Danina tylko, gdy składka dotyczy konkretnego ubezpieczonego

Problemem tym zajmował się [b]Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z 27 kwietnia 2010 r. (III SA/Wa 2039/09)[/b].

Sprawa była wynikiem wniosku o interpretację. Z pytaniem wystąpiła spółka, która zawarła umowę z zakładem ubezpieczeń. Zgodnie z nią ubezpieczającym jest spółka, zaś ubezpieczonymi są: byli, obecni i przyszli członkowie zarządu oraz rady nadzorczej. Co istotne, osoby te nie zostały wskazane z imienia i nazwiska.

[srodtytul]Przysporzenie nie jest jednakowe[/srodtytul]

Spółka chciała się dowiedzieć, [b]czy w takiej sytuacji osoby zasiadające w zarządzie i radzie nadzorczej osiągają dochody podlegające opodatkowaniu. Jej zdaniem nie. To dlatego, że polisa obejmuje wszystkich członków zarządu i rady nadzorczej. Poszczególnym osobom nie można więc przypisać konkretnego przychodu.[/b]

Spółka argumentowała, że nie ma podstaw do podzielenia zapłaconych kwot przez liczbę osób objętych ubezpieczeniem. Byłby to bowiem przychód uśredniony.

Tymczasem ryzyko spowodowania szkody przez członka zarządu jest znacznie większe niż przez osobę zasiadającą w radzie nadzorczej. Różne są bowiem ich kompetencje i zakres odpowiedzialności. Poza tym skład i liczba osób zasiadających we władzach spółki często ulega zmianie.

Izba skarbowa nie zgodziła się z takim stanowiskiem. Powołała się m.in. na art. 805 § 1 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=86F27ADE2102E1D67842E76D535F1BD1?id=70928]kodeksu cywilnego[/link]. Z przepisu tego wynika, że umowa ubezpieczenia OC nie musi dotyczyć osoby ubezpieczającej. Spółka może więc zawrzeć umowę, której przedmiotem ubezpieczenia będzie odpowiedzialność za szkody spowodowane przez inną osobę, np. członka zarządu i rady nadzorczej.

Powoduje to jednak powstanie przychodu u osoby, na rzecz której zawierana jest umowa. Będzie to przychód ze stosunku pracy lub z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?n=1&id=346580]ustawy o PIT[/link] – w zależności od tego, na jakiej podstawie ubezpieczony pełni swoje obowiązki.

Gdy sprawa trafiła do WSA w Warszawie, to przyznał on rację spółce i uchylił interpretację. Sąd podkreślił, że [b]zapłata przez spółkę składki prowadzi do powstania przychodu u osób zasiadających w zarządzie i radzie nadzorczej. W opisanej sytuacji nie można jednak poszczególnym osobom przypisać konkretnej kwoty przychodu. To dlatego, że z pewnością korzyści nie są dla wszystkich jednakowe.[/b]

Dlatego członkowie rad nadzorczych i zarządu nie muszą płacić podatku w związku z wykupionym przez firmę ubezpieczeniem.

[srodtytul]MF: trzeba podzielić [/srodtytul]

To niejedyna sprawa sądowa dotycząca ubezpieczenia władz spółki. WSA w Warszawie zajmował się już tym problemem w [b]wyroku z 26 lutego 2009 r. (III SA/Wa 2019/08)[/b] - czytaj [link=http://www.rp.pl/artykul/330508.html]"Członek zarządu nie uzyska przychodu ze składek OC"[/link].

Tu również sprawa dotyczyła zasad opodatkowania sfinansowania bezimiennego ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej.

Z pytaniem zwróciła się spółka, która rozważa podpisanie umowy ubezpieczenia członków zarządu i członków rady nadzorczej. Wysokość składki nie byłaby uzależniona od liczby osób wchodzących w skład tych organów.

Ochrona nie dotyczyłaby więc konkretnych członków zarządu i rady nadzorczej, lecz dowolnej osoby powołanej do tych organów. Zdaniem spółki, biorąc pod uwagę taki sposób naliczania składki, nie ma podstaw do przypisania jej do poszczególnej osoby powołanej do sprawowania funkcji w zarządzie i radzie nadzorczej. Przemawia za tym również fakt, że rada nadzorcza i zarząd podejmują decyzje gremialnie.

Innego zdania był minister finansów. Według niego nie ma podstaw, aby „bezimienną” umowę ubezpieczenia obejmującą wszystkich członków zarządu i rady nadzorczej traktować jako zdarzenie niepowodujące przysporzenia po stronie tych osób. Jego zdaniem kwota składki rozkłada się po równo na wszystkie osoby objęte w określonym momencie ubezpieczeniem. Składka w częściach odpowiadających poszczególnym osobom jest ich przychodem.

[srodtytul]Decyduje zdanie większości[/srodtytul]

W tej sprawie sąd również stanął po stronie podatników. Powołał się m.in. na [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=0878F97C9B855869DA1A3F9BAD45E3AB?id=133014]kodeks spółek handlowych[/link], z którego wynika, że co do zasady rozstrzygnięcia zarządu i rady nadzorczej zapadają gremialnie. Wynika z niego bowiem, że zarząd może być jednoosobowy lub wieloosobowy.

W tym drugim wypadku wszyscy jego członkowie są obowiązani i uprawnieni do wspólnego prowadzenia spraw spółki. Jeżeli statut nie stanowi inaczej, to uchwały zapadają bezwzględną większością głosów (art. 371 k.s.h.).

Rada nadzorcza spółki akcyjnej składa się co najmniej z trzech osób, a w spółkach publicznych z pięciu osób. Wykonuje ona swoje obowiązki kolegialnie, może jednak delegować swoich członków do samodzielnego pełnienia określonych czynności nadzorczych. Uchwały rady nadzorczej zapadają bezwzględną większością głosów (chyba że statut stanowi inaczej).

Sąd potwierdził także, że zgodnie z [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=86F27ADE2102E1D67842E76D535F1BD1?id=70928]kodeksem cywilnym[/link] ubezpieczający może zawrzeć umowę ubezpieczenia na cudzy rachunek, a ubezpieczony może nie być imiennie wskazany w umowie.

[srodtytul]Niedopuszczalne uśrednienie przychodu[/srodtytul]

Zdaniem WSA w Warszawie, [b]skoro ubezpieczonym jest każdy członek zarządu i rady nadzorczej (bez względu na sposób wykonywanych przez siebie obowiązków), a składka ubezpieczeniowa wyliczona jest od łącznej liczby osób w zarządzie i radzie nadzorczej, to trudno uznać, że przychód każdej z osób zasiadających w tych organach powiększony jest o wymierną, jemu przypisaną kwotę składki.[/b]

Sąd podkreślił, że umową tą jest ubezpieczony zarząd i rada nadzorcza, ale faktycznie chroni ona samą spółkę.

WSA nie zgodził się na zaproponowany przez ministra sposób przypisania przychodu, który polega na podzieleniu ogólnej kwoty w równych częściach na każdą z osób, której dotyczy umowa (proporcjonalnie do czasu posiadania mandatu członka zarządu i rady nadzorczej).

Według sądu [b]tak przeliczony w wyniku operacji matematycznej przychód jako uśredniony, a nie przypisany kwotowo do funkcji konkretnej osoby, przeczy zasadzie opodatkowania przychodów otrzymanych lub postawionych do dyspozycji określonego podatnika[/b].

Zdaniem sądu tylko umowa ubezpieczeniowa konkretnej osoby z nazwiska i imienia oraz sprawowanej funkcji rodziłaby po jej stronie obowiązek opodatkowania.