Trybunał Konstytucyjny (wyrok z 18 lipca 2013 r., sygn. SK 18/09) podważył zgodność z konstytucją istotnej części przepisów ustawy o PIT oraz ordynacji podatkowej regulujących opodatkowanie dochodów z tzw. nieujawnionych źródeł przychodów. Sędziowie Trybunału nie zakwestionowali samej instytucji wymierzania podatku od dochodu z nieujawnionych źródeł (podkreślając, że ukrywanie zarobków przed skarbówką jest naganne i szkodliwe społecznie), ani też sankcyjnej 75-proc. stawki PIT, wskazali jednak liczne wady przepisów. Choć nie ma jeszcze pisemnego uzasadnienia tego orzeczenia, już teraz można uznać, że powinno rozpocząć zupełnie nowy rozdział w wieloletnich sporach z fiskusem.
Od kilku lat podatnicy od razu stali na straconej pozycji, zwłaszcza wtedy, gdy poniesione przez nich wydatki, będące przyczyną wszczęcia kontroli podatkowej (skarbowej), były finansowane z oszczędności gromadzonych przez długi czas. Organy skarbowe i większość sądów administracyjnych wymagały od nich bowiem, by dla uniknięcia wymiaru podatku od wydatkowanych kwot przedstawiali wiarygodne dowody potwierdzające dokładną wysokość osiągniętych uprzednio dochodów oraz fakt ich opodatkowania. Bez względu na to, ile lat upłynęło od tych zdarzeń.
W efekcie podatnicy, którzy zgodnie z prawem pozbywali się dokumentów źródłowych po upływie terminu przedawnienia zobowiązań podatkowych, nie mieli już jedynego skutecznego oręża w obronie przed przypisaniem im 75-proc. PIT.
W omawianym wyroku Trybunał Konstytucyjny aż z kilku przyczyn stwierdził niedopuszczalność funkcjonowania w demokratycznym państwie prawnym art. 20 ust. 3 ustawy o PIT w jego brzmieniu obowiązującym w latach 1998–2006. Ten niezwykle lakoniczny przepis zapewniał mianowicie organom skarbowym nadmierną swobodę w określaniu ukrytego przed opodatkowaniem dochodu na podstawie tzw. zewnętrznych znamion zamożności podatnika. Czyli na podstawie wysokości ponoszonych wydatków i wartości gromadzonego mienia.
Przepis ten utraci moc obowiązującą z dniem ogłoszenia wyroku Trybunału Konstytucyjnego w Dzienniku Ustaw. W efekcie organy skarbowe utracą możliwość wymierzania podatku od dochodów z nieujawnionych źródeł według dotychczasowych zasad.
