Ekspertyzy sądowe są objęte VAT

Biegli sądowi i adwokaci z urzędu muszą płacić VAT od wynagrodzeń za ekspertyzy. Sąd nie ponosi odpowiedzialności za wydane przez nich opinie. Nie ma więc powodu, by wyłączyć ich z opodatkowania

Publikacja: 13.06.2008 08:50

Monika Pogroszewska

[b]Uznał tak TK (sygn. K 50/05)[/b], który na wniosek rzecznika praw obywatelskich zajął się sprawą wyłączenia z VAT przychodów z działalności wykonywanej osobiście. Sędziowie uznali, że regulujący tę kwestię art 15 ust. 3 pkt 3 [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=172827]ustawy o podatku od towarów i usług[/link] jest zgodny z konstytucją. [b]Zgodnie z tym przepisem, aby dana działalność nie podlegała VAT, między zlecającym jej wykonanie a wykonawcą musi istnieć określony stosunek prawny.[/b] Umowa musi określać warunki wykonania czynności oraz wynagrodzenie, a odpowiedzialność wobec osób trzecich musi ponosić zlecający.

Zdaniem rzecznika praw obywatelskich regulacje te są na tyle niejasne i nieprecyzyjne, że naruszają zasady przyzwoitej legislacji.

[srodtytul]Co z biegłymi[/srodtytul]

Sprawa dotyczy biegłych, tłumaczy sądowych i adwokatów z urzędu. Reprezentujący rzecznika Ryszard Zelwiański argumentował, że niesłusznie ich usługi traktuje się jako działalność opodatkowaną VAT. Nie jest jednak jasne, kto ponosi odpowiedzialność wobec osób trzecich za ich ekspertyzy – oni sami czy sąd. Rodzi to wiele wątpliwości interpretacyjnych.

Zelwiański przytoczył sprzeczne opinie na ten temat dwóch urzędów skarbowych. Zdaniem naczelnika US Warszawa-Praga przychody adwokatów z urzędu nie mają cech właściwych stosunkowi pracy. Oznacza to, że powinny być opodatkowane stawką 22 proc. Inaczej uznał naczelnik US Warszawa-Ursynów. Stwierdził, że między adwokatem a sądem powstał stosunek prawny podobny do stosunku pracy. Dlatego usługi prawnika nie podlegają VAT.

Trybunał nie podzielił jednak argumentów rzecznika. – Mimo skomplikowania przepis nie narusza zasad przyzwoitej legislacji. Wykładnia pozwala na jego należyte zrozumienie i stosowanie – mówił sędzia Marek Mazurkiewicz. Dodał, że uchylenie tego artykułu byłoby działaniem ostatecznym, możliwym dopiero wówczas, gdyby nie wystarczyły jego interpretacje.

[srodtytul]Trudno o lepszy pomysł[/srodtytul]

Reprezentujący Sejm Stanisław Rydzoń przypomniał podczas rozprawy, że [b]posłowie już wcześniej przymierzali się do zmiany zawartej w art. 15 definicji działalności gospodarczej. Trudno jednak było znaleźć lepszą propozycję. W rezultacie pozostawiono te regulacje w obecnym brzmieniu. [/b]Z kolei Hanna Majszczyk, szefowa Departamentu Podatków Pośrednich w resorcie finansów, ostrzegała, że gdyby TK uznał obecne przepisy za niezgodne z konstytucją, miałoby to daleko idące konsekwencje podatkowe. Oznaczałoby, że VAT musiałoby płacić wiele grup dotychczas z niego wyłączonych.

Sędziowie stwierdzili, że biegli i adwokaci z urzędu spełniają warunki objęcia ich tym podatkiem, ponieważ działają w sposób częstotliwy, osobiście i samodzielnie. – To, że sąd zleca wydanie opinii czy ekspertyzy, nie oznacza, że to on przejmuje odpowiedzialność wobec osób trzecich. [b]Sąd, powołując biegłego, odwołuje się do jego specyficznej wiedzy, a wydana przez niego opinia musi być w pełni samodzielna. Nie ma więc przesłanki wyłączającej biegłego z opodatkowania VAT[/b] – uzasadniał sędzia Mazurkiewicz.

Sędzia zwrócił też uwagę, że biegli i adwokaci muszą odprowadzać VAT od wynagrodzenia za ekspertyzy. Nie mogą jednak odliczyć VAT w dalszym obrocie ani uzyskać od sądu wynagrodzenia powiększonego o kwotę podatku. Dlatego Trybunał zaapelował o usunięcie luki prawnej w tym zakresie. Chodzi o zasady zaliczania podatku do kosztów sądowych z tytułu należności dla biegłych.

masz pytanie, wyślij e-mail do autorki [link=mailto:m.pogroszewska@rp.pl]m.pogroszewska@rp.pl[/mail]