Magiczne terminy doręczeń i awiza

Doręczanie pism sądowych przez pocztę jest jednym z najczęstszych sposobów komunikacji organu postępowania z jego uczestnikiem. Przekłada się ono na istotne procesowo konsekwencje. W tym kontekście warto zwrócić uwagę na pewną nieprawidłowość rzutującą na kwestie oceny skuteczności doręczenia.

Chodzi o awizowanie przesyłek. W praktyce się zdarza, że na pierwszym awizie widnieje data próby pierwszego doręczenia oraz data upływu terminu siedmio- albo 14-dniowego, liczonego od dnia następującego po dniu pierwszej próby doręczenia. Następnie, jeżeli w terminie siedmiu dni od pozostawienia awiza nie odebrano przesyłki, poczta wystawia, zazwyczaj ósmego dnia, zawiadomienie powtórne ze wskazaniem dnia pierwszej próby doręczenia oraz daty upływu terminu 14-dniowego od tego właśnie dnia. Jeżeli więc przesyłka miałaby być doręczona 1 grudnia, to awizo zawiera datę 8 albo 15 grudnia jako ostatni dzień terminu, w którym przesyłka może być podjęta. Ponowne awizo, wystawione zazwyczaj 9 grudnia, zawiera informację o próbie pierwszego doręczenia 1 grudnia oraz ostateczny termin odbioru przesyłki – 15 grudnia.

Taka praktyka nie zawsze odpowiada prawu i wtedy wadliwie awizowana przesyłka nie może być uznana za prawidłowo doręczoną.

[srodtytul]W procedurze cywilnej[/srodtytul]

Regułą jest, że przesyłki powinny być dwukrotnie awizowane i pozostawione na poczcie na siedem dni, licząc – odpowiednio – od dnia następnego po dniu pozostawienia pierwszego zawiadomienia oraz od dnia następnego po sporządzeniu zawiadomienia powtórnego (§ 9 ust. 1, 3 i 7 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=0ED8A8CEA37D3AA536FAE4BC2631497F?id=79017]rozporządzenia ministra sprawiedliwości w sprawie szczegółowego trybu doręczania pism sądowych przez pocztę w postępowaniu cywilnym[/link]). Zawiadomienie powtórne może być jednak sporządzone dopiero po upływie pierwszego terminu siedmiodniowego, a więc najwcześniej ósmego dnia.

W tym przykładzie zawiadomienie powtórne może być więc sporządzone i doręczone najwcześniej 9 grudnia, a siedmiodniowy termin upłynie 16 grudnia (albo odpowiednio później, jeżeli poczta powtórne zawiadomienie wystawi i doręczy w terminie późniejszym niż 9 grudnia).

[srodtytul]W procedurze karnej[/srodtytul]

Doręczenia zastępczego przez awizowanie dokonuje się na podstawie art. 133 § 1 i 2 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=5E8E499E91767C051F464D204BB63A3F?id=75001]kodeksu postępowania karnego[/link] i [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=8FEF181E2FB49A81EACA4C4595EF8B6F?id=169856]rozporządzenia ministra sprawiedliwości w sprawie szczegółowych zasad i trybu doręczania pism sądowych w postępowaniu karnym[/link]. Awizo powinno zawierać m.in. informację o możliwości odebrania przesyłki w ciągu siedmiu dni (art. 133 § 2 k.p.k.). Termin ten, zgodnie z art. 123 § 1 k.p.k., biegnie od dnia następnego od daty pozostawienia przesyłki – przy obliczaniu terminów oznaczonych w dniach nie wlicza się bowiem dnia, od którego liczy się termin.

W razie bezskutecznego upływu tego terminu czynność tę należy powtórzyć (art. 133 § 2 k.p.k.), wystawiając powtórne zawiadomienie z informacją o kolejnym terminie siedmiodniowym, który powinien być obliczany wedle przedstawianej tu reguły. W przywołanym przykładzie pierwsze awizo wystawione 1 grudnia powinno więc wskazywać datę 8 grudnia jako ostateczny termin odbioru przesyłki, a awizo powtórne, które może być wystawione najwcześniej 9 grudnia, powinno wskazywać kolejny termin siedmiodniowy i datę jego upływu, tj. 16 grudnia, chyba że zostanie ono wystawione i doręczone później.

Zamieszanie w tym zakresie wprowadza rozporządzenie z 2003 r. Stanowi ono bowiem w § 7 ust. 2, że w razie niezgłoszenia się po odbiór przesyłki w pierwotnym terminie siedmiodniowym poczta wysyła powtórne zawiadomienie, określając w nim kolejny siedmiodniowy termin, liczony jednak od dnia umieszczenia zawiadomienia w skrzynce pocztowej lub na drzwiach adresata. W tym ostatnim fragmencie rozporządzenie wprowadza zatem pewną modyfikację reguły ustawowej obliczania terminu, skracając w istocie termin siedmiodniowy. Rozważane w tekście zawiadomienie powtórne, dokonane najwcześniej 9 grudnia, powodowałoby, w świetle rozporządzenia, że termin do odebrania przesyłki upływałby nie 16, lecz 15 grudnia.

Rozbieżność ta powinna być rozstrzygana na korzyść ustawy. To ona bowiem ustala, że czynność drugiego zawiadomienia ma być powtórzona (a ani ustawa, ani rozporządzenie nie wskazują, że w wypadku pierwszego awiza termin należy obliczać od dnia pozostawienia zawiadomienia), a także że przy obliczaniu terminu zakreślonego w dniach nie wlicza się dnia, od którego dany termin się liczy. W art. 141 k.p.k. zawierającym upoważnienie do wydania rozporządzenia wskazuje się co prawda, że akt wykonawczy ma określać szczegółowe tryb i zasady, ale ustawa nie upoważnia ministra do modyfikowania tych zasad, jakie z niej samej wynikają (z art. 123 § 1 i art. 133 § 2 k.p.k.).