Kto w Polsce musi się zgodzić na nową unijną umowę

Mniej sformalizowana czy przyjęta mniejszą większością parlamentarną nowa umowa międzynarodowa będzie łatwiejsza do rozwiązania niż traktat. Ale może się okazać równie trwała, gdy spajają ją np. wspólne interesy, zagrożenie. W konkubinacie czasem jest większa zgoda niż w małżeństwie.

Z drugiej strony traktat lizboński zawarto całkiem niedawno po to, by stanowił prawną podwalinę Unii Europejskiej.

Jedno też jest pewne, że uregulowanie kwestii zastrzeżonych do tej pory dla traktatów jakąś umową międzyrządową wprowadzi zapewne prawne zamieszanie, co zresztą już widać w ocenach brukselskiego szczytu.

W każdym razie ratyfikacja nowej umowy przez prezydenta RP mogłaby nastąpić tylko za zgodą parlamentu w formie ustawy.

Gdyż niezależnie od charakteru partycypacji Polski w uzdrawianiu finansów Unii Europejskiej, np. pożyczki, będą to znaczne obciążenia finansowe dla państwa (choćby w postaci ryzyka), o których mówi art. 89 ustawy zasadniczej.

Nie ma jeszcze szczegółowych zapisów unijnej umowy. Gdyby się jednak okazało, że ma ona wiązać nie tylko rząd, ale dotyczyć też kompetencji Narodowego Banku Polskiego czy Sejmu, to pojawi się pytanie, czy zgoda na ratyfikację nie powinna następować kwalifikowaną większością parlamentu.

Art. 90 konstytucji stanowi bowiem, że przekazanie „niektórych" kompetencji RP organizacji międzynarodowej wymaga ustawy uchwalanej przez Sejm i Senat większościami 2/3 głosów, ewentualnie zgody w referendum ogólnokrajowym.

Dla oceny, czy Polska zrzeka się określonych kompetencji, istotne jest, jak w myśl nowych uzgodnień unijnych mają zapadać decyzje.

– Jeśli będą to konsultacje z Brukselą czy nawet jej nadzór (np. co do wysokości budżetu, deficytu budżetowego), ale decyzje będą w rękach konstytucyjnych władz Polski, to nie można mówić o przekazaniu władzy – wskazuje prof. Marek Chmaj, konstytucjonalista. – Jeżeli będzie zaś tak: strony rozmawiają, konsultują, ale bez akceptacji Brukseli nie ma decyzji, to jest to ewidentne przekazanie kompetencji – ocenia.

Niektórzy prawnicy wskazują, że ponieważ traktat lizboński dokładnie określa warunki działania unii walutowej, to zmiana jej zasad wymaga również zmiany traktatu.