Rewolucja w polskich szkołach

Zlikwidowanie obowiązkowej nauki historii w liceum ogólnokształcącym to jedna z głośniejszych decyzji Ministerstwa Edukacji Narodowej. Od kilku tygodni na łamach „Rzeczpospolitej” dyskutują na ten temat m.in. szefowa MEN oraz przewodnicząca Kolegium Instytutu Pamięci Narodowej. Minister edukacji, wbrew krytykom, przekonuje, że nauczania historii, szczególnie najnowszej, będzie mimo ograniczenia programu nawet więcej niż do tej pory.

Argumentacja MEN, choć mocna, jest sformułowana na innej płaszczyźnie – bo pozalogiczna. Chyba że stanowisko resortu oparte jest na ukrytych przesłankach, które nie zostały przywołane w dyskusji. Oznaczałoby to całkowitą zmianę myślenia o szkole, do której nawet nastrojona reformatorsko ekipa boi się na razie głośno przyznać. Czyżby Ministerstwo Edukacji Narodowej, choć nie wprost, powiedziało właśnie, że odrzuca tradycyjne formy szkolnego nauczania, takie jak lekcja i wykład nauczyciela, na rzecz metod, o których nam się dotąd nie śniło?

[wyimek]Nastąpiła zmiana całego programu i wymiana wszystkich podręczników[/wyimek]

[srodtytul]Lekcja pierwsza: rewolucja[/srodtytul]

Analiza tego, co działo się w polskiej szkole w ostatnich trzech latach, pokazuje, że może chodzić o naukę przez osobiste doświadczenie. Najlepszym przykładem będzie temat „rewolucja”. Można się długo gimnastykować, żeby przybliżyć dzieciom istotę tego zjawiska, fundamentalnego w dziejach świata i naszego regionu. Można opowiadać, wozić na wycieczki do Poronina, a i tak nie przemówi to do wrażliwości młodego człowieka. Dlatego – tak jak to robią nowoczesne placówki muzealne – zadziałano doświadczeniem atakującym wszystkie zmysły.

Rewolucją objęto każdy aspekt szkolnego życia. Nastąpiła zmiana całego programu i wymiana wszystkich podręczników, z zakazem stosowania starych. Szkoły i przedszkola poddano twardym zasadom konkurencji rynkowej, ułatwiając ich likwidację, z czego chętnie korzystają samorządy po wyborach. Planowana jest kumulacja dwóch roczników, całkowita reorganizacja sieci oświatowej, z łączeniem przedszkoli ze szkołami włącznie, likwidacja kuratoriów, zmiana nazw wszystkich szkół w kraju, aby nie nazywały się odtąd publiczna, niepubliczna, sportowa czy integracyjna.

Wszystko to uczniowie, wraz z towarzyszącym im gronem pedagogicznym, poznają na własnej skórze. Tym dzieciom nie trzeba już będzie tłumaczyć, że „rewolucja” oznacza „gwałtowne, brutalnie wprowadzane zmiany, chaos i niepewność”.

[srodtytul]Lekcja druga: tajne komplety[/srodtytul]

Podobnie organizowane są spotkania z historią najnowszą dla przedszkolaków. Dzieci zbyt małe, by słuchać o zaborach i okupacji, we własnym przedszkolu mogą poczuć ducha represji wobec nauczania ojczystego języka. A to za sprawą publicznego zakazu nauki literek dla sześciolatków w zerówkach, który ogłoszono wraz z wprowadzeniem nowego programu.

Część nauczycieli zadeklarowała, że będzie uczyć dzieci czytania na tajnych kompletach, a elementarze chować przed kontrolami. Mimo że osławiony Rok Historii Najnowszej dobiegł już końca, akcja trwa w kolejnym roku szkolnym. Minister Katarzyna Hall cały czas umiejętnie utrzymuje stan napięcia, choćby w wywiadzie dla „Rzeczpospolitej” z 26 stycznia, w którym powiedziała, że rodzice, którzy nie poślą sześciolatków do szkół, skażą je na brak nauki i nudę. To pozwala dzieciom na kultywowanie tradycji nauki w konspiracji, tak ważnej dla tożsamości Polaków.

Warsztaty przygotowano na wielką skalę, obejmując nimi całe roczniki. Pedagodzy i urzędnicy odgrywają w nich różne role. Są konspiratorzy, są lojaliści, np. nauczyciele zerówki w jednej z warszawskich szkół, którzy mówią dzieciom, że nie mogą już odpowiadać na pytania „jaka to literka”, są urzędnicy kuratoriów nakazujący zdejmowanie ze ścian tablic z literkami. Takich zajęć nigdy nie zdołałby przeprowadzić IPN. Tyleż z braku możliwości, co z braku odwagi.

[srodtytul]Lekcja trzecia: kolektywizacja[/srodtytul]

W nauczaniu historii najnowszej bardzo istotny jest blok edukacji lokalnej. Pani minister powiedziała we wspomnianym wywiadzie: „Gminy muszą teraz odpowiedzieć sobie na pytanie, co się stanie, jeśli nic nie zrobią, by w tym roku zachęcić rodziców sześciolatków do zaufania”. Irytujący władzę masowy opór społeczeństwa wobec reformy przypomina czasy kolektywizacji rolnictwa.

Samorządy w imię realizacji propagandowych haseł o wyrównywaniu szans i poszukiwaniu talentów przymuszają więc dzieci, niezależnie od ich stopnia rozwoju, aby jak najszybciej poszły do nieprzygotowanych na ich przyjęcie szkół i uczyły się z programu niedostosowanego do ich potrzeb. „Zachęcanie” – jak to nazywa pieszczotliwie pani minister – odbywa się na ogromną skalę i wszelkimi metodami, łącznie z dezinformowaniem rodziców co do charakteru tworzonych klas (zerówka czy I klasa) albo w ogóle brakiem organizacji zerówek: „Nie ma zerówki, zapraszamy do wyboru I klasy”.

Ciekawym tekstem źródłowym do omawianego tematu jest list pracowników warszawskiej poradni psychologiczno-pedagogicznej ze stycznia ubiegłego roku skierowany do władz oświatowych stolicy: „Psycholog legitymujący się statusem zawodu zaufania publicznego, podejmując swoje działania na rzecz dziecka, musi mieć na uwadze przede wszystkim jego dobro. Nakłanianie nas do sprzeniewierzania się tej zasadzie w imię doraźnych celów propagandowych uważamy za wysoce nieetyczne”.

[srodtytul]Przykład ze starożytności[/srodtytul]

Trudno wymienić wszystkie lekcje MEN z zakresu historii najnowszej. A wypada choćby wspomnieć o innych epokach. Na przykład historii starożytnej. Jeszcze naszym dziadkom dorobek Greków i Rzymian kładziony był do głowy wraz z nauką greki i łaciny jako fundament wiedzy o naszej cywilizacji. Po zmianie programu uczniowie ostatni raz o starożytności usłyszą jako dwunastolatki jeszcze nierozumiejące istoty zjawisk historycznych.