Nareszcie wspólnota w cieniu tragedii sprzed lat

3 listopada 1939 roku rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego profesor Tadeusz Lehr-Spławiński został wezwany do Sturmbannführera SS Brunona Müllera, od którego otrzymał polecenie zarządzenia na 6 listopada zebrania wykładowców. Rektor zwołał zebranie na godz. 12 do sali wykładowej nr 66 im. Mikołaja Kopernika w Collegium Novum (dziś sala nr 56 im. Józefa Szujskiego).

Publikacja: 15.11.2015 16:28

Nareszcie wspólnota w cieniu tragedii sprzed lat

Foto: Fotorzepa

Uczeni mieli tam wysłuchać wykładu dowódcy SS o stosunku III Rzeszy i narodowego socjalizmu do zagadnień nauki i szkolnictwa wyższego. Müller przybył na spotkanie w asyście policji i zamiast wyjaśnień aresztował zgromadzonych – w sumie hitlerowcy aresztowali 183 profesorów i wykładowców krakowskich uczelni: 155 z Uniwersytetu Jagiellońskiego, 22 z Akademii Górniczej oraz trzech z Akademii Handlowej.

Zamiast zapowiedzianej prelekcji w Collegium Novum uczeni usłyszeli od Brunona Müllera, który przeprowadził tę akcję, że Uniwersytet Krakowski był zawsze ośrodkiem antyniemieckim i z tych względów zostanie zamknięty, a profesorowie skierowani do obozu koncentracyjnego. Zapowiedź ta została zrealizowana.

Przeprowadzona 76 lat temu Sonderaktion Krakau była jedną z najdramatyczniejszych akcji przeciwko polskiej inteligencji. Aresztowani najpierw trafili do krakowskiego więzienia na Montelupich, potem do koszar 20. pułku piechoty przy ul. Mazowieckiej, a później do więzienia we Wrocławiu.

W międzyczasie, w wyniku akcji Polskiego Czerwonego Krzyża, zwolniono kilkunastu aresztowanych, m.in. prawnika Fryderyka Zolla i profesorów ukraińskich.

27 listopada więźniów przewieziono do obozu koncentracyjnego Sachsenhausen niedaleko Berlina. Wskutek międzynarodowego poruszenia Niemcy zwolnili część więźniów z obozu w Sachsenhausen – jak zwracają uwagę historycy, był to jedyny taki przypadek w dziejach niemieckich obozów koncentracyjnych.

8 lutego 1940 roku obóz opuściło 102 więźniów, którzy ukończyli 40. rok życia. Przed zwolnieniem musieli się pisemnie zrzec wykonywania w przyszłości swoich zawodów. Pozostałych profesorów Niemcy przewieźli do innych obozów, m.in. do Dachau.

Dotychczas uczelnie w Krakowie w różnych dniach i na różne sposoby obchodziły rocznice Sonderaktion Krakau. W tym roku po raz pierwszy Uniwersytecki Dzień Pamięci był wspólnym świętem wszystkich krakowskich szkół wyższych.

– W Uniwersytecie Jagiellońskim 6 listopada zawsze były duże i ważne obchody, podobnie jak w innych szkołach wyższych Krakowa, tylko że w nich obchody organizowane były w różnych dniach i w różnym zakresie. W tym roku postanowiliśmy, aby ten dzień pamięci był dla całej społeczności akademickiej Krakowa, i nam się to udało – powiedział rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego prof. Wojciech Nowak.

Lepiej późno niż wcale.

Opinie polityczno - społeczne
Konrad Szymański: Polska ma do odegrania ważną rolę w napiętych stosunkach Unii z USA
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Opinie polityczno - społeczne
Robert Gwiazdowski: Dlaczego strategiczne mają być TVN i Polsat, a nie Telewizja Republika?
Opinie polityczno - społeczne
Łukasz Adamski: Donald Trump antyszczepionkowcem? Po raz kolejny igra z ogniem
felietony
Jacek Czaputowicz: Jak trwoga to do Andrzeja Dudy
Materiał Promocyjny
Do 300 zł na święta dla rodziców i dzieci od Banku Pekao
Opinie polityczno - społeczne
Zuzanna Dąbrowska: Nowy spot PiS o drożyźnie. Kto wygra kampanię prezydencką na odcinku masła?