2 strony medalu - o skargach konstytucyjnych ws. podatkowych

Kolejny bubel prawny zaskarżony został do TK. To bardzo dobra wiadomość dla prawie 20 tysięcy osób poszkodowanych finansowo. Mają szansę na odzyskanie pieniędzy. Stanie się tak, jeśli TK zgodzi się z wnioskami skargi konstytucyjnej co jest w okolicznościach sprawy wysoce prawdopodobne.

Publikacja: 14.06.2020 17:34

2 strony medalu - o skargach konstytucyjnych ws. podatkowych

Foto: Fotorzepa, Jerzy Dudek

Jednak to jedna strona medalu, ale niestety jest i druga, mniej optymistyczna. To dowód na wadliwe funkcjonowanie zasad państwa prawa w stosunku do zwykłych obywateli – zwykłych podatników.

TK to sąd konstytucyjny. Powinny do niego wpływać sprawy istotne dla przestrzegania ładu konstytucyjnego. Takie pytania/wnioski powinny kierować sądy, RPO, grupy posłów, Prezydent RP i kilka innych instytucji wymienionych w Konstytucji.

W sprawach podatkowych mogą to być pytania typu: czy 51% podatku dochodowego jest jeszcze zgodne z ochroną własności zagwarantowaną w Konstytucji czy też maksymalna dopuszczalna stawka to 49%, lub czy zobowiązania podatkowe mogą się nie przedawniać, a jeśli nie mogą to jaki jest „rozsądny" termin na stabilizowanie stosunków państwo – obywatel w tym zakresie.

Czytaj także: Marek Isański: Co i kto kreuje niezgodne z ustawą podatki

Tego typu sprawami podatkowymi TK się zajmuje sporadycznie, co samo w sobie jest zastanawiające: dlaczego takie sprawy nie wpływają, bo poważnych problemów związanych z prawem podatkowym jest bardzo wiele?

Takim pytaniem było np. P 26/10 dotyczące art. 70 par. 4 ordynacji podatkowej, który mówi, że czynność egzekucyjna przerywa bieg przedawnienia. Sąd spytał czy zgodne z Konstytucją jest aby każda kolejna czynność egzekucyjna przerywała bieg przedawnienia, ponieważ w ten sposób zobowiązanie nigdy się może nie przedawnić. Pytanie bardzo ważne, ale niestety pytający sąd je błędnie uzasadnił podając jako wzorzec art. 2 Konstytucji (zaufanie obywatela do państwa) zamiast art. 30 Konstytucji (przyrodzona i niezbywalna godność – żaden obywatel nie może być dożywotnim niewolnikiem wobec własnego państwa, przedawniają się nawet gwałty i morderstwa; dlaczego podatki nie miałyby się przedawniać?). Jednak błędne uzasadnienie spowodowało orzeczenie TK, że przepis jest zgodny z Konstytucją, bo nie narusza art. 2, a zgodności z art. 30 TK nie badał, bo sąd jej nie kwestionował. Nieco więcej jest pytań, które dotyczą zagadnień o małym znaczeniu (K 31/14, P 30/11 – oba dotyczą nieistotnych kwestii związanych z wszczęciem postępowania karnego skarbowego zawieszającego bieg przedawnienia zobowiązań podatkowych, podczas gdy do dziś nie rozwiązano kwestii zasadniczej, którą jest skuteczna kontrola zasadności wszczęcia tego postępowania). Zdarza się, że kierowane pytania i wyroki wręcz pogłębiają/firmują naruszanie podstawowych praw obywateli, czego przykładem są obie w/w sprawy. Jest to dość oczywiste, ponieważ każda próba uzasadniania pytań marginalnych, gdy widać, że problem leży zupełnie gdzie indziej, a nie zostaje rozwiązany pogłębia i utrudnia poprawne rozwiązanie problemu.

Nieprzypadkowo ostatnią z wymienionych w art. 188 Konstytucji spraw jaką zajmuje się TK jest rozpoznawanie skarg konstytucyjnych obywateli. To taki ostateczny bezpiecznik ochrony praw obywatelskich, gdy wszystkie inne bezpieczniki zawiodą, Skargi konstytucyjne obywateli, przy poprawnie funkcjonujących organach państwa, powinny być składane wyjątkowo rzadko. A stan idealny to taki, że zwykli obywatele nie mają potrzeby kierowania takich skarg w ogóle, bo przy wątpliwym konstytucyjnie przepisie szybko zareaguje sąd administracyjny. Jednak w praktyce TK głównie rozpoznaje indywidualne skargi obywateli.

A przecież, im więcej skarg zwykłych obywateli wpływa do TK/rozpoznaje TK tym gorzej funkcjonują wszystkie organy państwa (parlament, rząd, sąd). Aby ten pogląd uzasadnić wystarczy zadać retoryczne pytanie : dlaczego to obywatel zauważył niezgodność z Konstytucją obowiązującego przepisu i zaskarżył go do TK, a nie zrobił tego żaden z organów państwa, a co dużo gorsze z reguły przez długi czas te organy stosowały taki przepis przeciwko obywatelom.

Wydaje się oczywiste, że w państwie prawa samo przyjęcie do rozpoznania przez TK sprawy z indywidualnej skargi konstytucyjnej dotyczących opodatkowania zwykłych obywateli powinno powodować zapalenie „żółtej lampki" - sygnału ostrzegawczego: w administracji (w szczególności Rządowym Centrum Legislacji), sądzie administracyjnym (Biurze Orzeczniczym), parlamencie (Biurze Analiz Sejmowych i Senatu) i Kancelarii Prezydenta. Natomiast wyrok TK stwierdzający niezgodność z Konstytucją takiego przepisu powinien powodować „trzęsienie ziemi" w tych instytucjach.

Zawiodły przecież wszystkie podstawowe bezpieczniki ochrony praw obywatela (w postaci sądu administracyjnego, interpelacji poselskich, RPO, skarg do organów nadzorczych) i obywatel zmuszony został do wyjątkowej determinacji i ponoszenia dodatkowo wysokich kosztów, aby sprawą mógł zając się i zareagować sąd konstytucyjny. Powoduje to, że skarga obywatelska do TK jest zawsze bardzo spóźniona. Powyższe jest dowodem, że działanie instytucji państwa prawa jest nieefektywne, a być może nawet fasadowe. Powiedzieć, za Pilchem, że żadna instytucja nie działa poprawnie to nic nie powiedzieć!

Państwo prawa powinno odpowiedzieć dlaczego wątpliwy konstytucyjnie przepis przeszedł pozytywnie przez proces legislacji, a następnie był tak długo stosowany przez administrację za akceptacją sądów? Dlaczego nikt nie zainicjował ustawowej zmiany takiego przepisu? Wreszcie dlaczego to nie sąd wniósł ten problem do TK, bo najpierw obywatel musiał przegrać sprawę w sądzie i ten sąd nie dostrzegł wątpliwości konstytucyjnych w danym przepisie, nawet gdy obywatele zwracali się do sądu z wnioskiem o skierowanie pytania do TK?

To „trzęsienie ziemi" przede wszystkim powinno polegać na przeglądzie/weryfikacji innych przepisów pod kątem czy podobnie wadliwych przepisów nie ma więcej? I te podobne usunąć jak najszybciej z obrotu prawnego. Co zrobić, jak naprawić system tworzenia i stosowania prawa aby takich przepisów nie było w przyszłości, a jeśli nawet się pojawią to co zrobić aby administracja i sądy wychwytywały je bezzwłocznie.

Niestety żadnego „trzęsienia ziemi" nie ma, jest wręcz odwrotnie. Używa się argumentów jak świetnie działa demokracja.

Stwierdzenie przez TK niezgodności z Konstytucją przepisu przyjmowane jest jako potwierdzenie, że wszystkie instytucje działały zgodnie z prawem/poprawnie (!). Parlament taki przepis uchwalił, administracja i sądy je stosowały, ponieważ jako obowiązujące prawo musiały, a TK po głębokim namyśle uznał to prawo za niezgodne z Konstytucją.

Trudno zrozumieć dlaczego nikt się nie zastanawia jak doszło do tego, że Parlament uchwalił niezgodny z Konstytucją przepis, który zwykłym obywatelom odbierał prawa zagwarantowane w ustawie zasadniczej. Nikt się nie zastanawia nad tym dlaczego niezgodności z Konstytucją nie zauważył ani sąd administracyjny ani administracja podatkowa. Wszystko jest więc ok. Takie podejście doktryny, klasy politycznej i organów państwa, a w tym sądów do orzeczeń TK jest uzasadnione do spraw zupełnie innych, np. prewencyjnych wniosków kierowanych do TK przez Prezydenta o zgodność z Konstytucją uchwalonej ustawy. Natomiast takie stanowisko w sprawach ze skarg zwykłych obywateli jest wręcz niedopuszczalnie błędne, co zostało wykazane powyżej.

Jednak to jedna strona medalu, ale niestety jest i druga, mniej optymistyczna. To dowód na wadliwe funkcjonowanie zasad państwa prawa w stosunku do zwykłych obywateli – zwykłych podatników.

TK to sąd konstytucyjny. Powinny do niego wpływać sprawy istotne dla przestrzegania ładu konstytucyjnego. Takie pytania/wnioski powinny kierować sądy, RPO, grupy posłów, Prezydent RP i kilka innych instytucji wymienionych w Konstytucji.

Pozostało 94% artykułu
Opinie Prawne
Tomasz Pietryga: Krzywizna banana nie przeszkodziła integracji europejskiej
Opinie Prawne
Paweł Litwiński: Prywatność musi zacząć być szanowana
Opinie Prawne
Ewa Szadkowska: Składka zdrowotna, czyli paliwo wyborcze
Opinie Prawne
Wandzel: Czy po uchwale SN frankowicze mają szansę na mieszkania za darmo?
Opinie Prawne
Marek Isański: Wybory kopertowe, czyli „prawo” państwa kontra prawa obywatela
Materiał Promocyjny
Wsparcie dla beneficjentów dotacji unijnych, w tym środków z KPO