Kara za odstąpienie od umowy może być kosztem

Nie ma w ustawie o CIT przepisu wykluczającego z kosztów uzyskania przychodów kary umowne poniesione za uzasadnione ekonomicznie odstąpienie od umowy

Aktualizacja: 08.02.2010 03:43 Publikacja: 08.02.2010 02:00

Kara za odstąpienie od umowy może być kosztem

Foto: www.sxc.hu

Red

[b]Tak orzekł WSA w Warszawie 15 stycznia 2010 r. (III SA/Wa 1265/09).[/b]

Spółka zobowiązała się, że w razie niewykonania umowy zapłaci na rzecz drugiej strony karę umowną w wysokości 10 mln euro. Kierując się koniecznością ochrony interesów majątkowych, podjęła decyzję o niewykonaniu zobowiązań wynikających z tej umowy. W ocenie spółki miało to jej pozwolić na osiągnięcie w przyszłości dochodu znacznie wyższego od tego, który zostałby osiągnięty w razie wykonania zawartej umowy, i to nawet uwzględniając konieczność zapłaty przewidzianej kary.

We wniosku o interpretację przepisów podatkowych zwróciła się o potwierdzenie, że kara umowna, zapłacona w związku z uzasadnionym ekonomicznie odstąpieniem od wykonania zawartej umowy, spełnia definicję kosztów uzyskania przychodu z art. 15 ust. 1 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=3EC0892953EAF58605FEE453B6E7CBF6?id=115893]ustawy o CIT[/link] oraz nie została z nich wyłączona na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 22 tej ustawy. Może więc być kosztem podatkowym w dacie jej poniesienia.

Organ podatkowy był przeciwnego zdania. Uznał, że uiszczenie kary umownej nie ma na celu zachowania źródła przychodów. Spółka bowiem najpierw sama podjęła decyzję o zawarciu umowy, w której zobowiązała się do sprzedaży części aktywów stanowiących jej majątek, tj. decyzję o „pozbyciu się” źródła przychodów, aby potem, kierując się chęcią zachowania tych aktywów, odstąpić od zawartej umowy zobowiązującej ją do tego, płacąc jednocześnie wysoką karę umowną.

Organ podkreślił, że nie można przenosić na Skarb Państwa konsekwencji, które w sytuacji niewykonania zobowiązań wynikających z umowy cywilnej, zarówno w sferze faktów gospodarczych, jak i skutków prawnych, wynikają dla podatnika.

Spółka wniosła skargę do WSA, który uchylił niekorzystną interpretację. Sąd potwierdził, że nie ma przepisu w ustawie o CIT wykluczającego z kosztów uzyskania przychodów kary z tytułu odstąpienia od umowy. Skoro wydatek taki został celowo poniesiony przez spółkę ze względu na zmianę sytuacji gospodarczej (znaczny wzrost cen nieruchomości), aby umożliwić uzyskanie przez nią większych przychodów w przyszłości oraz zabezpieczyć ich źródła, spółce przysługiwało prawo do zaliczenia poniesionej kary umownej do kosztów podatkowych w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy o CIT.

[i]Autor jest członkiem Zespołu Zarządzania Wiedzą Podatkową firmy Deloitte[/i]

[ramka][b]Komentuje Anna Siemieniuk, konsultantka w Dziale Doradztwa Podatkowego firmy Deloitte (biuro w Warszawie):[/b]

Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy o CIT nie uważa się za koszty uzyskania przychodów kar umownych i odszkodowań z tytułu wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług oraz zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad albo zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług.

Wydawałoby się zatem, że niewymienione w tym zamkniętym katalogu kary umowne zapłacone tytułem odstąpienia od umowy, o ile tylko spełniają warunki wyszczególnione w art. 15 ust. 1 ustawy o CIT, mogą być zaliczane do kosztów podatkowych. Niestety, w orzecznictwie sądów administracyjnych oraz w interpretacjach wydawanych przez organy podatkowe są co do tego istotne rozbieżności.

Na poparcie tezy o wyłączeniu z kosztów kar umownych za odstąpienie od umowy organy skarbowe oraz sądy administracyjne przytaczają najczęściej następujące argumenty:

- ryzyko prowadzenia działalności gospodarczej obciąża przedsiębiorcę i nie można go przerzucać na Skarb Państwa (tak np. [b]NSA w wyroku z 13 grudnia 1996 r., SA/Ł 2683/95[/b]);

- sama chęć zapobieżenia jeszcze większej stracie (niż zapłacone kary umowne), która mogłaby wystąpić, nie przesądza jeszcze, że jest to działanie w celu osiągnięcia przychodów albo zachowania bądź zabezpieczenia źródła przychodów. Przedsiębiorca powinien postępować racjonalnie (w sensie obiektywnym, a nie subiektywnym) i zmierzać w sposób najbardziej bezpośredni do osiągnięcia przychodu (tak np. [b]Izba Skarbowa w Warszawie w interpretacji z 14 stycznia 2008 r., IP-PB3-423-333/07-4/KUKM[/b]).

Mając to na uwadze, komentowany wyrok WSA w Warszawie jest istotny z dwóch względów. Po pierwsze, wpisuje się w korzystną dla podatnika linię orzeczniczą. Warszawski sąd uznał bowiem, że nie istnieje w ustawie o CIT przepis wykluczający kary z tytułu odstąpienia od umowy z kosztów uzyskania przychodów.

Jeżeli zatem, na skutek analizy oraz kalkulacji opłacalności rozwiązań możliwych w świetle postanowień umownych, kierując się koniecznością ochrony uzasadnionych interesów majątkowych, podatnik podjął decyzję o odstąpieniu od umowy, to uiszczona kara umowna może być zaliczona przez niego do kosztów uzyskania przychodów.

Po drugie, WSA w ustnym uzasadnieniu podkreślił, że organy podatkowe nie mogą kwestionować stanu faktycznego przedstawionego przez podatnika we wniosku o wydanie interpretacji.[/ramka]

[b]Tak orzekł WSA w Warszawie 15 stycznia 2010 r. (III SA/Wa 1265/09).[/b]

Spółka zobowiązała się, że w razie niewykonania umowy zapłaci na rzecz drugiej strony karę umowną w wysokości 10 mln euro. Kierując się koniecznością ochrony interesów majątkowych, podjęła decyzję o niewykonaniu zobowiązań wynikających z tej umowy. W ocenie spółki miało to jej pozwolić na osiągnięcie w przyszłości dochodu znacznie wyższego od tego, który zostałby osiągnięty w razie wykonania zawartej umowy, i to nawet uwzględniając konieczność zapłaty przewidzianej kary.

Pozostało 88% artykułu
Konsumenci
Pozew grupowy oszukanych na pompy ciepła. Sąd wydał zabezpieczenie
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Sądy i trybunały
Dr Tomasz Zalasiński: W Trybunale Konstytucyjnym gorzej już nie będzie
Konsumenci
TSUE wydał ważny wyrok dla frankowiczów. To pokłosie sprawy Getin Banku
Nieruchomości
Właściciele starych budynków mogą mieć problem. Wygasają ważne przepisy
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Prawo rodzinne
Przy rozwodzie z żoną trzeba się też rozstać z częścią krów