Kiedy można przedłużyć zabezpieczenie

Dla organów podatkowych oznacza to początek poważnych kłopotów. Wszystko dlatego, że orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego (NSA) idzie pod prąd powszechnej wręcz w urzędach skarbowych praktyce.

Przedstawiciele fiskusa nie przywiązują bowiem większej wagi do tego, kiedy wydane zostanie postanowienie o przedłużeniu zabezpieczenia. Zdarza się więc, że stosowany wniosek składany przykładowo przez komórkę podatku dochodowego czy VAT trafia do komórki egzekucyjnej w tym samym urzędzie skarbowym kilka dni po upływie terminu, na który zabezpieczenie zostało pierwotnie ustanowione. W efekcie od podpisania postanowienia o przedłużeniu zabezpieczenia przez naczelnika urzędu skarbowego do doręczenia podatnikowi (przedsiębiorcy czy osobie fizycznej) upływa zazwyczaj więcej niż tydzień.

Zdaniem ekspertów prawa podatkowego poślizg ten to jednak niejedyny problem fiskusa.

[srodtytul]Na wyścigi z czasem[/srodtytul]

Ordynacja podatkowa dopuszcza możliwość zabezpieczenia zobowiązania na majątku podatnika (u małżonków – także na majątku wspólnym) jeszcze przed upływem terminu jego płatności, gdy zachodzi uzasadniona obawa, że nie zostanie ono wykonane. Podstawą do wszczęcia takiego postępowania o zabezpieczenie może być np. zbywanie majątku, co utrudnia lub wręcz udaremnia egzekucję (art. 33 ordynacji). Przepis dopuszcza także dokonanie zabezpieczenia w trakcie postępowania czy kontroli podatkowej jeszcze przed wydaniem decyzji.

Co ważne, zgodnie z art. 33 § 5 ordynacji ma być dokonywane w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (DzU z 2005 r. nr 229, poz. 1954 ze zm.). I tu zaczynają się problemy. Przepisy nie mówią mianowicie, na jaki maksymalnie okres może być ustanowione zabezpieczenie obowiązków o charakterze pieniężnym. Zdaniem ekspertów prawa podatkowego nie oznacza to jednak możliwości wielokrotnego przedłużania.

Przepis art. 159 § 1 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji pozwala na przedłużenie zabezpieczenia na wniosek wierzyciela tylko wtedy, gdy z uzasadnionych przyczyn postępowanie egzekucyjne nie mogło być wszczęte (art. 159 § 2). W efekcie więc organ powinien uchylić zabezpieczenie, jeśli wniosek o wszczęcie postępowania egzekucyjnego nie został złożony w trakcie zabezpieczenia wyznaczonego przez ten organ na podstawie art. 159 § 2.

[srodtytul]Interpretacje bis? [/srodtytul]

Wielokrotne przedłużanie zabezpieczeń przez urzędników ma negatywne konsekwencje dla podatników. Po ostatnich wyrokach Naczelnego Sądu Administracyjnego (między innymi w sprawie I FSK 221-224/09) problemy może mieć także sam fiskus. Okazuje się bowiem, że w czasie trwania zabezpieczenia urzędnicy powinni się postarać o jego przedłużenie. Niektórzy eksperci są zdania, że przed upływem okresu zabezpieczenia powinni także doręczyć postanowienie o jego przedłużeniu podatnikowi.

Nie wiadomo, jaka część postanowień w skali całego kraju została wydana w sposób sprzeczny z orzeczeniami NSA. Wydaje się jednak pewne, że orzeczenia te wpłyną na przyszłą praktykę organów podatkowych.

[ramka] [b]Komentuje: Ireneusz Krawczyk, partner w Ożóg i Wspólnicy[/b]