Właściciele starych obligacji mogą liczyć tylko na ustawę

Roszczenia właścicieli wszystkich przedwojennych obligacji przedawniły się. Ale nawet gdyby sąd stwierdził inaczej, mogliby otrzymać tylko grosze

Publikacja: 10.02.2009 06:52

Właściciele starych obligacji mogą liczyć tylko na ustawę

Foto: Fotorzepa, Marian Zubrzycki

Potwierdził to [b]Sąd Najwyższy w wyroku z 5 lutego 2009 r. (sygn. I CSK 331/08)[/b] dotyczącym sprawy wytoczonej przeciwko Skarbowi Państwa – ministrowi finansów przez Barbarę G.

Kobieta jest właścicielką dwu pakietów obligacji skarbowych wyemitowanych w latach 1936 – 1937: czteroprocentowej pożyczki o wartości nominalnej 71 tys. zł i pożyczki czteroipółprocentowej o wartości nominalnej 18,3 tys. zł. Wykup obligacji przez państwo miał następować sukcesywnie w drodze losowań albo skupu z wolnej ręki. Wykup pierwszej pożyczki miał się zakończyć 15 maja 1982 r., a drugiej – 1 lutego 1958 r.

Obligacje Barbary G. nie zostały wylosowane ani wykupione, mimo że w dekrecie z 27 lipca 1949 r. o zaciąganiu nowych i określaniu wysokości nieumorzonych zobowiązań pieniężnych państwo potwierdziło istnienie swych zobowiązań m.in. z tytułu tych pożyczek.

Do 1990 r. Barbara G. nie podejmowała żadnych starań o uzyskanie rekompensaty. Adwokat, do którego się zwróciła po 1990 r., nie podjął się prowadzenia takiej sprawy. W NBP i Banku Gospodarstwa Krajowego dowiedziała się, że "sprawa jest już nieaktualna".

Dopiero w styczniu 2005 r. zdecydowała się na wystąpienie do sądu. Domagała się prawie 7,5 mln zł.

Sąd I instancji oddalił jej roszczenia. Powodem było przedawnienie: w wypadku pożyczki czteroprocentowej 15 maja 1992 r., a czteroipółprocentowej – 1 lutego 1968 r.

Sąd nie zgodził się z Barbarą G., że przedawnienie nie biegło do 4 czerwca 1989 r. z powodu stanu zawieszenia wymiaru sprawiedliwości z przyczyn politycznoustrojowych. Sąd uznał, że nawet gdyby bieg przedawnienia liczyć od tej daty, to roszczenia były w chwili wnoszenia pozwu znacznie przedawnione.

Nie znalazł też podstaw do odmowy uwzględnienia przedawnienia przez wzgląd na art. 5 [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=70928]kodeksu cywilnego[/link]. Przepis ten zakazuje czynienia ze swego prawa użytku, który byłby sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem prawa lub zasadami współżycia społecznego. Sąd odmówił zastosowania tego przepisu również dlatego, że opóźnienie w zgłoszeniu roszczenia było bardzo duże.

Sąd II instancji zaakceptował ten werdykt i tę argumentację. Uznał też, iż nie ma podstaw do przejęcia w tej sprawie odpowiedzialności przez Skarb Państwa na podstawie art. 4171 k.c. za tzw. zaniechanie legislacyjne, którym miało być niewydanie zapowiedzianych w dekrecie z 1949 r. przepisów dotyczących wykupu przedwojennych obligacji. Art. 4171 k.c. bowiem wszedł w życie 1 września 2004 r. i nie ma zastosowania do stanów faktycznych powstałych przed tą datą.

SN oddalił skargę kasacyjną Barbary G. Nie dopatrzył się zarzucanego w niej naruszenia przepisów o zawieszeniu biegu przedawnienia roszczeń ani art. 5 k.c.

Sędzia Kazimierz Zawada zaznaczył, że [b]zasadniczą kwestią w tej sprawie nie było przedawnienie, ale to, czy do ustalenia wartości obligacji stosuje się przepisy dekretu z 1949 r. i ustawy z 1950 r. o zmianie systemu pieniężnego. Na ich podstawie bowiem wartość obligacji została sprowadzona do groszowych kwot.[/b] Podważyć je mógłby tylko Trybunał Konstytucyjny. Jednakże [b]TK w wyroku z 24 kwietnia 2007 r. (sygn. 49/05)[/b] uznał, że ocenić ich nie może, bo ich obowiązująca moc została wyczerpana wskutek jednorazowego ich zastosowania przed datą wejścia w życie konstytucji z 1997 r.

Potwierdził to [b]Sąd Najwyższy w wyroku z 5 lutego 2009 r. (sygn. I CSK 331/08)[/b] dotyczącym sprawy wytoczonej przeciwko Skarbowi Państwa – ministrowi finansów przez Barbarę G.

Kobieta jest właścicielką dwu pakietów obligacji skarbowych wyemitowanych w latach 1936 – 1937: czteroprocentowej pożyczki o wartości nominalnej 71 tys. zł i pożyczki czteroipółprocentowej o wartości nominalnej 18,3 tys. zł. Wykup obligacji przez państwo miał następować sukcesywnie w drodze losowań albo skupu z wolnej ręki. Wykup pierwszej pożyczki miał się zakończyć 15 maja 1982 r., a drugiej – 1 lutego 1958 r.

Pozostało 83% artykułu
Konsumenci
Pozew grupowy oszukanych na pompy ciepła. Sąd wydał zabezpieczenie
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Sądy i trybunały
Dr Tomasz Zalasiński: W Trybunale Konstytucyjnym gorzej już nie będzie
Konsumenci
TSUE wydał ważny wyrok dla frankowiczów. To pokłosie sprawy Getin Banku
Nieruchomości
Właściciele starych budynków mogą mieć problem. Wygasają ważne przepisy
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Prawo rodzinne
Przy rozwodzie z żoną trzeba się też rozstać z częścią krów