Gmina płaci VAT przy wywłaszczeniu za odszkodowanie

Wojewoda wyznaczył lokalizację nowobudowanej drogi krajowej. W tym celu zostały przejęte na rzecz Skarbu Państwa nieruchomości stanowiące dotychczas własność gminy.

Wojewoda wypłacił gminie odszkodowanie, ale gmina nie chciała z tego tytułu odprowadzić podatku VAT. Zwróciła się do Izby Skarbowej w Białymstoku o interpretację, czy od kwoty odszkodowania za nieruchomości przejęte z mocy prawa przez Skarb Państwa pod drogi publiczne gmina powinna odprowadzić VAT?

Izba odpowiedziała, że gmina wydając nieruchomość za odszkodowaniem nie może skorzystać z wyłączenia z opodatkowania. Zbywając nieruchomość gmina nie realizuje zadań własnych, ani zleconych. W tym wypadku dokonuje przeniesienia z nakazu organu władzy publicznej (wojewody) prawa własności towaru w zamian za odszkodowanie, a to podlega opodatkowaniu VAT.

Gmina zaskarżyła tę interpretację do sądu. Jej zdaniem ustawa o samorządzie gminnym wyraźnie określa, iż sprawy w zakresie ładu przestrzennego, gospodarki nieruchomościami, ochrony środowiska i przyrody oraz gospodarki wodnej, należą do zadań własnych gminy. Tym samym zadysponowanie nieruchomościami gminnymi stanowi działalność w zakresie zadań publicznych, wykonywaną przez gminę w własnym imieniu i na własną odpowiedzialność. W tej sytuacji więc,  zgodnie z art. 15 ust. 6 ustawy o podatku od towarów i usług, gmina nie jest podatnikiem.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku w wyroku z 23 lutego 2011 r. (sygnatura akt: I SA/Bk 615/10) oddalił skargę gminy.

Sąd określił, że gmina nie jest podatnikiem VAT tylko wtedy, gdy występuje w roli organu władzy publicznej, czyli  gdy przy realizacji konkretnego zadania wyposażona jest we władztwo publiczne tj. występuje w pozycji nadrzędnej w stosunku do innych podmiotów uczestniczących w danej czynności.

Natomiast w przypadku wywłaszczenia nieruchomości za odszkodowaniem gmina nie realizuje zadań z zakresu sprawowania władzy publicznej, tj. nie występuje w pozycji nadrzędnej w stosunku do innych podmiotów uczestniczących w danej czynności. W tym wypadku organem wykonującym zadania z zakresu administracji rządowej był wojewoda, który orzekł o wywłaszczeniu nieruchomości gminy na rzecz Skarbu Państwa.

Tym samym gmina występuje w roli podatnika VAT.

„Zasadnie więc organ interpretacyjny uznał, że ani organ władzy publicznej (wójt, burmistrz) ani urząd obsługujący ten organ (urząd gminy) wydając nieruchomość za odszkodowaniem nie może skorzystać z wyłączenia na podstawie art. 15 ust. 6 ustawy o VAT - stwierdził WSA - Gmina, w omawianym przypadku, nie może również skorzystać ze zwolnienia, o którym mowa w § 12 ust. 1 pkt 12 rozporządzenia z 24 grudnia 2009 r. sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów” (obecnie § 13 ust. 1 pkt 12 rozporządzenia z 4 kwietnia 2011 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, Dz.U. z 2011 r. nr 73 poz. 392 - przypis autora).

Podstawa prawna:

- ustawa z 11 marca 2004  r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. z 2004 r.  Nr 54, poz. 535 ze zm.),