Kraj bez przedszkoli

Rząd szykuje pracującym rodzicom prawdziwy horror. Wbrew głoszonym hasłom o polityce na rzecz rodzin, sprzyjaniu aktywności na rynku pracy, chce ich pozbawić prawa do zapisania dziecka do publicznego przedszkola. Już od stycznia 2014 roku ci, którzy będą się tam ubiegać o miejsce, będą musieli udowodnić, że... zarabiają mało lub wcale. W praktyce po wejściu w życie pomysłów rządu wszystkie rodziny wychowujące jedno lub dwoje dzieci, gdzie pracuje oboje rodziców, będą na cenzurowanym. Kryterium dochodowe jest tak niskie, że nawet jeśli będą zarabiać dwie minimalne pensje, to i tak okaże się, że są „bogaczami”, którym miejsce w przedszkolu się nie należy.

MEN znów psuje

Okazuje się, że premier wziął sobie głęboko do serca swój skręt w lewo. A może, po odejściu z Platformy Obywatelskiej Jarosława Gowina, zamierza już tylko walczyć o centrolewicowy elektorat. Bez względu na motywacje plan rządu jest szkodliwy.
W przesłanym już do konsultacji projekcie nowelizacji tzw. ustawy oświatowej Ministerstwo Edukacji Narodowej proponuje m.in. nowe zasady naboru do przedszkoli.

Pogarszająca się sytuacja zewnętrzna negatywnie odbija się na decyzjach o niepowiększaniu rodziny

Nowela powstała, by wykonać wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 8 stycznia 2013 r. (sygn. sprawy K 38/12). Po pierwsze sędziowie stwierdzili w nim, że regulowanie zasad naboru do przedszkoli rozporządzeniem łamie ustawę zasadniczą. Po drugie wskazali, iż przesłanki zawarte w rozporządzeniu, preferujące na przykład samotnych rodziców, a pomijające rodziny wielodzietne, są niezrozumiałe.

MEN miał zatem te przepisy naprawić. Ale jak to zwykle bywa z tym resortem zarządzanym przez panią Krystynę Szumilas, tak naprawia, że psuje. Mało mu nieustannego zamieszania z przedszkolami, wpychania na siłę 6-latków do nieprzygotowanych do tego szkół, klęski e-podręcznika czy aroganckiego traktowania samorządów. Teraz trzeba „poprawić” zasady rekrutacji.

Co proponuje – uwaga, Rodzicu! – i to już od najbliższej rekrutacji, MEN. Wprowadzenie tzw. kryterium dochodowego, które wyniesie zaledwie 539 zł netto na osobę w rodzinie. Tyle samo, ile wynosi próg dochodu uprawniający do otrzymywania finansowego wsparcia z systemu świadczeń rodzinnych. Jeśli zatem ktoś zarobi więcej, trudniej będzie mu o miejsce w tańszym niż prywatne, publicznym przedszkolu.

Cios w pracujących

Co oznacza wprowadzenie takiego kryterium? Minimalna płaca ma wynosić od stycznia 1680 złotych brutto. Będzie to 1237 złotych netto. Łączny miesięczny dochód takiej rodziny wyniesie zatem blisko 2,5 tys. złotych, czyli – zakładając, że dzieci jest dwoje – 618 złotych na osobę. To według MEN za dużo, by zapisać dziecko do przedszkola.

Czy urzędnicy tego ministerstwa nie wiedzą, że walka z pracującymi burżujami to same szkody? Ciekawe też, skąd w naszych rządzących tyle jest niechęci, czasem wręcz graniczącej z pogardą, dla ludzi, którzy starają się żyć na własny rachunek i nie wyciągają ręki po socjalne zapomogi lub świadczenia społeczne? Dlaczego zamiast preferować, a przynajmniej nie dyskryminować aktywnych, samodzielnych, przedsiębiorczych rząd chce ich karać za starania?

Warto teraz przeanalizować to, co może się wydarzyć na rynku pracy. Obecnie rodzina, gdy decyduje się być aktywna i przekracza dopuszczalny poziom dochodu, traci prawo do świadczeń rodzinnych. Musi też wyliczać dodatkowe koszty. W gospodarstwach domowych odbywa się zatem kalkulacja zysków i strat. – Pójdę do pracy, to stracę około 250 złotych miesięcznie zasiłków, muszę zapłacić około 300 złotych za przedszkole i 150 złotych za dojazdy. A zarobię około 2 tys. złotych netto. Zysk na czysto to około 1300 złotych – przekonuje żona męża. Cóż się stanie, gdy w życie wejdą przepisy MEN? Rodzina zostanie pozbawiona prawa do publicznego przedszkola, a w zamian będzie musiała wykupić miejsce w prywatnym za około 800–1000 złotych. Motywacja do podjęcia pracy zmaleje do około 700 złotych netto miesięcznie. To istotna różnica i wiele osób może się nie zdecydować na szukanie etatu.

A zatem pomysł MEN będzie preferował rodziny, w których oboje rodzice nie pracują i przez to osiągają niższy dochód, choć mogą oni – wszak jeden z rodziców jest w domu – sami zajmować się dzieckiem. Nonsens. Powinniśmy zachęcać rodziców do aktywności.

Aktywność sprzyja dzietności

To tym bardziej istotne, że pracujące Polki rodzą dwukrotnie więcej dzieci niż te, które pracy nie mają. Bo to głównie czynniki ekonomiczne i brak poczucia bezpieczeństwa skazują nas na wyludnienie. Wskaźnik dzietności – który mówi o tym, ile dzieci urodzi kobieta w tzw. wieku rozrodczym – dla pracujących Polek jest dwukrotnie wyższy niż dla tych, które nie pracują. Dla tych pierwszych wynosił w 2011 roku 1,78, dla drugich – zaledwie 0,92. Pracujące Polki rodzą zatem statystycznie niemal dwoje dzieci, a te, które pracy nie mają, nie rodzą nawet jednego dziecka. By zachodził proces tzw. zastępowalności pokoleń, czyli byśmy nie wymierali, wskaźnik ten powinien wynosić 2,1.
Wpływy czynników zewnętrznych widać, gdy śledzi się wskaźnik dzietności równolegle ze wzrostem gospodarczym. W okresie koniunktury – rośnie, w okresie dekoniunktury – maleje. Na przykład w latach 2008–2009, czyli rok po wzroście gospodarczym na poziomie odpowiednio 7 i 5 proc. wzrósł on do 1,4. A w okresie 2002–2003, gdy wzrost gospodarczy spadł poniżej 2 proc., wskaźnik dzietności notował poziom 1,22. Podobnie będzie w tym roku.