Turcja ma wciąż duży potencjał

Rz: Rentowność greckich obligacji dziesięcioletnich jest obecnie nieco niższa niż rentowność podobnych tureckich papierów. Jak wytłumaczyć taką sytuację? Przecież Grecja to kraj, który w zeszłym roku zbankrutował, a Turcja ma dwa ratingi klasy inwestycyjnej?

Trzeba spojrzeć na szerszy obraz. A jest on taki, że w maju sugestie szefa Fedu Bena Bernanke, mówiące o możliwym ograniczaniu przez Rezerwę Federalną programu ilościowego luzowania polityki pieniężnej (QE), wywołały presję na aktywa z rynków wschodzących. Inwestorzy zaczęli się domagać więcej za trzymanie tych aktywów. Turecki rynek odczuł to mocniej  od wielu innych rynków wschodzących. Były ku temu dwa powody. Pierwszym z nich jest to, że Turcja jest postrzegana jako bardziej wrażliwa na zewnętrzne wstrząsy niż inne rynki, gdyż ma duży deficyt na rachunku obrotów bieżących. Większość tego deficytu jest finansowana przez krótkoterminowe napływy portfelowe. Wzrost w Turcji jest więc w znacznym stopniu zależny od światowego apetytu na ryzyko i od tego, czy kapitał napływa do kraju. Drugim powodem jest to, że realne stopy procentowe są w Turcji bardzo niskie.

Problem wysokiego deficytu na rachunku obrotów bieżących Turcji nie jest problemem nowym. Co Bank Centralny Republiki Turcji i rząd robią, by temu problemowi zaradzić?

Rzeczywiście wysoki deficyt na rachunku obrotów bieżących nie jest problemem nowym. Odzwierciedla on w dużej mierze to, że Turcja jest bardzo dużym importerem energii oraz że wartość dodana tureckiego eksportu nie jest duża. To problem strukturalny, więc wymaga on strukturalnych, długoterminowych rozwiązań. W wieloletniej perspektywie jest więc ważne, by rząd skupił się na długoterminowych reformach zmniejszających zależność energetyczną Turcji od zagranicznych dostawców, zwiększających wartość dodaną w przemyśle i skłaniających ludzi do większego oszczędzania. W krótkim terminie wyższe realne stopy procentowe mogą być poduszką pozwalającą zaabsorbować wstrząsy.

Pomimo problemów strukturalnych Turcja wciąż dynamicznie się rozwija. Międzynarodowy Fundusz Walutowy spodziewa się, że turecki PKB wzrośnie w tym roku o 3,8 proc. Nawet w porównaniu z innymi gospodarkami wschodzącymi to dobry wynik.

Turcja wykonała w ostatnich latach bardzo dobrą pracę, dywersyfikując swoje rynki eksportowe

Zgadzam się z tym. Co więcej, w porównaniu z 2012 r. wzrost nieco przyspieszył. Wówczas wynosił 2,2 proc., a w pierwszej połowie 2013 r. przyspieszył do 3,7 proc. To dosyć zdrowy wzrost. W przyszłym roku spodziewamy się, że PKB wzrośnie o 3,1 proc.

Głównym założeniem naszej prognozy jest to, że w Turcji wciąż jest miejsce na zacieśnianie polityki pieniężnej i potrzeba, by to robić. Jeśli bank centralny podwyższy stopy pod koniec tego roku lub na początku przyszłego, to odbije się to na wzroście gospodarczym. Wciąż będzie on jednak dosyć przyzwoity. Turcja poświęciłaby więc w takiej sytuacji odrobinę wzrostu, ale w zamian zmniejszyłaby nierównowagę w innych obszarach gospodarki, czyli wyhamowałaby inflację i zmniejszyła deficyt na rachunku obrotów bieżących.

Turcja jest ważnym miejscem na mapie światowego handlu. Jak dostosowuje się ona do zmieniających się trendów na międzynarodowych rynkach eksportowych?

Turcja wykonała w ostatnich latach bardzo dobrą pracę, dywersyfikując swoje rynki eksportowe. Na początku poprzedniej dekady 60 proc. tureckiego eksportu szło do Europy. Kraj był więc mocno uzależniony od wzrostu gospodarczego w Europie. Na szczęście w ostatnich latach Turcja zaczęła handlować więcej z państwami Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej. Ta dywersyfikacja bazy eksportowej to oczywiście dobry trend. Turcja staje się w ten sposób mniej wrażliwa na wstrząsy w Europie i innych regionach, z którymi handluje.

Turcja przechodziła w ciągu ostatniej dekady transformację gospodarczą. Jak długo może ona jeszcze potrwać i jakie są długoterminowe perspektywy dla tureckiego wzrostu gospodarczego?