Prawo do ulgi zależy teraz od NSA

Do NSA trafiły już cztery kasacje w sprawach tzw. starych spadków. Na rozstrzygnięcie czekają nie tylko podatnicy – również Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, który w ubiegłym tygodniu zawiesił postępowanie w jednej z takich spraw

Aktualizacja: 07.03.2008 07:58 Publikacja: 07.03.2008 00:18

Warszawski WSA podjął tę decyzję z własnej inicjatywy. Z wnioskiem o zawieszenie nie wystąpiła bowiem żadna ze stron. WSA powołał się na art. 125 § 1 prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (DzU z 2002 r. nr 153, poz. 1270 ze zm.). Zgodnie z nim sąd może zawiesić postępowanie z urzędu, jeśli rozstrzygnięcie sprawy zależy od wyniku innego toczącego się postępowania administracyjnego, sądowoadministracyjnego, sądowego lub przed Trybunałem Konstytucyjnym.

W uzasadnieniu tej decyzji WSA zasugerował, że być może będzie wydana uchwała NSA w sprawie starych spadków. Chodzi o wszystkie te sytuacje, w których śmierć spadkodawcy nastąpiła przed 1 stycznia 2007 r., a decyzja wymierzająca podatek została wydana później. Podatnicy twierdzą, że w takim układzie mogą skorzystać z ulgi dla najbliższej rodziny wprowadzonej do ustawy o podatku od spadków i darowizn od 1 stycznia 2007 r. Dzięki niej spadkobiercy nie muszą płacić podatku bez względu na wartość spadku.

Zawieszenie postępowania przez WSA w Warszawie to dobra wiadomość dla spadkobierców. Dotychczas bowiem sąd ten rozstrzygał tego rodzaju spory w sposób niekorzystny dla podatników. A problem ten dotyczy bardzo dużej grupy zainteresowanych.

– Wiele osób nie spieszy się z załatwieniem formalności związanych z nabyciem spadku. Często zabierają się do tego dopiero wówczas, gdy staje się to konieczne, np. chcą sprzedać odziedziczony dom lub mieszkanie. Dlatego też sprawy sądowe dotyczące sytuacji, w których spadkodawca zmarł przed 1 stycznia 2007 r., nie należą do rzadkości – mówi radca prawny Bogusław Sotniczuk. Zwraca też uwagę, że im później sprawa trafia do sądu, tym więcej czasu zabiera zgromadzenie wszystkich niezbędnych dokumentów.

Tymczasem podatnicy mają obowiązek złożenia zeznania podatkowego w ciągu miesiąca od uprawomocnienia się postanowienia sądu o nabyciu spadku. Dopiero na jego podstawie urząd skarbowy wydaje decyzję ustalającą wysokość podatku. Co do zasady stosuje przepisy w brzmieniu obowiązującym w dniu wymiaru podatku.

Z przepisów przejściowych wprowadzających nowelizację wynika, że do nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych, które nastąpiło przed 1 stycznia 2007 r., stosuje się brzmienie przepisów obowiązujące przed zmianą ustawy. Jednak z wyjątkami. Nowe brzmienie art. 4 ust. 4 ma zastosowanie do nabycia własności, które nastąpiło po 12 maja 2006 r. Ten przepis stanowi, że ulgę dla najbliższej rodziny stosuje się m.in., jeżeli spadkobierca lub obdarowany w chwili nabycia miał obywatelstwo polskie lub innego kraju Unii Europejskiej.

Niejasne sformułowanie tych przepisów spowodowało, że pojawiły się trzy odmienne ich wykładnie. Pierwsza (reprezentuje ją fiskus) stanowi, że ulga ma zastosowanie tylko wówczas, gdy spadkobierca zmarł po 31 grudnia 2006 r. Druga – że zwolnienie przysługuje także w razie śmierci po 12 maja 2006 r. Trzecia – że ulga przysługuje bez względu na datę zgonu, jeśli tylko decyzja wymiarowa została wydana po 31 grudnia 2006 r. Zdaniem zwolenników tego ostatniego poglądu inna wykładnia narusza zasadę konstrukcji podatku od spadków i darowizn polegającą na stosowaniu przepisów obowiązujących w dniu wymiaru oraz tylko ściśle wymienionych przepisów z dnia powstania obowiązku podatkowego.

Przepisy przejściowe do zmiany ustawy o podatku od spadków i darowizn, która weszła w życie od 1 stycznia 2007 r., są niespójne i mogą być różnie interpretowane. Świadczy o tym rozbieżne orzecznictwo wojewódzkich sądów administracyjnych. Za te błędy ustawodawcy nie można jednak karać podatników. Dlatego uważam, że jeśli spadkodawca zmarł po 12 maja 2006 r., to spadkobiercom z najbliższej rodziny przysługuje prawo do nowej ulgi. Tak wynika bowiem z art. 3 ust. 2 nowelizacji. Warto, aby sprawą tą jak najszybciej zajął się Naczelny Sąd Administracyjny i podjął odpowiednią uchwałę. Tym bardziej że charakter tego sporu pozwala na ten sposób rozstrzygnięcia. Wszystkie stany faktyczne można bowiem podzielić na dwie równoważne pod względem prawnym grupy.

Bez względu na wysokość spadku lub darowizny podatku mogą uniknąć: małżonek, zstępny, wstępny, pasierb, rodzeństwo, ojczym, macocha. Warunkiem skorzystania z ulgi jest m.in. zgłoszenie do urzędu skarbowego nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych w ciągu miesiąca od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku.Obowiązek zgłoszenia nie obejmuje przypadków, gdy wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby lub po tej samej osobie w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, nie przekracza 9637 zł.

masz pytanie, wyślij e-mail do autora: k.pilat@rp.pl

Warszawski WSA podjął tę decyzję z własnej inicjatywy. Z wnioskiem o zawieszenie nie wystąpiła bowiem żadna ze stron. WSA powołał się na art. 125 § 1 prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (DzU z 2002 r. nr 153, poz. 1270 ze zm.). Zgodnie z nim sąd może zawiesić postępowanie z urzędu, jeśli rozstrzygnięcie sprawy zależy od wyniku innego toczącego się postępowania administracyjnego, sądowoadministracyjnego, sądowego lub przed Trybunałem Konstytucyjnym.

Pozostało jeszcze 90% artykułu
Prawo karne
Mateusz Morawiecki straci immunitet? Jest wniosek prokuratury
Administracja rządowa
Losy budżetu w rękach prezydenta. Co z wynagrodzeniami dla urzędników i nauczycieli?
Prawo drogowe
Przekroczenie prędkości zaboli nie tylko w mieście. Projekt wreszcie gotowy
Praca, Emerytury i renty
Waloryzacja emerytur 2025. Jedna grupa seniorów dostanie wyższe przelewy już w lutym
Materiał Promocyjny
Kluczowe funkcje Małej Księgowości, dla których warto ją wybrać
Praca, Emerytury i renty
Nowe wnioski o 800 plus w 2025 r. Zbliża się ważny termin dla rodziców
Materiał Promocyjny
Najlepszy program księgowy dla biura rachunkowego