Urząd sam zdecyduje, czy przyznać podatnikowi ulgę

Fiskus, nawet jeśli zaistnieją przesłanki umorzenia zaległości podatkowej, nie musi się przychylić do prośby podatnika. O istnieniu ważnego interesu podatnika nie decyduje bowiem jego subiektywne przekonanie

Aktualizacja: 19.01.2010 05:50 Publikacja: 19.01.2010 05:00

Urząd sam zdecyduje, czy przyznać podatnikowi ulgę

Foto: Fotorzepa, BS Bartek Sadowski

rp.pl

[b]Tak rozstrzygnął Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w Wyroku z 22 grudnia 2009 r., I SA/Kr 1527/09[/b]

[srodtytul]Jaki był problem[/srodtytul]

Organy podatkowe odmówiły podatniczce umorzenia zaległości z tytułu podatku dochodowego należnego od sprzedaży akcji.

Stwierdziły, że podatniczka w chwili dokonania transakcji sprzedaży akcji była się w stanie wywiązać z obowiązku zapłaty należności podatkowej. Podatniczka wniosła skargę do WSA.

[srodtytul]Skąd to rozstrzygnięcie[/srodtytul]

Sąd skargi jednak nie uwzględnił. Przypomniał, że w myśl art. 67a § 1 pkt 3 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=582ECDA0581859658EA2BD1E83B507D8?n=1&id=176376&wid=328885]ordynacji podatkowej[/link] organ podatkowy na wniosek podatnika, w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem podatnika lub interesem publicznym, może umorzyć w całości lub w części zaległości podatkowe, odsetki za zwłokę lub opłatę prolongacyjną.

Zwrot „może” oznacza, że w każdym wypadku decyzja będzie wydana w ramach uznania organu.

W orzecznictwie Sądu Najwyższego wyrażono pogląd, że jeżeli decyzja została wydana zgodnie z prawem, to choćby w ocenie sądu administracyjnego była niesłuszna, nie podlega uchyleniu, ponieważ sąd ten nie jest uprawniony do badania merytorycznej zasadności (celowości) decyzji.

Ta reguła ma zastosowanie zarówno wtedy, gdy decyzja ma charakter związany, jak i gdy przepis prawa materialnego nie określa wiążąco sposobu załatwienia sprawy, dając organowi administracyjnemu możliwość wyboru sposobu jej załatwienia [b](wyrok SN z 19 marca 1985 r., III ARN 18/83)[/b].

Zakres sądowej kontroli decyzji o charakterze uznaniowym jest zawężony do kryterium zgodności z prawem. Kontroli nie podlegają kryteria słuszności czy celowości.

Sąd zatem nie jest uprawniony do zastępowania organów podatkowych w działaniu przez ocenę celowości ich decyzji. Ocena, czy przesłanki umorzenia istnieją w konkretnej sprawie, może być dokonana po wszechstronnym i wnikliwym rozważeniu całokształtu materiału dowodowego.

Uznanie administracyjne nie wyraża się w dowolności ocen okoliczności odpowiadających kierunkowym dyrektywom wyboru, ale w możliwości negatywnego dla podatnika rozstrzygnięcia nawet przy istnieniu ważnego interesu podatnika.

Spełnienie przesłanki ważnego interesu podatnika nie stwarza po stronie organu obowiązku umorzenia należności. Wynika to z użytego w art. 67a § 1 pkt 3 ordynacji podatkowej sformułowania „organ podatkowy może”.

Skoro umorzenie zaległości podatkowej jest instytucją nadzwyczajną, to tym samym ważny interes podatnika musi posiadać tę samą cechę, a co za tym idzie – musi się charakteryzować nieprzewidywalnością i niezależnością od sposobu postępowania podatnika.

Możliwość umorzenia zaległości podatkowych ma charakter wyjątkowy, bowiem jest odstępstwem od zasady, że zobowiązania podatkowe określone w ustawach mają charakter powszechny.