Rafał Kowalski: Czy nadchodzi podatkowa odwilż? Unijne deklaracje dają cień nadziei

Wizerunek polskiej administracji skarbowej i systemu podatkowego od lat pozostawia wiele do życzenia. Zarządzanie funkcją podatkową w firmach to nie tylko wyzwanie organizacyjne, ale i finansowe. Dla przedsiębiorców to codzienna walka z czasem, przepisami i kosztami. Tymczasem w cieniu tych trudności, na poziomie Unii Europejskiej zaczyna kiełkować coś, co może – choć nie musi – zwiastować zmianę.

Czytaj więcej

Budżet i podatki

Bruksela szykuje nowe podatki, mają pomóc w finansowaniu budżetu UE

Bruksela chce wprowadzić nowy podatek dla firm osiągających obroty netto przekraczające 50 milion...

Deklaracja Budapesztańska – Nowy Ład na rzecz Europejskiej Konkurencyjności. Co zawiera ten dokument?

W listopadzie 2024 r. przywódcy UE przyjęli Deklarację Budapesztańską – Nowy Ład na rzecz Europejskiej Konkurencyjności. Dokument ten zapowiada „rewolucję upraszczania”: jasne, proste i inteligentne ramy regulacyjne dla biznesu oraz radykalne ograniczenie obciążeń administracyjnych, regulacyjnych i sprawozdawczych, szczególnie dla małych i średnich przedsiębiorstw. Deklaracja promuje podejście oparte na zaufaniu do przedsiębiorców, zamiast nadmiernej kontroli. Komisja Europejska została zobowiązana do przedstawienia konkretnych propozycji zmniejszenia wymogów sprawozdawczych o co najmniej 25 proc. w pierwszej połowie 2025 r. oraz do uwzględniania wpływu biurokracji i konkurencyjności w nowych inicjatywach legislacyjnych.

Choć dokument nie odnosi się wprost do podatków, jego szeroki charakter pozwala interpretować go jako sygnał otwarcia również na reformę systemu podatkowego.

Jeszcze w grudniu 2024 r., Polska – przygotowująca się do objęcia prezydencji w Radzie UE – wraz z państwami kolejnych prezydencji Danią i Cyprem, wskazała zachowawczo i lakonicznie w swoim 18-miesięcznym programie kontynuację działań na rzecz walki z unikaniem opodatkowania jako jeden z priorytetów.

Jednak już 18 stycznia 2025 r., podczas debaty politycznej Rady UE poświęconej konkurencyjności i uproszczeniom regulacyjnym pojawiły się głosy o potrzebie uproszczenia systemów podatkowych oraz uporządkowania unijnego prawa podatkowego.

W odpowiedzi na te postulaty, polska prezydencja zaproponowała opracowanie konkluzji Rady, które miałyby wyznaczyć kierunek przyszłych działań w zakresie podatków. Pomysł spotkał się z szerokim poparciem, a prace nad dokumentem ruszyły.

Czytaj więcej:

Prawo dla profesjonalistów

Czy UE poradzi sobie z Donaldem Trumpem? I czy nie jest za późno na deregulację?

Mamy dopiero propozycję i zapowiedź p...

Pro

UE a program uproszczenia i uporządkowania przepisów podatkowych

Efektem tych działań były Konkluzje Rady UE z 11 marca 2025 r., zatytułowane: „Program uproszczenia i uporządkowania przepisów podatkowych, który przyczynia się do zwiększenia konkurencyjności Unii Europejskiej”.

Rada z jednej strony podkreśla dotychczasowe osiągnięcia UE w zakresie uszczelniania systemu podatkowego i walki z unikaniem opodatkowania, z drugiej – jasno wskazuje, że czas na przegląd i uproszczenie przepisów. Proces ten ma opierać się na czterech zasadach:

• redukcji obciążeń administracyjnych, sprawozdawczych i związanych z przestrzeganiem przepisów,

• eliminacji przestarzałych i nakładających się regulacji,

• zwiększeniu przejrzystości prawa podatkowego,

• usprawnieniu stosowania przepisów i procedur.

Rada apeluje o unikanie wielokrotnego raportowania oraz eliminację obowiązków o niskiej wartości informacyjnej. Podkreśla, że zasady uproszczenia powinny być stosowane we wszystkich przyszłych inicjatywach legislacyjnych w obszarze podatków.

Wśród konkretnych działań wskazano m.in. przegląd dyrektyw DAC i ATAD oraz całego dorobku prawnego UE w zakresie podatków – zarówno bezpośrednich, jak i pośrednich.

Rada wezwała Komisję Europejską do opracowania ambitnego planu działania wraz z harmonogramem oraz do regularnego raportowania postępów. Pierwszy raport z mapą drogową ma zostać przedstawiony państwom członkowskim do końca III kwartału 2025 r.

Za pierwszy krok w tym kierunku można uznać zaniechanie 18 czerwca 2025 r. prac nad projektem dyrektywy ATAD3 (zwanej inaczej dyrektywą Unshell) po ponad trzech latach intensywnych prac legislacyjnych zmierzających do wprowadzenia w całej Unii Europejskiej jednolitych i restrykcyjnych wymogów substancji ekonomicznej dla podmiotów korzystających z preferencji podatkowych wynikających z umów o unikaniu podwójnego opodatkowania (DTT) oraz dyrektyw unijnych (np. Parent-Subsidiary Directive, Interest-Royalty Directive).

Czytaj więcej

Rzecz o prawie

Rafał Ciołek: Podatkowa dyplomacja i reformy

Lista lapsusów w systemie podatkowym, w tym wynikających z niewłaściwego wdrażania porozumień mię...

Będzie przegląd dyrektyw DAC i ATAD

ATAD 3 miała przeciwdziałać wykorzystywaniu tzw. spółek fasadowych – podmiotów formalnie istniejących, ale nieprowadzących rzeczywistej działalności gospodarczej. Dyrektywa miała wprowadzać testy, które identyfikowały podmioty, które można by klasyfikować jako fasadowe. Brak spełnienia wymogów skutkowałby utratą prawa do preferencji podatkowych i możliwością opodatkowania u właścicieli.

W toku prac legislacyjnych uznano, że Konkluzje Rady z marca 2025 r. należy zastosować także do projektu legislacyjnego ATAD 3. 27 maja 2025 r. Grupa Robocza ds. Zagadnień Podatkowych (WPTQ) po raz kolejny pochyliła się nad projektem dyrektywy Unshell. Wymiana poglądów pokazała, że temat budzi coraz więcej wątpliwości.

Na pierwszy plan wysunęło się ryzyko nakładania się przesłanek raportowych (tzw. hallmarks) pomiędzy Unshell a obowiązującą już dyrektywą DAC6 dotyczącą raportowania schematów podatkowych. W praktyce oznaczałoby to, że podatnicy mogliby być zmuszeni do podwójnego raportowania tych samych informacji, i to za pośrednictwem różnych systemów informatycznych.