Sądowi nie wystarczy bezczynność urzędu

Przed wniesieniem pozwu o odszkodowanie za bezprawne bądź unieważnione rozstrzygnięcie trzeba mieć decyzję

Publikacja: 22.10.2008 08:18

Sądowi nie wystarczy bezczynność urzędu

Foto: Fotorzepa, Krz Krzysztof Łokaj

Takie wymaganie przewidziane w przepisach k. p. a. jest zgodne z konstytucją – stwierdził [b]21 października 2008 r. Trybunał Konstytucyjny (sygn. 51/04)[/b].

Podczas rozprawy pod przewodnictwem prezesa TK sędziego Bohdana Zdziennickiego Trybunał oceniał art. 160 § 5 k.p.a. w związku z art. 160 § 4 k.p.a. Przepisy te, mimo że uchylone w związku z wejściem w życie art. 417 ze § 1 i 2 kodeksu cywilnego, stosowane są nadal w sprawach, w których prawo do odszkodowania zostało uzyskane przed 1 września 2004 r.

– A skarg w takich sprawach do rzecznika praw obywatelskich napływa wciąż bardzo dużo – mówi Dariusz Chaciński, dyrektor Zespołu w Biurze RPO. – Dotyczą głównie tzw. małej reprywatyzacji, w której odszkodowanie przysługuje po stwierdzeniu nieważności decyzji nacjonalizacyjnych.

Skargę konstytucyjną do TK, w której swój udział zgłosił również rzecznik praw obywatelskich, wnieśli spadkobiercy Wiktora P. Po stwierdzeniu nieważności decyzji o zabraniu młyna, wystąpili do ministra rolnictwa o wypłatę odszkodowania.

[b]Otrzymali odmowę, ale nie w formie decyzji, lecz pisma. Wystąpili do sądu o zasądzenie odszkodowania, ale sądy w Warszawie oddaliły powództwo i apelację, bo nie było decyzji administracyjnej.[/b]

Sąd Najwyższy uchylił oba wyroki i odrzucił pozew. Uznał, że warunkiem otwarcia drogi sądowej o odszkodowanie na podstawie art. 160 k.p.a. jest decyzja przyznająca odszkodowanie lub odmawiająca go. Jeżeli jej nie ma, bezczynność organu można usunąć jedynie w drodze skargi do sądu administracyjnego. Dopiero po jej wyczerpaniu można się zwrócić do sądu powszechnego o zasądzenie odszkodowania.

Spadkobiercy Wiktora P. zarzucili, że taka procedura narusza prawo do sądu, ponieważ przedłuża postępowanie i opóźnia termin wniesienia powództwa. Narusza też zasadę równości. Art. 160 k. p. a., który wszedł w życie w 1980 r., miał być barierą w dochodzeniu roszczeń od Skarbu Państwa. Natomiast w uchwalonej w 1997 r. ordynacji podatkowej przewidziano, że w razie dochodzenia odszkodowań za wydanie niezgodnej z prawem decyzji podatkowej milczenie organu przez dwa miesiące otwiera drogę sądową bez potrzeby skargi na bezczynność do sądu administracyjnego.

Po rozprawie, w której udział wzięli przedstawiciele Sejmu, Prokuratury Generalnej i rzecznika praw obywatelskich, TK uznał jednak zaskarżone przepisy za zgodne z art. 45 ust. 1 (prawo do sądu) i art. 32 ust. 1 (równość wobec prawa) konstytucji.

– [b]Droga do sądu istnieje. Ale bezczynność nie jest przesłanką sądowego dochodzenia roszczenia odszkodowawczego[/b] – wyjaśniał sędzia sprawozdawca Stanisław Biernat. – [b]Droga sądowa otwiera się dopiero po wydaniu decyzji odmownej o odszkodowaniu.[/b] Polski system prawny zna procedury, które przed skierowaniem sprawy do sądu powszechnego wymagają wyczerpania trybu administracyjnego. [b]Ideą art. 160 było, aby sprawą odszkodowania od Skarbu Państwa zajmował się przede wszystkim organ administracyjny. [/b]Postępowanie sądowe przewidziano tylko na wypadek gdyby strona była niezadowolona z jego rozstrzygnięcia. Uzyskiwanie odszkodowania miało być dzięki temu szybsze. To, że tak się w wielu przypadkach nie stało, nie jest winą przepisów, lecz praktyki. Za odmiennym uregulowaniem w ordynacji podatkowej przemawiała odrębność i specyfika postępowania podatkowego.

Wyrok jest ostateczny i prawomocny, jego sentencja będzie ogłoszona w Dzienniku Ustaw.

Takie wymaganie przewidziane w przepisach k. p. a. jest zgodne z konstytucją – stwierdził [b]21 października 2008 r. Trybunał Konstytucyjny (sygn. 51/04)[/b].

Podczas rozprawy pod przewodnictwem prezesa TK sędziego Bohdana Zdziennickiego Trybunał oceniał art. 160 § 5 k.p.a. w związku z art. 160 § 4 k.p.a. Przepisy te, mimo że uchylone w związku z wejściem w życie art. 417 ze § 1 i 2 kodeksu cywilnego, stosowane są nadal w sprawach, w których prawo do odszkodowania zostało uzyskane przed 1 września 2004 r.

Pozostało 85% artykułu
Konsumenci
Pozew grupowy oszukanych na pompy ciepła. Sąd wydał zabezpieczenie
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Sądy i trybunały
Dr Tomasz Zalasiński: W Trybunale Konstytucyjnym gorzej już nie będzie
Konsumenci
TSUE wydał ważny wyrok dla frankowiczów. To pokłosie sprawy Getin Banku
Nieruchomości
Właściciele starych budynków mogą mieć problem. Wygasają ważne przepisy
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Prawo rodzinne
Przy rozwodzie z żoną trzeba się też rozstać z częścią krów