Jak przemienić złe przedsiębiorstwo w dobre

Głośne afery korupcyjne, milionowe kary oraz grzywny, wykluczenie z przetargów publicznych czy wpisanie na czarną listę Banku Światowego i ostatecznie poważne naruszenie reputacji przedsiębiorstwa, a nawet jego grożące bankructwo. To czarny scenariusz, którego każde z nich chce uniknąć. Ale jak efektywnie tego dokonać?

[srodtytul]Metoda, która się sprawdziła[/srodtytul]

Jedna metoda sprawdziła się do tej pory najlepiej: system Compliance. Jego dwie zasadnicze funkcje to – poprzez wdrożenie – przemiana złego przedsiębiorstwa w dobre oraz poprzez utrzymanie dobrego funkcjonowania – zapobiegnięcie przemiany odwrotnej.

Generalnie rzecz ujmując, Compliance to zgodność działalności przedsiębiorstwa z przepisami prawa, dobrowolnie przyjętymi regulacjami wewnętrznymi oraz zasadami etyki zawodowej. Aby to zapewnić, potrzebny jest skuteczny system Compliance, którym zarządza tzw. Chief-Compliance-Officer (dalej jako CCO). Głównym zadaniem CCO jest stworzenie takiej struktury (systemu) Compliance, która zapobiegnie realizacji ryzyka w jego najwcześniejszym stadium. System taki niezbędny jest z pewnością w większych przedsiębiorstwach oraz korporacjach operujących na rynkach globalnych, gdzie istnieją rozbudowane struktury potencjalnie podatne na nadużycia. Jednak także w małych i średnich przedsiębiorstwach może okazać się korzystną inwestycją.

Bardzo uogólniając tematykę, należy wskazać na cztery aspekty praktyczne w tworzeniu systemu Compliance oraz jego konkretne korzyści dla przedsiębiorstwa oraz podniesienia atrakcyjności rynku.

[srodtytul]Cztery praktyczne aspekty[/srodtytul]

[b]Po pierwsze[/b], konieczne jest uwzględnienie wielkości, struktury i położenia przedsiębiorstwa oraz potencjału ryzyka danego rynku kapitałowego. Ze względu na tę różnorodność zarząd, tworząc Compliance lub powierzając ten obowiązek CCO, dysponuje swobodnym uznaniem w sensie tzw. Business Judgement Rule.

Odpowiednie wykonanie tej zasady jest elementem przeważającym o powodzeniu lub niepowodzeniu tworzonego systemu. Przy jego konstruowaniu nieodzowne jest uwzględnienie nie tylko wszelkich norm i przepisów prawnych, ale też wspomnianych kodeksów zachowań oraz etyki zawodowej. System taki powinien być tworzony pieczołowicie przez fachowców, co może spowodować wysokie koszty, jest to jednak dobra inwestycja, przytaczając powiedzenie „If you think, compliance is expensiv – try non-compliance” (jeżeli uważasz, że Compliance jest drogi, spróbuj go nie stosować).

[b] Po drugie[/b], system Compliance skupia się na działaniach dochodzeniowo-śledczych, aby w ten sposób zapobiec potencjalnym nadużyciom. CCO z jednej strony musi zorganizować system Compliance w ten sposób, aby zapewnić przestrzeganie przez przedsiębiorstwo przepisów prawa, co czyni koniecznym m.in. kontrolowanie i monitoring pracowników. Z drugiej strony musi on zadbać o to, by system taki nie naruszał przepisów chroniących kontrolowanych pracowników (przykładowo przepisów o ochronie danych osobowych), co mogłoby szybko doprowadzić do nagłaśnianych w mediach procesów.

Do głównych metod stosowanych w praktyce zalicza się głównie tzw. data-screening, czyli systematyczną kontrolę danych osobowych pracowników, monitoring miejsca pracy, przeglądanie służbowej poczty elektronicznej czy też nagrywanie rozmów telefonicznych prowadzonych z telefonu służbowego. Większość z tych metod jest bardzo kontrowersyjna w świetle praw odnoszących się do ochrony jednostki, co doprowadziło w ostatnim czasie do wielu spraw nagłaśnianych w mediach niemieckich.

[b]Po trzecie[/b], zasadniczą rolę w Compliance odgrywa prawo pracy, które w świetle praktycznym ma podwójne znaczenie: z jednej strony jest skutecznym narzędziem przy wdrażaniu systemów Compliance, z drugiej strony, samo to wdrażanie musi odbywać się z poszanowaniem przepisów mających na celu ochronę pracowników. W praktycznym aspekcie kształtowania umowy o pracę jako narzędzia wdrażania systemu Compliance wskazać można przykładowo na tzw. Whistleblowing, który umownie zobowiązuje pracowników do zgłaszania wszelkich nieprawidłowości, jakie udało mu się zaobserwować w przedsiębiorstwie.