Dieter Schenk o zbrodni na lwowskich profesorach

Jak zaczęło się pana zainteresowanie historią Polski?

Od „Blaszanego bębenka” G ü ntera Grassa. To był rok 1993. Chciałem udokumentować to, co Grass przekazał literacko w rozdziałach dotyczących szturmu na Pocztę Polską w Gdańsku. Pojechałem więc do tego miasta i najpierw napotkałem nieufność. Stało się tak, ponieważ Polacy byli często rozczarowani zachowaniem niemieckich autorów, którym zdarzało się publikować fałszywe informacje albo pisali w sposób wymierzony przeciwko Polakom. Dopiero gdy krewni zamordowanych pocztowców przekonali się o moich intencjach, otworzyły się przede mną wszystkie drzwi. Moja dewiza była i pozostała taka: Niczego nie przedstawiać jako pewnik, a nazistowskich zbrodniarzy przedstawiać po imieniu, bo oni nie powinni pozostać w ukryciu, anonimowi. Najważniejsi byli trzej sędziowie sądu polowego i prokurator wojskowy, spośród których, jako odpowiedzialni za 38 wyroków śmierci, zidentyfikowani zostali dr Kurt Bode i dr Hans Werner Giesecke. Dochodzenie wobec nich, które były toczone w ponownie w Bremie i Lubece, były 9-krotnie zawieszane między rokiem 1960 i 1976. A przy tym były naciski na świadków, zaniechano ważnych dochodzeń, z oskarżonych robiono świadków, przedstawiane były fałszywe oceny biegłych, i wreszcie stosowano „biologiczne przedawnienie - traktowano oskarżonych jako niezdolnych do odpowiadania „z przyczyn zdrowotnych”, albo też czekano do ich zgonu. W czasie procesu sędziów sądu polowego w Lubece w roku 1996, sąd krajowy unieważnił wyrok kary śmierci, rehabilitował pośmiertnie zamordowanych pocztowców od zarzutów, a tym samym uczynił Giesecke i Bode, którzy już zdążyli umrzeć, mordercami. Kary uniknęło wielu szeregowych esesmanów i policjantów, którzy znęcali się nad pocztowcami po ich aresztowaniu. Kto zastrzelił Józefa Wąsika po tym, jak pocztowcy poddali się i opuścili budynek z podniesionymi rękami?

W ściganiu winnych żadnego interesu nie miało wielu powojennych sędziów zachodnioniemieckich. Wymiar sprawiedliwości był, aż do 5. Izby Karnej Federalnego Sądu Najwyższego, zadżumiony przez byłych nazistowskich sędziów i prokuratorów, przez co osądzona została tylko cząstka sprawców. A to było z kolei równoznaczne z wyszydzeniem ich ofiar.

Natomiast do decyzji o napisaniu książki nt. Hansa Franka przyczynił się fakt, że – o dziwo – nie powstała dotąd żadna biografia generalnego gubernatora. A o mordzie na polskich profesorach poinformował mnie prof. Tomasz Cieszyński z Wrocławia, syn jednej z ofiar.

Zajmuje się Pan teraz dziejami łódzkiego getta. Jakie aspekty uważa Pan za szczególnie interesujące?

W tej chwili plany mojej książki o łódzkim getcie nie są jeszcze skonkretyzowane. Ukształtują się dopiero w toku badań naukowych i rozmów z wydawnictwem".Chciałbym przygotować do publikacji album, który w świetle prac zleconych żydowskim fotografom pokaże, jak oni – poprzez wykonywanie fotografii i reklam – liczyli na uratowanie się, jak również to, jak dokumentowano życie i śmierć w getcie. Swojej biografii nie ma też Hans Biebow kierownik cywilnej administracji getta w Łodzi. Próbował stworzyć z niego samofinansujący się zakład przemysłowy i ciągnął wysokie profity z konfiskat własności jego mieszkańców i eksploatacji siły roboczej. Był odpowiedzialny za odcięcie Getta od świata i śmierć głodową mieszkańców. Był też odpowiedzialny za organizację transportów do Chełmna (Kulmhof) i Oświęcimia (Auschwitz) i przyczynił się aktywnie do rozwiązania Getta i organizacji transportów do obozów zagłady (od czerwca do sierpnia 1944). Został osądzony w 1947 przez sąd okręgowy w Łodzi i stracony dwa miesiące później.

Będę też opracowywał album fotograficzny Gdańska lat 1933-1945.

Czy Pana zdaniem są jeszcze zagadnienia, które stanowią białe plamy w dziejach niemieckiej okupacji w Polsce?

W moich badaniach co rusz napotykam na białe plamy. Podam taki przykład: co stało się ze zrabowanymi Polakom i Żydom dobrami kulturalnymi? O ile wiem, nie ma w Niemczech żadnego historyka który by się zajmował tym tematem. Czy podejmę się tego zadania, trudno mi w tej chwili zdecydować, bo muszę najpierw sprawdzić, jakie są w tym względzie możliwości badawcze.

Dieter Schenk ( 1937 r.) był dyrektorem kryminalnym, doradcą ds. bezpieczeństwa dyplomatów w niemieckim federalnym Biurze kryminalnym i MSZ. Prowadzi wykłady z historii narodowego socjalizmu na Uniwersytecie Łódzkim. Autor książek „Poczta Polska w Gdańsku : dzieje pewnego niemieckiego zabójstwa sądowego”:”Hans Frank : biografia generalnego gubernatora”, „Noc morderców. Kaźń polskich profesorów we Lwowie i holokaust w Galicji Wschodniej”