Z uchwalonej przez Sejm tzw. ustawy deregulacyjnej wynika, że znacznie wzrosną kwoty wolne od podatku od spadków i darowizn. Wyższe ulgi mają obowiązywać od 1 lipca br.

– Warto zastanowić się, czy nie zaczekać z darowizną na nowe przepisy. Jeśli teraz dostaniemy 36 tys. zł od teściowej, 27 tys. zł od wujka albo 18 tys. zł od kolegi, zapłacimy podatek, przekraczamy bowiem progi kwoty wolnej. Odpowiednio wyniesie 1 122 zł, 1 498 zł oraz 1 586 zł. Od takich samych kwot otrzymanych w lipcu daniny nie będzie. Jeśli więc nie musimy mieć natychmiast zastrzyku gotówki, lepiej poprosić o wstrzymanie darowizny – mówi Wojciech Jaciubek, adwokat i doradca podatkowy w kancelarii Marszałek i Partnerzy-Adwokaci. Powołuje się na przepis przejściowy noweli. Stanowi on, że do nabycia własności rzeczy lub praw, które nastąpiło przed 1 lipca br. stosuje się obecne regulacje (czyli z mniejszymi ulgami).

Czytaj więcej

Podatki
Podatek od spadków i darowizn: Sejm podniósł kwoty wolne od daniny

Grupy i limity

Przypomnijmy, że zgodnie z ogólnymi zasadami określonymi w ustawie o podatku od spadków i darowizn jego wysokość zależy od przynależności do określonej grupy. Najniższy jest w pierwszej, do której zaliczamy członków najbliższej rodziny (małżonka, dzieci i wnuków, rodziców i dziadków, rodzeństwo, pasierba, zięcia, synową, macochę, ojczyma i teściów). Tu kwota wolna wzrośnie do 36 120 zł (obecnie wynosi 10 434 zł). Druga grupa to zstępni rodzeństwa (np. dzieci brata), rodzeństwo rodziców (wujek, ciocia), zstępni i małżonkowie pasierbów, małżonkowie rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonkowie rodzeństwa małżonków, małżonkowie innych zstępnych (np. mąż wnuczki). Dla nich kwota wolna wyniesie 27 090 zł (obecnie 7 878 zł). Dla nabywców, którzy są osobami niespokrewnionymi (trzecia grupa) limit zwolnienia zostanie podniesiony do 18 060 zł (teraz 5 308 zł). Daninę płacimy od nadwyżki na podstawie skali, którą znajdziemy w art. 15 ustawy.

Przepisy przewidują dodatkowe zwolnienie dla najbliższej rodziny (tzw. grupa zerowa). Zgodnie z art. 4a ustawy bez podatku są darowizny i spadki dla małżonka, zstępnych (dzieci, wnuki), wstępnych (rodzice, dziadkowie), pasierba, rodzeństwa, ojczyma i macochy. Jeśli wartość nabytego majątku nie przekroczy 36 120 zł (teraz 10 434 zł), nie trzeba będzie nic zgłaszać skarbówce. Przy wyższych kwotach składamy w urzędzie formularz SD-Z2 (chyba że nabycie następuje w formie aktu notarialnego). Mamy na to sześć miesięcy.

Przy darowiźnie pieniężnej jest dodatkowy warunek. Jeśli przekroczy 36 120 zł (obecnie 10 434 zł), musi być potwierdzona przelewem. Przepisy mówią o udokumentowaniu jej dowodem przekazania na rachunek nabywcy lub przekazem pocztowym.

Tak więc od 1 lipca 2023 r. od osoby z najbliższej rodziny, np. ojca czy babci, będziemy mogli dostać 36 120 zł bez żadnych formalności.

Dodajemy przez pięć lat

Pamiętajmy jednak, że przy liczeniu limitów trzeba sumować wartość majątku nabytego przez pięć lat. Tak wynika z obecnych przepisów i tak jest też w nowelizacji.

– Zmienią się jednak zasady liczenia tych pięciu lat. Obecnie jest tak, że jeśli dostaliśmy darowiznę np. 27 stycznia 2023 r., to musimy dodać ją do wartości majątku otrzymanego od tej samej osoby w latach 2018-2022. Z nowelizacji wynika, że będziemy sumować nabycia z okresu pięciu lat liczonego od 1 lipca 2023 r. A następnie z kolejnych pięcioletnich okresów – tłumaczy Wojciech Jaciubek.

Ekspert wskazuje na jeszcze jedną bardzo ważną zmianę. – Po 1 lipca 2023 r. będziemy musieli też sumować darowizny i spadki od wielu osób. Teraz generalnie nie ma takiego obowiązku, dodaje się tylko nabycia od jednej osoby. Zmiana może spowodować, że szybciej przekroczymy limit zwolnienia – podkreśla Wojciech Jaciubek.

Z nowelizacji wynika, że pięcioletni limit zwolnienia dla darowizn i spadków od wielu osób wyniesie w pierwszej grupie 108 360 zł. W drugiej będzie to 81 270 zł, natomiast w trzeciej 54 180 zł.

– Trzeba zwrócić uwagę na nowe zasady liczenia limitów, bo można łatwo wpaść w podatkową pułapkę. Niewątpliwie też skomplikują one rozliczenie – podsumowuje Wojciech Jaciubek.

Przypomnijmy, że kwoty wolne od podatku od spadków i darowizn wzrosły 13 października ub.r. Była to jednak nieznaczna podwyżka, spowodowana zastosowaniem mechanizmu waloryzacyjnego.

Etap legislacyjny: trafi do Senatu

Co na to fiskus
Ministerstwo Finansów ostrzega

Drastyczne podniesienie kwot wolnych od podatku od spadków i darowizn spowoduje bardzo poważne rozszczelnienie systemu podatkowego – takie stanowisko przedstawiło Ministerstwo Finansów w czasie posiedzenia sejmowej Komisji Nadzwyczajnej do spraw deregulacji.

Podwyżka może mieć bowiem znaczenie w postępowaniach mających na celu sprawdzenie źródeł pochodzenia dochodów osób, które nie zgłosiły ich skarbówce. Istnieje zagrożenie, że w takich postępowaniach podatnicy będą powoływać się na fikcyjne darowizny. Wprowadzenie wyższych ulg da im jeszcze większe możliwości. Majątek, którego wartość mieści się w kwocie wolnej nie musi bowiem być w ogóle zgłaszany fiskusowi. Nie jest więc trudne wskazanie dużego kręgu znajomych i powiedzenie, że to co aktualnie mam, dostałem właśnie od nich – przestrzega Ministerstwo Finansów.

Skarbówka zwróciła też uwagę, że konsekwencją podwyżki kwot wolnych w ustawie o podatku od spadków i darowizn będą wyższe zwolnienia pożyczek od podatku od czynności cywilnoprawnych (przepisy są ze sobą powiązane).