Kiedy musimy podzielić się z fiskusem darowizną lub spadkiem

Istotne jest również, co jest przedmiotem spadku lub darowizny. Podatek płacimy od uzyskanych w drodze darowizny lub dziedziczenia:

- rzeczy, w tym nieruchomości (np. domu, działki) znajdujących się na terytorium Polski lub praw majątkowych tu wykonywanych (np. spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu, prawa użytkowania wieczystego, udziałów w spółce z o.o., akcji),

- rzeczy (w tym nieruchomości) znajdujących się za granicą i praw tam wykonywanych (np. z akcji), jeśli jako nabywcy mamy obywatelstwo polskie lub miejsce stałego pobytu w RP.

Polski fiskus nie pobiera podatku od ruchomości znajdujących się w Polsce lub praw majątkowych podlegających tutaj wykonaniu, jeśli obdarowany, spadkobierca, zapisobiorca, spadkodawca czy darczyńca nie byli obywatelami polskimi i nie mieli miejsca stałego pobytu lub siedziby w Polsce. Jeśli jednak przedmiotem dziedziczenia albo darowizny są nieruchomości znajdujące się w Polsce, spadkobierca i obdarowany płacą podatek Polsce.

Co więcej, zapłacenie za granicą podatku od spadku lub darowizny nie zwalnia w tych sytuacjach od uiszczenia go w Polsce według omawianych tu reguł. Umowy o zapobieganiu podwójnemu opodatkowaniu zwykle nie dotyczą tego podatku - odrębne umowy w tym zakresie Polska ma podpisane tylko z nielicznymi krajami, np. z Węgrami i Austrią.

Podatek ten obejmuje też prawa do wkładu oszczędnościowego uzyskane na podstawie dyspozycji właściciela rachunku bankowego na wypadek śmierci, a także do jednostek uczestnictwa w otwartym lub specjalistycznym funduszu inwestycyjnym otwartym, uzyskane po śmierci ich właściciela.

Nie dzielimy się z fiskusem wartością:

- uzyskanych w drodze spadku lub darowizny praw autorskich lub praw pokrewnych, praw do projektów wynalazczych i wzorów zdobniczych oraz prawa domagania się zapłaty, wnikającego z uzyskania takich praw (wpływy z korzystania przez spadkobiercę i obdarowanego z praw autorskich obciążone są podatkiem dochodowym),

- uzyskanych w drodze dziedziczenia środków z pracowniczego programu emerytalnego,

- uzyskanych w spadku środków zgromadzonych na rachunku zmarłego członka otwartego funduszu emerytalnego,

- uzyskanych w drodze spadku środków zgromadzonych na indywidualnym koncie emerytalnym.

Te dobra przy ewentualnym rozliczaniu się ze spadku czy darowizny z fiskusem nie są brane pod uwagę.

Lista zwolnień podatkowych zmieniła się z dniem 1 stycznia 2007 r., przede wszystkim na skutek wprowadzenia całkowitego zwolnienia z podatku dla najbliższych. Sporo dotychczasowych zwolnień dla nabywców, należących do tego właśnie kręgu, straciło rację bytu - zostały "skonsumowane" przez nowe zwolnienie, obowiązujące od 1 stycznia 2007 r.

Dlatego osobno trzeba wskazać:

- zwolnienia z podatku, które obowiązywały przed 1 stycznia 2007 r., z których nadal możemy korzystać przede wszystkim z racji uzyskania spadku przed tą datą (decyduje data śmierci spadkodawcy),

- nowe zwolnienia, których przed 1 stycznia 2007 r. nie było,

- liczne zwolnienia, które obowiązywały i nadal obowiązują.

Zwolnienia obowiązujące do 1 stycznia 2007 r. obejmują:

- budynki mieszkalne, których własność została nadana na podstawie przepisów o osadnictwie rolnym, uzyskane w spadku,

- uzyskane przez przedsiębiorcę z zagranicy, w drodze darowizny, maszyny, urządzenia i narzędzia,

- przedsiębiorstwo uzyskane przez małżonka oraz dzieci, wnuki, prawnuki (zstępnych), jeśli będą prowadzić je w stanie niepogorszonym przez pięć lat,

- cesję wkładu na rachunku oszczędnościowo-kredytowym w kasie mieszkaniowej na rzecz małżonka, wstępnych (rodziców, dziadków, pradziadków) oraz zstępnych (dzieci, wnuków, prawnuków, rodzeństwa); uwaga: pozostaje zwolnienie dla osoby pozostającej faktycznie we wspólnym współżyciu małżeńskim z posiadaczem rachunku,

- budynki w części zajętej przez osoby trzecie na podstawie umów najmu, opłacające czynsz regulowany,

- gospodarstwo rolne lub jego część wraz z budynkami mieszkalno-gospodarczymi przekazanymi na podstawie przepisów emerytalnych,

- budynki gospodarcze służące produkcji rolnej, ale znajdujące się na użytkach rolnych, które nie tworzą gospodarstwa rolnego,

- budynki do specjalistycznego chowu i wylęgu drobiu, urządzenia do prowadzenia upraw specjalnych (np. szklarnie, pieczarkarnie), nabyte przez małżonka, dzieci, wnuki, prawnuki, pod warunkiem wykorzystywania ich w gospodarstwie przez pięć lat.

Kwoty automatycznie zwolnione z podatku

9637 zł

- gdy nabywca należy do I grupy podatkowej

7276 zł

- dla nabywców zaliczanych do II grupy podatkowej

4902 zł