Dłużnik upada, hipoteka przymusowa pozostaje

Jeśli w trakcie sprawy przeciwko przedsiębiorcy ogłoszono jego upadłość obejmującą likwidację majątku, sąd musi tę sprawę umorzyć

Publikacja: 04.05.2010 04:50

Dłużnik upada, hipoteka przymusowa pozostaje

Foto: Fotorzepa, Danuta Matłoch Danuta Matłoch

Taki nakaz wynika z art. 182[sup]1[/sup] § 1 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=906021C3C4F8A71B08066CD633B6506B?id=70930]kodeksu postępowania cywilnego[/link]. Sąd Najwyższy w uchwale z 28 kwietnia 2010 r. uznał, że umorzenie to nie powoduje upadku zabezpieczenia w postaci hipoteki przymusowej wpisanej do księgi wieczystej przed ogłoszeniem upadłości [b](sygn. III CZP 2/10)[/b].

Wątpliwość w niej wyjaśniona powstała na tle sprawy Danuty P.-J. przeciwko spółce akcyjnej Leopard. Kobieta domagała się, by sąd nakazał spółce złożenie oświadczenia woli o ustanowieniu na jej rzecz odrębnej własności lokalu. Sąd na jej wniosek zabezpieczył to żądanie hipoteką przymusową na nieruchomości spółki do kwoty 305 tys. zł. W marcu 2009 r. hipoteka została wpisana do księgi wieczystej.

W maju 2009 r. sąd ogłosił upadłość spółki obejmującą likwidację jej majątku. W czerwcu 2009 r. postępowanie w sprawie wszczętej przez Danutę P.-J. zostało, stosownie do art. 182[sup]1[/sup] § 1 k.p.c., umorzone. We wrześniu 2009 r. syndyk masy upadłości, powołując się na art. 744 k.p.c., złożył wniosek o stwierdzenie upadku zabezpieczenia w postaci hipoteki przymusowej, skoro upadłość spółki czyni roszczenie Danuty P.-J. niedopuszczalnym. W art. 744 k.p.c. zapisano m.in., że w razie zwrotu albo odrzucenia pozwu, a także w razie umorzenia postępowania zabezpieczenie upada. Sąd uwzględnił wniosek syndyka i stwierdził upadek zabezpieczenia.

Sąd Najwyższy uznał, że mimo likwidacji majątku hipoteka pozostaje w mocy

Sprawa trafiła do sądu II instancji. W zażaleniu Danuta P.-J. zarzuciła naruszenie art. 182[sup]1[/sup] k.p.c. oraz art. 146 ust. 3 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=138CE728766751E6B2725CD757201BB1?id=328912]prawa upadłościowego i naprawczego[/link] (p.u.n.). W myśl tego przepisu niedopuszczalne jest wykonanie wydanego przed ogłoszeniem upadłości postanowienia o zabezpieczeniu roszczenia wynikającego z wierzytelności podlegającej zgłoszeniu do masy upadłości. Wyjątek to np. zabezpieczenia roszczeń alimentacyjnych i o rentę z tytułu uszkodzenia ciała.

Sąd II instancji powziął wątpliwość prawną, którą przedstawił do rozstrzygnięcia Sądowi Najwyższemu. Z art. 146 ust. 3 p.u.n., który wyłącza tylko wykonanie zabezpieczeń niewykonanych przed ogłoszeniem upadłości, można by wnosić, że wykonane (a o to takie zabezpieczenie chodzi w tej sprawie) pozostają w mocy. Tymczasem według art. 744 k.p.c. upadałoby również to zabezpieczenie. Sąd Najwyższy opowiedział się za pierwszą z tych ewentualności. Stwierdził bowiem, [b]że umorzenie postępowania na podstawie art. 182[sup]1[/sup] § 1 k.p.c. nie powoduje przewidzianego w art. 744 k.p.c. upadku zabezpieczenia polegającego na obciążeniu hipoteką przymusową wpisaną do księgi wieczystej przed ogłoszeniem upadłości.[/b] Sędzia Grzegorz Misurek zaznaczył, że choć pytanie prawne sformułowane było szerzej (dotyczyło wszystkich zabezpieczeń), odpowiedź odnosi się ściśle do stanu faktycznego i konkretnego zabezpieczenia: hipoteki przymusowej.

Masz pytanie, wyślij e-mail do autorki [mail=i.lewandowska@rp.pl]i.lewandowska@rp.pl[/mail]

Taki nakaz wynika z art. 182[sup]1[/sup] § 1 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=906021C3C4F8A71B08066CD633B6506B?id=70930]kodeksu postępowania cywilnego[/link]. Sąd Najwyższy w uchwale z 28 kwietnia 2010 r. uznał, że umorzenie to nie powoduje upadku zabezpieczenia w postaci hipoteki przymusowej wpisanej do księgi wieczystej przed ogłoszeniem upadłości [b](sygn. III CZP 2/10)[/b].

Wątpliwość w niej wyjaśniona powstała na tle sprawy Danuty P.-J. przeciwko spółce akcyjnej Leopard. Kobieta domagała się, by sąd nakazał spółce złożenie oświadczenia woli o ustanowieniu na jej rzecz odrębnej własności lokalu. Sąd na jej wniosek zabezpieczył to żądanie hipoteką przymusową na nieruchomości spółki do kwoty 305 tys. zł. W marcu 2009 r. hipoteka została wpisana do księgi wieczystej.

W sądzie i w urzędzie
Nowa funkcja w mObywatelu. Przyda się na starość
Prawo drogowe
Trudniej będzie zdać egzamin na prawo jazdy. Wchodzi w życie "prawo Klimczaka"
Praca, Emerytury i renty
Część seniorów dostanie w lipcu dwa przelewy. Zasady wypłaty renty wdowiej
Edukacja i wychowanie
Jakie są najlepsze uczelnie w Polsce? Opublikowano ranking Perspektywy 2025
Zawody prawnicze
Ranking kancelarii prawniczych 2025. Znamy zwycięzców