek

Fiskus miał czas

WSA co prawda nie zgodził się z fiskusem, że na mocy art. 6 ust. 4 ustawy następuje kolejne „powstanie” obowiązku podatkowego, niemniej podkreślił, że nabycie w drodze dziedziczenia przez osoby najbliższe nie jest wyłączone z opodatkowania. Przeciwnie, co do zasady opodatkowaniu podlega. Może korzystać ze zwolnienia, jednak przy dochowaniu określonych w ustawie warunków.

Jeśli spadkobierca nie złożył zeznania podatkowego albo złożył je po terminie, fiskus dla wywołania skutku w postaci powstania zobowiązania powinien doręczyć decyzję ustalającą w terminie do pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym przyjęto spadek, tj. powstał obowiązek podatkowy. Jak tłumaczył sąd, termin ten nie ulega skróceniu, ale może się wydłużyć o maksymalnie trzy lata.

W sumie może biec więc nieprzerwanie do ośmiu lat, jeśli przed jego upływem wystąpi przesłanka ponownego biegu terminu przedawnienia (art. 6 ust. 4 ustawy).

Wyrok nie jest prawomocny.

Sygnatura akt: I SA/Wr 288/22

Opinia dla „Rzeczpospolitej”
Robert Krasnodębski, radca prawny, doradca podatkowy

Powstawanie zobowiązań podatkowych w drodze wydania i doręczenia decyzji konstytutywnej to wyjątek w polskim systemie podatkowym opartym głównie na systemie samowymiaru. Sporna sprawa pokazuje jednak, że taka konstrukcja w podatku od spadków i darowizn rodzi wiele problemów zarówno teoretycznych, jak i praktycznych. Dotyczą one zwłaszcza tzw. powtórnego powstania obowiązku podatkowego w związku z powołaniem się przez podatnika m.in. na fakt nabycia spadku. Sąd uznał, że art. 6 ust. 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn aktywuje ponownie prawo do wydania decyzji i przekształcenia pierwotnego obowiązku w zobowiązanie podatkowe. Te teoretyczne – z punktu widzenia podatnika – niuanse miały zaś konkretny wymiar. WSA stwierdził, że przedawnienia nie było, co zadziałało na niekorzyść podatnika. I nawet gdyby uznać, że takie podejście ma dogmatyczne usprawiedliwienie, to pojawia się pytanie, czy jest akceptowalne w kontekście zasady rozstrzygania wątpliwości na korzyść podatnika.




Otrzymanie spadku zazwyczaj oznacza zastrzyk gotówki czy innego majątku, którym może się zainteresować fiskus. I choć nie zawsze trzeba się z nim dzielić, bo np. spadkobranie w najbliższej rodzinie od lat w Polsce co do zasady nie jest opodatkowane, to trzeba pamiętać o innych obowiązkach. O tym, jak mogą okazać się istotne, przekonała się podatniczka, która spóźniła się ze złożeniem zeznania o nabyciu spadku i przegrała sprawę przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym we Wrocławiu.

Pozostało 88% artykułu
1 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Konsumenci
Paliwo będzie droższe o 50 groszy na litrze, rachunki za gaz o jedną czwartą
Praca, Emerytury i renty
Krem z filtrem, walizka i autoresponder – co o urlopie powinien wiedzieć pracownik
Podatki
Wykup samochodu z leasingu – skutki w PIT i VAT
Nieruchomości
Jak kwestionować niezgodne z prawem plany inwestycyjne sąsiada? Odpowiadamy
Materiał Promocyjny
Mity i fakty – Samochody elektryczne nie są ekologiczne
Nieruchomości
Wywłaszczenia pod inwestycje infrastrukturalne. Jakie mamy prawa?