Polskie prawo znów pod lupą

Wszystko za sprawą dwóch pytań prejudycjalnych, jakie we wtorek, 9 marca 2010 r., skierował do Trybunału Sprawiedliwości UE Naczelny Sąd Administracyjny [b](sygn. I FSK 2039/08 i I FSK 2134/08)[/b]. Jest więc szansa, że orzeczenie Trybunału w Luksemburgu zakończy trwające od lat spory podatników z fiskusem.

[srodtytul]Spór o definicję[/srodtytul]

Sędziowie NSA chcą, by ETS odpowiedział na pytanie, analizując art. 9 ust. 1 dyrektywy 2006/112/WE oraz art. 4 ust. 1 i 2 VI dyrektywy 77/388/EWG.

Dziś organy podatkowe traktują byłych rolników sprzedających działki jak osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą i każą im rejestrować się jako podatnicy VAT oraz płacić 22-proc. podatek.

Powołują się przy tym na art. 5 ust. 1 pkt 1 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=172827]ustawy o VAT[/link], zgodnie z którym opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Ich zdaniem także grunt spełnia definicję towaru wynikającą z art. 2 pkt 6 ww. ustawy, a jego sprzedaż jest traktowana jako czynność odpłatnej dostawy towarów na terytorium kraju. Z kolei w myśl art. 15 podatnikami są m.in. osoby fizyczne wykonujące samodzielnie działalność, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonania czynności w sposób częstotliwy.

Źródłem problemów interpretacyjnych i rozbieżności w orzecznictwie sądowym jest różnica w definicji działalności gospodarczej zawarta w art. 15 polskiej ustawy o VAT i w prawie unijnym. O ile bowiem zgodnie z art. 4 ust. 2 VI dyrektywy działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców i osób świadczących usługi łącznie z górnictwem, działalnością rolniczą, wykonywaniem wolnych zawodów, a także wykorzystywanie w sposób ciągły własności dóbr materialnych lub niematerialnych do celów zarobkowych, o tyle art. 15 ust. 2 ustawy o VAT posługuje się zwrotem „również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy”, którego nie ma w art. 9 ust. 1 akapit drugi dyrektywy 2006/112/WE.

[srodtytul]Sąd potrzebuje czasu [/srodtytul]

Orzeczenie Trybunału może wiele zmienić. Przede wszystkim w razie korzystnego wyroku dla podatników może się stać podstawą do wznowienia postępowania. Na to pozwala art. 240 § 1 pkt 11 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=176376]ordynacji podatkowej[/link]. Co więcej, dzięki niemu będą mogli odzyskać nadpłacony podatek, i to z odsetkami (art. 74 i art. 78 ordynacji).

Ci jednak, których sprawy nadal się toczą przed sądami administracyjnymi, nie powinni liczyć na szybkie ich zakończenie. Powszechną praktyką sądów jest bowiem zawieszanie postępowania do czasu wydania orzeczenia przez Trybunał. Tak właśnie postąpił Naczelny Sąd Administracyjny w sprawach, w których zadał pytania prejudycjalne, korzystając z art. 124 § 1 pkt 5 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=166935]ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi[/link].

[ramka]

[b]Rafał Mikulski - adwokat ze spółki MDDP[/b]