Zabezpieczenie majątku Zbigniewa Ziobry to nie represja, a ochrona interesów Skarbu Państwa

Prokurator prowadzący śledztwo w sprawie nieprawidłowości w Funduszu Sprawiedliwości wydał postanowienie o zabezpieczeniu na mieniu przebywającego w Budapeszcie Zbigniewa Ziobry. Jak poinformował Przemysław Nowak, rzecznik Prokuratury Krajowej, dokonano zajęcia środków na rachunkach bankowych, a także dokonano ustanowienia tzw. hipoteki przymusowej na nieruchomościach. Postanowienie o zabezpieczeniu ustanowiono na dwóch należących do byłego ministra sprawiedliwości nieruchomościach.

Czym jest hipoteka przymusowa i w jakich sprawach prokuratura sięga po ten instrument?

Jak tłumaczy dr Paweł Czarnecki z katedry postępowania karnego na Uniwersytecie Jagiellońskim, zabezpieczenie finansowe jest jednym ze środków przymusu. O jego zastosowaniu decyduje prokurator, na etapie postępowania przygotowawczego i sąd na etapie postępowania sądowego. – Hipoteka przymusowa jest najsurowszą formą zabezpieczenia majątkowego, ale stosuje się też inne, jak np. zajęcie konta czy zatrzymanie wartościowych przedmiotów – tłumaczy dr Czarnecki.

Jakie są przesłanki do stosowania zabezpieczenia majątkowego?

– Jeśli organ prowadzący postępowanie uzna, że na podstawie postawionych zarzutów istnieje duże prawdopodobieństwo, że w przyszłości zapadnie wyrok, w którym zostanie orzeczona grzywna, świadczenie pieniężne, przepadek, środek kompensacyjny czy zwrot pokrzywdzonemu lub innemu uprawnionemu podmiotowi korzyści majątkowej, jaką sprawca osiągnął z popełnionego przestępstwa, albo jej równowartości, wówczas dokonuje zabezpieczenia majątkowego na poczet tych przyszłych należności. Zatem aby zwiększyć szanse na to, że taki wyrok będzie wykonany. Musi też istnieć obawa, że istnieje bardzo duże ryzyko, iż jeśli prokurator nie zastosowałby takiego środka, to dojdzie do utrudniania wykonania tego przyszłego orzeczenia, w jego finansowym aspekcie. Przykładowo, że do czasu prawomocnego wyroku skazany zdąży się pozbyć całego majątku – wyjaśnia dr Paweł Czarnecki.

Czytaj więcej

Prawo karne

Radosław Sikorski unieważnił paszport dyplomatyczny Zbigniewa Ziobry

Minister spraw zagranicznych Radosław Sikorski poinformował we wtorek, iż na wniosek Prokuratury...

Warto dodać, że na postanowienie prokuratora o zastosowaniu zabezpieczenia majątkowego przysługuje środek odwoławczy w postaci zażalenia do sądu.

Jak dodaje prokurator Mariusz Krasoń z Prokuratury Regionalnej w Krakowie, wartość zabezpieczenia majątkowego musi mieć swoje odzwierciedlenie w treści zarzutów, czyli być adekwatna do wysokości szkody i wysokości przewidywanych kar o charakterze finansowym. Jeżeli wartość majątku, który zabezpieczamy, przewyższa wartość przyszłych środków kompensacyjnych czy kar, to żaden sąd nie uwzględni zabezpieczenia w takiej wysokości – zastrzega prokurator Krasoń.

Warto zaznaczyć, że postanowienie o zastosowaniu hipoteki przymusowej jest natychmiast wykonalne. A to oznacza, że od razu stanowi podstawę dla sądu wieczystoksięgowego dla dokonania odpowiednich wpisów w księgach wieczystych, niezależnie od tego, czy został wniesiony środek odwoławczy, czy nie.

Dopiero ewentualne uwzględnienie zażalenia będzie stanowiło podstawę, np. do wykreślenia hipoteki przymusowej.

Jakie są konsekwencje ustanowienia hipoteki przymusowej?

Jak podkreśla prok. Przemysław Nowak, rzecznik PK, ustanowienie zabezpieczenia na nieruchomości w żaden sposób nie utrudnia podejrzanemu korzystanie z niej.

– Nadal może on korzystać z nieruchomości jak właściciel. Została ona po prostu obciążona hipoteką, ale korzystanie z niej nie jest ograniczone – mówi prok. Nowak.

Formalnie ustanowienie zabezpieczenia na nieruchomości nie powoduje nawet zakazu jej sprzedaży. Ma ono jedynie formę ostrzeżenia dla potencjalnych nabywców. – To oznacza, że jeżeli doszłoby do jakiejś transakcji, to kupującego nie chroni dobra wiara i istnieje możliwość sięgnięcia po ten majątek mimo dokonania rozdysponowania nim przez właściciela – zastrzega prokurator Krasoń.

W takiej sytuacji komornik i tak dokona zajęcia, a następnie licytacji nieruchomości.

Czytaj więcej

Polityka

Sondaż: Czy Zbigniew Ziobro może liczyć w Polsce na uczciwy proces? Wiemy, co sądzą Polacy

„Czy Pani/Pana zdaniem Zbigniew Ziobro mógłby liczyć w Polsce na uczciwy proces?” - takie pytanie...

Co więcej, jak zaznacza dr Paweł Czarnecki, postanowienie prokuratora o zabezpieczeniu majątkowym już w chwili wydania stanowi tytuł wykonawczy. Dzięki temu komornik, w razie konieczności, mógłby od razu prowadzić egzekucję.

To oznacza, że w praktyce taka nieruchomość jest niesprzedawalna, w dodatku samo ustanowienie hipoteki znacząco wpływa na jej wartość.

Jak długo może być stosowane zabezpieczenie majątkowe?

Ustanowione przez prokuratora lub sąd zabezpieczenie może być utrzymywane aż do prawomocnego wyroku. Chyba że zmienią się okoliczności.

– Prokurator ma możliwość zmiany tego postanowienia. Podejrzany czy oskarżony może składać wnioski o uchylenie czy zmianę postanowienia, np. o zmianę sposobu wykonywania zabezpieczenia majątkowego. Przykładowo, zamiast hipoteki przymusowej może zaoferować środki na rachunku bankowym. Co do zasady, jeśli nie wydarzą się żadne dodatkowe okoliczności, to zabezpieczenie majątkowe zachowuje swoją aktualność do prawomocności orzeczenia. Nawet przed wydaniem wyroku, sąd może podjąć decyzję co do zabezpieczonego majątku. Przykładowo, sąd może określić, że środki ze sprzedaży zabezpieczonego majątku zostaną przeznaczone na poczet grzywny, a w przypadku przestępstw o charakterze karnoskarbowym, sąd może zdecydować o przepadku i spieniężeniu zajętych nieruchomości celem uregulowania zobowiązań podatkowych – mówi prok. Krasoń.