Gdy wykonano umowę, od zadatku trzeba zapłacić podatek

Zadatek nie podlega VAT jedynie w razie rezygnacji przez kontrahenta z transakcji. Zaliczenie zadatku na poczet ceny – z powodu braku elementu odszkodowawczego – nie powoduje jego wyłączenia z opodatkowania

Aktualizacja: 15.03.2010 03:50 Publikacja: 15.03.2010 02:00

Gdy wykonano umowę, od zadatku trzeba zapłacić podatek

Foto: www.sxc.hu

Red

[b]Potwierdził to NSA w orzeczeniu z 12 lutego 2010 r. (I FSK 2040/08).[/b]

Spółka przyjmuje od kontrahentów zadatki na poczet zabezpieczenia wykonania umowy. W razie jej niewykonania przez zamawiającego zatrzymuje zadatek tytułem umownego odszkodowania. We wniosku o interpretację przepisów podatkowych pytała, czy takie zadatki powinny być opodatkowane VAT. 

Wskazała, że zgodnie z [b]orzeczeniem Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości z 18 lipca 2007 r. (C-277/05)[/b] sumy zapłacone tytułem zadatku lub zaliczki nie podlegają VAT zgodnie z VI dyrektywą.

Zdaniem spółki, z uwagi na zasadę prymatu prawa wspólnotowego, przepisy [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=172827]ustawy o VAT[/link] powinny być interpretowane z uwzględnieniem orzecznictwa ETS.

Organ podatkowy nie zgodził się z tym. Wskazał, że art. 19 ust. 11 ustawy o VAT mówi, że jeśli przed wydaniem towaru otrzymano część należności, w szczególności przedpłatę, zaliczkę, zadatek lub ratę, to obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w tej części.

Według organu w powołanym orzeczeniu ETS odniósł się do sytuacji, gdy transakcje nie dochodziły do skutku, a zaliczka miała charakter odszkodowania, natomiast w przypadku spółki każdorazowo transakcja dochodzi do skutku i zadatek zostaje zaliczony na poczet ceny. Nie wystąpił zatem element naprawienia szkody, o którym była mowa w orzeczeniu ETS.

Spółka wniosła skargę do WSA, który ją odrzucił. W uzasadnieniu wskazał, że nie wystąpiła funkcja kompensacyjna zadatku wobec niezawarcia umowy. Z powodu braku zmiany przeznaczenia kwoty zadatku (zapłata za usługę) podlegać będzie ona opodatkowaniu.

Od wyroku WSA spółka wniosła skargę kasacyjną.

NSA uznał, że sąd I instancji słusznie stwierdził, że zadatki otrzymane przez spółkę nie pełnią funkcji odszkodowawczej (co jest warunkiem sine qua non wyłączenia z opodatkowania VAT), w związku z czym zastosowanie znajdzie art. 19 ust. 11 ustawy o VAT.

[i]Autorka jest członkiem Zespołu Zarządzania Wiedzą Podatkową firmy Deloitte[/i]

[ramka][b]Marcin Mastalski, konsultant w Dziale Doradztwa Podatkowego firmy Deloitte (biuro w Krakowie):[/b]

Zgodnie z art. 394 § 1 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=86F27ADE2102E1D67842E76D535F1BD1?id=70928]kodeksu cywilnego[/link] w razie braku odmiennego zastrzeżenia umownego albo zwyczaju zadatek dany przy zawarciu umowy ma to znaczenie, że w razie niewykonania umowy przez jedną ze stron druga strona może bez wyznaczenia terminu dodatkowego od umowy odstąpić i otrzymany zadatek zachować, a jeżeli sama go dała, może żądać sumy dwukrotnie wyższej.

Stosownie natomiast do § 2 tego artykułu w razie wykonania umowy zadatek zostaje zaliczony na poczet świadczenia strony, która go dała; jeżeli zaliczenie nie jest możliwe, zadatek ulega zwrotowi.

W razie niewykonania umowy zadatek pełni zatem funkcję odszkodowawczą. Odszkodowanie nie jest natomiast wynagrodzeniem za dostawę towarów ani za świadczenie usług. Nie oznacza to jednak, że otrzymanie zadatku nie rodzi obowiązku podatkowego w VAT.

Obowiązek ten powstaje bowiem na mocy art. 19 ust. 11 ustawy o VAT. Otrzymujący zadatek jest zatem w każdym przypadku zobowiązany do rozpoznania z tego tytułu obowiązku podatkowego. Dopiero w razie niewykonania umowy przez drugą stronę zadatek przekształca się w odszkodowanie, co skutkuje brakiem opodatkowania VAT. W takim wypadku należy sporządzić stosowną korektę rozliczenia.

Przywoływany przez skarżącą [b]wyrok ETS z 18 lipca 2007 r. (C-277/05)[/b] dotyczył takiej właśnie sytuacji. Nie doszło do wykonania umowy z przyczyn leżących po stronie zamawiającego, w związku z czym przyjmujący zamówienie na usługi zatrzymał wręczony mu zadatek jako odszkodowanie z tytułu niewykonania umowy.

W sprawie rozpatrywanej przez NSA było jednak inaczej, transakcje zostały zrealizowane, zadatki nie były zatrzymywane ani zwracane, ale zaliczane na poczet ceny wynikającej z umowy. Wpłacony zadatek nie pełnił zatem funkcji odszkodowawczej.[/ramka]

[b]Potwierdził to NSA w orzeczeniu z 12 lutego 2010 r. (I FSK 2040/08).[/b]

Spółka przyjmuje od kontrahentów zadatki na poczet zabezpieczenia wykonania umowy. W razie jej niewykonania przez zamawiającego zatrzymuje zadatek tytułem umownego odszkodowania. We wniosku o interpretację przepisów podatkowych pytała, czy takie zadatki powinny być opodatkowane VAT. 

Pozostało 92% artykułu
Konsumenci
Pozew grupowy oszukanych na pompy ciepła. Sąd wydał zabezpieczenie
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Sądy i trybunały
Dr Tomasz Zalasiński: W Trybunale Konstytucyjnym gorzej już nie będzie
Konsumenci
TSUE wydał ważny wyrok dla frankowiczów. To pokłosie sprawy Getin Banku
Nieruchomości
Właściciele starych budynków mogą mieć problem. Wygasają ważne przepisy
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Prawo rodzinne
Przy rozwodzie z żoną trzeba się też rozstać z częścią krów