Malinowski: Zachęcić kapitał do pozostania w Polsce

Jaka jest skala tego zjawiska?

Jak jest skala zjawiska w Polsce nikt zapewne dokładnie nie wie, włącznie z Ministerstwem Finansów. Można jednak chyba zaryzykować stwierdzenie, że nie jest to w Polsce problem o kluczowym czy nawet bardzo istotnym znaczeniu dla budżetu. Znacznie większą skalę mają zapewne działania typowo nielegalne, czyli niezbyt skomplikowane pod względem prawnym w gruncie rzeczy pospolite oszustwa, dotyczące w dużej mierze VAT, a nie podatków dochodowych, np. z wykorzystaniem mechanizmu tzw. karuzeli podatkowej na obrocie różnymi towarami czy fałszywym deklarowaniu ich wywozu za granicę.

Tego typu ewidentnie przestępcza działalność jest łatwa w stosowaniu dla ludzi niedysponujących skomplikowaną wiedzą prawną na temat złożonych międzynarodowych regulacji podatkowych i coraz powszechniejsza. Straty budżetu państwa z tego tytułu idą w grube miliardy i są zapewne dużo większe niż oszczędności firm na legalnych tzw. optymalizacjach podatkowych. Przy okazji rosną grupy przestępcze, zamiast prowadzących w pełni legalną działalność i generujących wzrost gospodarczy przedsiębiorstw.

Co można zrobić na gruncie prawa polskiego, aby zmniejszyć skalę unikania płacenia podatków przez firmy?

Nie potrzeba jakichś rewolucyjnych czy efektownych narzędzi. Zamiast tego trzeba się skupić na dość żmudnej, ale efektywnej pracy – poprawianiu i precyzowaniu prawa podatkowego, ale też racjonalizowaniu kontroli, które raczej powinny się skupiać na wykrywaniu i ściganiu tych wspomnianych powyżej ewidentnych oszustw, a nie próbować kwestionować całkowicie legalne zwykle rozwiązania optymalizacyjne, wikłając się przy tym w wieloletnie często spory prawne i postępowania sądowe, które angażują również czas i energię przedsiębiorców.

Jednak przede wszystkim – wracając do punktu pierwszego – trzeba zachęcać kapitał, żeby pozostawał w Polsce. Można to osiągnąć tworząc rozwiązania podatkowe ukierunkowane na promocję innowacyjności, inwestycji i zatrudnienia, np. rozwijać istniejącą już ulgę na wdrażanie nowych technologii, zwolnić z podatku część zysków przeznaczonych na reinwestycje czy zachęcać firmy przez możliwość dodatkowych odpisów podatkowych do podnoszenia wynagrodzeń najmniej zarabiającym. Wtedy problem transferowania zysków za granicę będzie marginalny. Zyska na tym i gospodarka, i budżet, i podatnicy.