Układ zwalnia z odpowiedzialności za długi podatkowe

[b]Tak orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie w wyrokach z 14 października 2010 r. (sygn. [b]I[/b] SA/Ol 562,563,[b]564/10[/b])[/b]

Zaległości podatkowe, za które orzeczono odpowiedzialność trzech członków zarządu, dotyczyły VAT za grudzień 2002 r., rok 2003 (bez lutego i września), styczeń i luty 2004 r. oraz CIT za rok 2002.

Organy podatkowe ustaliły, że członkowie zarządu 14 stycznia 2003 r. złożyli wniosek o wszczęcie postępowania układowego, co nastąpiło 5 marca. Następnie sąd układ zatwierdził (postanowienie z 17 czerwca 2003 r.). Niestety, nie uratowało to spółki, wobec czego 10 lutego 2004 r. złożono wniosek o jej upadłość. Postępowanie upadłościowe nie zaspokoiło jednak wierzytelności z tytułu podatków.

Organy podatkowe przeanalizowały bilanse spółki za lata 1999 – 2003, stwierdzając, że wniosek o upadłość powinna była złożyć najpóźniej do 8 lutego 2002 r., czyli w terminie 14 dni od powstania zaległości podatkowej za grudzień 2001 r. z terminem płatności 25 stycznia 2002 r.

Powołały się na art. 5 § 1 starego prawa upadłościowego z 1934 r. konkludując, że złożenie wniosku o wszczęcie postępowania układowego w dniu 14 stycznia 2003 r. oraz skutecznego wniosku o upadłość w dniu 10 lutego 2004 r. było spóźnione.

Decyzję orzekającą odpowiedzialność członków zarządu za zaległości podatkowe wydano na podstawie art. 116 ordynacji podatkowej, który mówi, że za zaległości spółki z o.o. odpowiadają solidarnie całym swoim majątkiem członkowie jej zarządu, jeżeli egzekucja z majątku spółki okazała się w całości lub w części bezskuteczna.

Członek zarządu może uwolnić się od tej odpowiedzialności, jeżeli wykaże, że we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub wszczęto postępowanie zapobiegające ogłoszeniu upadłości (postępowanie układowe). Okoliczności wyłączających tę odpowiedzialność w rozpatrywanej sprawie jednak nie znaleziono.

Ze stanowiskiem organów podatkowych nie zgodzili się członkowie zarządu. Sprawa trafiła więc do sądu. Na rozprawie pełnomocnik skarżących argumentował, że wdrożenie postępowania układowego jest przesłanką uwalniającą członków zarządu od odpowiedzialności za długi podatkowe spółki. Nie można bowiem skarżących obciążać odpowiedzialnością finansową za to, że chcieli ratować firmę.

Pełnomocnik izby skarbowej twierdził natomiast, że postępowanie układowe może uwolnić członków zarządu od odpowiedzialności za zaległości spółki, jeśli układ zostanie wykonany. Tylko wówczas zrealizuje się cel postępowania układowego, jakim jest zapobieżenie upadłości. Na potwierdzenie swojego stanowiska wskazał na [b]wyrok Sądu Najwyższego z 6 czerwca 1997 r. (III CK 65/97).[/b]

Sąd nie podzielił jednak poglądu organów. Wskazał, że jedną z przesłanek wyłączających odpowiedzialność członków zarządu spółki z o.o. jest wszczęcie postępowania układowego. Organy podatkowe zarzuciły, że w rozpatrywanej sprawie nie nastąpiło ono we właściwym czasie, skoro zakończyło się upadłością spółki i niezaspokojeniem zaległości podatkowych.

Nie wzięły jednak pod uwagę treści obowiązującego do 1 października 2003 r. art. 1 prawa o postępowaniu układowym z 1934 r., mówiącego o tym, że przedsiębiorca, który wskutek wyjątkowych i niezależnych od niego okoliczności zaprzestał płacenia długów, może żądać otwarcia postępowania w celu zawarcia układu z wierzycielami.