Arcybiskup Michalik w epoce eutanazji

Skomentuj na [link=http://blog.rp.pl/semka/2009/03/11/arcybiskup-michalik-w-epoce-eutanazji/" "target=_blank]blog.rp.pl/semka

[/link]Najważniejszym newsem w mediach po wyborze przewodniczącego episkopatu była wygrana abp. Józefa Michalika. Ale może za mało uwagi zwrócono na porażkę kardynała Stanisława Dziwisza? Według licznych sygnałów w ostatniej turze wyborów abp Michalik zdobył dwie trzecie głosów biskupów. Ile głosów zdobył kardynał Dziwisz?

Wydawało się, że najbardziej zaufana osoba Jana Pawła II powinna dominować w episkopacie, który wciąż żyje w cieniu papieża Polaka. Tak się jednak nie dzieje. Co zatem zaszkodziło kandydatowi z Krakowa? Być może wrażenie, że jego kandydaturę lansuje "Gazeta Wyborcza", która uznała, iż tylko kardynał Dziwisz może zatrzymać w drodze do władzy abp. Sławoja Głódzia. Może zapamiętano sobie, kto wpuścił Aleksandra Kwaśniewskiego do papamobile? Ale być może biskupi nie zapomnieli metropolicie krakowskiemu wyraźnych ukłonów wobec Platformy, które pozwoliły tej partii ukuć hasło "Kościoła łagiewnickiego". Kościelni cynicy wskazują wreszcie, że biskupi na tyle zasmakowali w demokratycznym charakterze Konferencji Episkopatu, że w Dziwiszu mogli dostrzec kogoś, kto obejmując fotel przewodniczącego Konferencji Episkopatu Polski, może chcieć upodobnić tę funkcję do dawnej pozycji prymasa. Postpapieski splendor – jak się okazuje – ma granice oddziaływania.

[srodtytul]Niechęć do zmian[/srodtytul]

Na tle przegranej kardynała Dziwisza znacznie mniej dziwią porażki abp. Sławoja Głódzia i abp. Kazimierza Nycza. Metropolity gdańskiego obawiano się z powodu jego skłonności do zamordyzmu i nieznośnego rezonerstwa. Z kolei abp Nycz jest dla biskupiej braci zbyt intelektualny i zbyt mało "swojski". Na dodatek postrzegano go raczej jako potencjalnego zastępcę abp. Dziwisza niż samodzielnego kandydata. Szkoda, bo abp Nycz ma w sobie najwięcej ducha Karola Wojtyły z czasów jego krakowskiej posługi – otwartego na świat, ale bez naiwnego zachłyśnięcia się modernizmem. Dopiero na tle próby analizy, dlaczego polegli rywale abp. Michalika, można zrozumieć, dlaczego wygrał dotychczasowy przewodniczący episkopatu. Bez wątpienia zwyciężyła niechęć do jakiejkolwiek zmiany ideowej w liberalnym kierunku reprezentowanym przez abp. Józefa Życińskiego, a niegdyś także bp. Tadeusza Pieronka.

Swoistym potwierdzeniem tego jest gniewna reakcja "Gazety Wyborczej", która nie wyzbywa się ambicji ukształtowania Kościoła według swoich życzeń. Jan Turnau oskarżył Michalika, że "reprezentuje postawę głębokiej niechęci wobec świata pozakościelnego, co gorsze niechęci wobec środowisk kościelnych bardziej na ów świat otwartych". Dokładnie tak samo było pięć lat temu, gdy abp Michalik po raz pierwszy został przewodniczącym KEP. Wtedy na sukces metropolity przemyskiego "Wyborcza" też zareagowała wybuchem złości.

[srodtytul]Udzielni włodarze diecezji[/srodtytul]

Faktem pozostaje jedno: biskupi wybrali kandydata, który nie ukrywał znużenia i wypalenia sprawowaną funkcją. Powyborcze deklaracje typu: "jestem zaskoczony i rozczarowany" czy "byłem już spakowany" – budzą obawy, czy kolejna kadencja będzie miała wystarczający dynamizm. Pytanie jest tym bardziej palące, że w polskim Kościele mamy oto do czynienia z czymś w rodzaju próżni. Stolica Apostolska nie pełni już tej roli, do jakiej przyzwyczaił polskich biskupów Jan Paweł II. Rolę lidera przestał pełnić prymas, którego przywództwo wśród biskupów jest już przeszłością. Mająca ją zastąpić funkcja demokratycznie wybieranego przewodniczącego episkopatu przypomina niekiedy funkcję marszałka Sejmu.

Słychać czasem opinie co bardziej przenikliwych biskupów, że posiedzenia episkopatu stają się raczej spotkaniami udzielnych włodarzy diecezji, z których każdy bardziej wyczulony jest na to, by w najmniejszym choćby stopniu nie została uszczknięta suwerenność jego diecezji, niż po to, aby rozwiązywać dylematy, przed jakimi staje cały Kościół.

Czy w takiej sytuacji przewodniczący jest postrzegany jako potencjalny tyran, któremu należy patrzeć na ręce? To oczywiście przesada, ale faktem jest też i to, że abp Michalik nie wypracował sobie wśród biskupów choćby w części takiej pozycji, jaką do niedawna miał prymas Józef Glemp.

Krytyczni obserwatorzy wskazują, że rzadko zdarzają się dłuższe posiedzenia episkopatu, na których solidnie dyskutowano by o danym problemie. Owszem, bywają listy pasterskie, które są efektem intelektualnej pracy biskupów. Ale znacznie częściej dopiero wyraziste wydarzenia – takie jak sprawa Agaty (nastolatki, którą nakłoniono do aborcji) czy kompromitacja abp. Wielgusa – zmuszają episkopat do zabierania głosu.