Niespójne prawo może zaszkodzić sprzedającym

To efekt różnych definicji prowadzenia działalności gospodarczej, jakie funkcjonują w ustawach podatkowych. Dlatego [b]szczególną ostrożność i czujność powinny zachować osoby, które dokonują sporadycznych transakcji na większe kwoty albo sprzedają towary niższej wartości, ale za to częściej[/b]. Czasami jednak, jak przy sprzedaży ziemi odziedziczonej w spadku po rodzinie, dobrze jest – jeszcze przed dokonaniem transakcji – wystąpić o interpretację przepisów, aby potem uniknąć zarzutu prowadzenia niezarejestrowanej i nieopodatkowanej działalności gospodarczej. Zwłaszcza w sprawach, co do których istnieją rozbieżne stanowiska nie tylko wśród organów podatkowych, ale i sądów administracyjnych.

[srodtytul]Kiedy sprzedaż nie jest działalnością [/srodtytul]

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych (updof) nie pozostawia wątpliwości: działalnością gospodarczą albo pozarolniczą działalnością gospodarczą jest działalność zarobkowa – wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz polegająca na poszukiwaniu, rozpoznawaniu i wydobywaniu kopalin ze złóż. W definicji tej mieści się działalność polegająca na wykorzystywaniu rzeczy oraz wartości niematerialnych i prawnych. Co ważne, działalność ta musi być prowadzona we własnym imieniu bez względu na jej rezultat, w sposób zorganizowany i ciągły, a uzyskane z niej przychody nie mogą być zaliczane do innych przychodów ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1, 2 i 4 – 9 (art. 5a pkt 6 updof).

Innymi słowy, za przedsiębiorcę nie zostanie uznana osoba, która zatrudniona jest na etacie, otrzymuje emeryturę lub rentę czy uzyskuje przychody z działalności wykonywanej osobiście. Nie grozi to też tym, którzy uzyskują przychody z nieruchomości, z najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy oraz innych umów o podobnym charakterze, a także z kapitałów pieniężnych i praw majątkowych czy odpłatnego zbycia np. nieruchomości lub ich części oraz udziałów w nieruchomości czy innych rzeczy. Pod warunkiem że nie sprzedają rzeczy w ramach prowadzonej działalności gospodarczej – czyli przykładowo książek jako osoba prowadząca własną księgarnię czy antykwariat – lecz np. zbywają odziedziczoną po rodzicach nieruchomość.

Co więcej, za działalność gospodarczą nie zostaną też uznane przychody z innych źródeł (art. 10 ust. 1 pkt 9 updof), jak np. alimenty, stypendia czy nagrody wygrane w konkursie.

Tak więc, [b]jeśli będziemy sprzedawać kupiony przed rokiem rower, motocykl czy np. samochód lub wyświadczymy usługi w ramach umowy-zlecenia, fiskus nie będzie miał podstaw do przypisania nam przychodu z działalności gospodarczej. W konsekwencji unikniemy w ten sposób obowiązków podatkowych związanych chociażby z obowiązkiem prowadzenia różnorodnych ewidencji podatkowych czy np. rozliczenia zaliczek na podatek dochodowy[/b].

Niestety, nie każda transakcja dotycząca zbycia nieruchomości czy rzeczy jest całkowicie bezpieczna dla sprzedającego.

W praktyce może się bowiem zdarzyć, że urząd skarbowy albo urząd kontroli skarbowej zainteresuje się osobą, która wystawiła na sprzedaż rodzinny księgozbiór, kolekcję monet, znaczków czy antyków. I o ile sprzedaż całego zbioru dokonana za jednym razem nie wzbudziłaby większego zainteresowania fiskusa, o tyle wyprzedaż poszczególnych jej fragmentów już tak. [b]Wystawianie na sprzedaż po kilka książek z tego księgozbioru w miesiącu (albo co miesiąc) może bowiem zostać uznane przez urzędników za działalność gospodarczą w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług[/b], czyli VAT ([link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=172827]DzU z 2004 r., nr 54, poz. 535 ze zm.[/link]).

[srodtytul]Co ustawa, to definicja[/srodtytul]

Źródłem problemów w takiej sytuacji może się stać art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług. Zgodnie z nim działalnością gospodarczą jest wszelka działalność producentów, handlowców lub usługodawców, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. I to również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo, ale w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Co więcej, definicja działalności gospodarczej obejmuje nawet czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Definicja w tym podatku jest zatem szersza niż w podatku dochodowym, przez co można stać się podatnikiem VAT, nie prowadząc działalności w rozumieniu podatku dochodowego od osób fizycznych. Sam fakt wynajęcia własnego domu lub mieszkania firmie czy też np. wykonywania usług w ramach zawartej umowy-zlecenia czyni nas przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy o VAT. Wystarczy bowiem, że w trakcie roku podatkowego zarobimy na sprzedaży więcej niż 50 tys. zł, aby utracić prawo do zwolnienia podatkowego, co w praktyce będzie oznaczało konieczność zarejestrowania się jako podatnik VAT.