Sąd musi znaleźć podstawę do przyznania odprawy emerytalnej

Taki pogląd potwierdził Sąd Najwyższy w wyroku z 29 czerwca 2010 r. (I PK 33/10)

.

Uznał, że jeżeli żądanie zasądzenia świadczenia (odprawy emerytalnej) uregulowanego w układzie zbiorowym pracy (uzp) okaże się nieuzasadnione, sąd musi ocenić jego zasadność w świetle przepisów powszechnie obowiązujących.

Na mocy art. 92

1

kodeksu pracy

pracownikowi spełniającemu warunki uprawniające do  renty z tytułu niezdolności do pracy lub emerytury, którego stosunek pracy ustał w  związku z przejściem na rentę lub emeryturę, przysługuje odprawa pieniężna w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia.

Przepisy wewnątrzzakładowe mogą jednak przewidywać inne, korzystniejsze dla zatrudnionych, uregulowania w tej kwestii.

Jeśli zatem zatrudniony kończy karierę zawodową, może domagać się przyznania świadczenia pieniężnego na podstawie przepisów powszechnie obowiązujących, ale także wewnątrzfirmowych.

Niewykluczone, że według korzystniejszych zasad uzp pieniądze mu się nie należą. Co ma zrobić w takiej sytuacji sąd?

W ocenie SN z pewnością nie może poprzestać na analizie przepisów wewnątrzzakładowych obowiązujących u danego pracodawcy. Jeżeli stwierdzi, że odprawa należy się na ich podstawie, to w porządku. Gdy jednak dojdzie do odmiennych wniosków, jego zadaniem będzie znalezienie odpowiedniej podstawy prawnej do roszczeń wysuwanych przez pracownika.

Ten obowiązek wynika z zasady, że sąd zna prawo, a więc strona dochodząca swoich roszczeń nie musi przywoływać ich podstawy prawnej. Taka osoba musi jedynie możliwie najdokładniej przedstawić okoliczności faktyczne sprawy i wyartykułować, czego żąda od  przeciwnika procesowego.

W kolejnym etapie sąd musi zastanowić się, z jakiego przepisu prawa może wynikać owo roszczenie. Jeśli uzna, że podstawą do  uwzględnienia żądań pozwu, w określonym stanie faktycznym, jest inny przepis niż ten, na który powołuje się pracownik, to musi ten inny przepis zastosować, zasądzając odpowiednią kwotę.

Rzecz jasna takie postępowanie jest wskazane nie tylko przy odprawach emerytalnych, ale wszelkich świadczeniach, jakich mogą domagać się zatrudnieni. Sąd musi każdorazowo wyręczać strony postępowania w wynajdywaniu regulacji pasujących do przedstawianych przez nie faktów.

Przykład

W uzp obowiązującym w spółce Gamma zawarty był przepis, zgodnie z którym pracownikom odchodzącym na emeryturę przysługiwała odprawa pieniężna w wysokości pięciokrotności ostatnio pobieranego wynagrodzenia.

Pani Marianna, po ustaniu zatrudnienia w tej firmie, wniosła do sądu pozew, domagając się takiej odprawy, ale sąd odmówił jej racji.

W jego opinii z regulacji uzp wynika, że nie należy jej się świadczenie, bo wiek emerytalny osiągnęła kilka dni po ustaniu zatrudnienia.

Działanie sądu nie było prawidłowe. W takiej sytuacji powinien on rozważyć, czy nie można przyznać pani Mariannie odprawy na podstawie kodeksu pracy. Nie mógł więc zakończyć swej pracy na analizie zapisów uzp.

Autor jest asystentem sędziego w Izbie Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych Sądu Najwyższego