Obsługa prawna i PCC nie są kosztem

[b]Tak orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z 8 stycznia 2010 r. (III SA/Wa 1424/09).[/b]

Główny udziałowiec spółki podjął decyzję o dopłacie do kapitału zakładowego, która pozwoliłaby na zrealizowanie inwestycji ze środków własnych. W związku z podwyższeniem kapitału zakładowego spółka poniosła wydatki na obsługę prawną. Zapłaciła też PCC od podwyższonego kapitału. Spółka we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej pytała, czy poniesione wydatki może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów.

Jej zdaniem wydatki mają pośredni związek z osiąganym przychodem, dlatego mogą być zaliczone do kosztów podatkowych. Planowana inwestycja będzie miała bowiem wpływ na podwyższenie osiąganych w przyszłości przychodów.

Minister finansów miał odmienny pogląd. Jego zdaniem spółka co prawda ma prawo oczekiwać, że w określonej perspektywie czasowej podwyższenie kapitału i związane z tym rozszerzenie działalności będzie generowało zwiększone przychody, ale będą to już przychody z bieżącej działalności gospodarczej. Dlatego wskazane przez spółkę wydatki, jako związane z przysporzeniami, które nie są uznawane za przychody (art. 12 ust. 4 pkt 4 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=3EC0892953EAF58605FEE453B6E7CBF6?id=115893]ustawy o CIT[/link]), nie mogą być zaliczone do kosztów. Wskazuje na to art. 7 ust. 3 pkt 3 ustawy o CIT.

Sprawa trafiła do WSA. Sąd oddalił skargę spółki, podzielając stanowisko ministra finansów. Sąd wskazał, że [b]w tej sprawie nie ma jednolitego orzecznictwa, ale jego zdaniem wydatki poniesione na obsługę prawną i zapłata podatku od czynności cywilnoprawnych nie mogą stanowić kosztów uzyskania przychodów w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy o CIT.[/b]

[i]Autorka jest członkiem Zespołu Zarządzania Wiedzą Podatkową firmy Deloitte[/i]

[ramka][b]Komentuje Jarosław Łukasik, konsultant w Dziale Doradztwa Podatkowego firmy Deloitte (biuro w Warszawie):[/b]

Komentowane orzeczenie nie zasługuje na aprobatę z kilku przyczyn.

W pierwszej kolejności należy wskazać, że sąd błędnie powiązał art. 7 ust. 3 pkt 1 ustawy o CIT z jej art. 12 ust. 4 pkt 4. Pierwszy z powołanych przepisów wymienia bowiem przychody, które są powiązane z dochodami niepodlegającymi opodatkowaniu (art. 2 ustawy o CIT) oraz wolnymi od podatku (art. 17 ustawy o CIT).

Nie obejmuje natomiast przysporzeń wymienionych w art. 12 ust. 4 pkt 1 – 20 ustawy o CIT, których ustawodawca nie zalicza w ogóle do przychodów. Innymi słowy zakresy wymienionych przepisów się nie pokrywają[b] (wyrok WSA w Warszawie z 21 listopada 2008 r., III SA/Wa 1700/08).[/b]

W konsekwencji tego błędu sąd bezzasadnie zastosował art. 7 ust. 3 pkt 3 ustawy o CIT i na jego podstawie wyłączył z kosztów uzyskania przychodów wydatki na powiększenie kapitału zakładowego.

Należy podkreślić, że powyższy przepis nie uprawnia do dokonywania oceny, czy dany wydatek jest kosztem uzyskania przychodów, czy nie. Legalna definicja kosztów uzyskania przychodów zawarta jest bowiem w normie wynikającej z art. 15 i 16 ustawy o CIT. Natomiast art. 7 ust. 3 pkt 3 ustawy o CIT nie wprowadza dodatkowej definicji kosztów, a jedynie używa tego pojęcia w znaczeniu nadanym definicją legalną.

W ocenie sądu samo wyłączenie niektórych przysporzeń z przychodów podatkowych (art. 12 ust. 4) powoduje, że wydatki z nimi związane nie mogą stanowić kosztów uzyskania przychodów. To mocno kontrowersyjna teza. Brzmienie ustawy o CIT nie pozwala bowiem na taką konkluzję[b] (wyrok WSA w Gdańsku z 15 listopada 2007 r., I SA/Gd 753/07).[/b]

Przepisy przewidują wprost lub w ramach wnioskowania a contrario, że wiele wydatków związanych z przysporzeniami wymienionymi w art. 12 ust. 4 można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów (np. wydatki związane z uzyskaniem kredytów obrotowych, zapłacone odsetki od pożyczek).

Należy przy tym stwierdzić, że zaliczenie wydatku do kosztów uzyskania przychodów nie jest uzależnione na gruncie ustawy o CIT od wystąpienia przychodu.

Nie budzi bowiem wątpliwości, że kosztami podatkowymi są koszty poniesione z zamiarem osiągnięcia skutku, jakim jest przychód, bez względu na jego rzeczywiste wystąpienie [b](wyrok NSA z 17 marca 1999 r., III SA 5345/98). [/b]

Decydujące znaczenie ma cel działania podatnika[b] (wyrok NSA z 1 czerwca 2000 r., SA/Rz 1596/97).[/b]

W analizowanej sytuacji poniesione przez spółkę wydatki należy łączyć nie tyle ze środkami otrzymanymi na podwyższenie kapitału zakładowego, które są wyłączone z kategorii przychodów na mocy art. 12 ust. 4 pkt 4, ile z przychodami z działalności, której prowadzenie jest możliwe wskutek sfinansowania określonego działania inwestycyjnego pozyskanym kapitałem[b] (wyrok WSA w Lublinie z 14 lipca 2009 r., I SA/Lu 267/09). [/b]

Powiększenie kapitału zakładowego nie jest bowiem celem samym w sobie. W wyniku podwyższenia kapitału spółka zyskała nowe możliwości osiągania przychodów podatkowych.

W konsekwencji dla ustalenia kwalifikacji podatkowej wydatków poniesionych na utworzenie lub podwyższenie kapitału zakładowego wystarczająca być powinna ogólna reguła wynikająca z art. 15 i 16 ustawy o CIT [b](wyroki: z 22 lutego 2006 r., II FSK 191/05, z 7 marca 2006 r., I FSK 121/05, z 12 września 2008 r., III SA/Wa 873/08)[/b].

Należy przy tym zaznaczyć, że omawiane zagadnienie od dawna wywołuje rozbieżności w orzecznictwie sądów administracyjnych (pierwsze wyroki w powyższym zakresie pojawiły się w 2000 r.).

Doskonałą tego ilustracją są dwa wyroki[b] WSA w Warszawie z 10 czerwca 2008 r. (III SA/Wa 546/08 i III SA/Wa 544/08), [/b]które zapadły co prawda tego samego dnia, jednak prezentowały krańcowo odmienną interpretację tych samych przepisów.