Jak zatrudniać lekarzy

Przedstawiamy drugą część relacji z panelu „Czas pracy w zakładach opieki zdrowotnej w 2008 r.” zorganizowanego przez DOBRĄ FIRMĘ 5 lutego 2008 r.

Czy nadal możemy podpisywać kontrakty cywilne z lekarzami, którzy w naszym szpitalu są zatrudnieni na umowę o pracę?

Oczywiście takie kontrakty z lekarzami są dopuszczalne, opinia w tej sprawie Państwowej Inspekcji Pracy nie zmieniła się, ale faktycznie muszą to być umowy cywilnoprawne. Zawierając je więc z lekarzami, nie można dublować warunków pracy z umowy o pracę. W umowie cywilnej nie wolno przyjmować, że będą one wykonywane pod kierownictwem. Podobnie czas pracy nie może być jednostronnie narzucony przez dającego zlecenie. Trzeba więc wynegocjować z lekarzem, ile godzin i w jakie dni będzie on świadczył usługi. Ponadto umowy cywilne podlegają ustawie o zamówieniach publicznych. Zatem nie wystarczy zwykła umowa, musi ona odsyłać do tych przepisów i ma być zawarta z uwzględnieniem określonych w nich trybów. Na szczęście art. 5 i 66 ustawy o zamówieniach publicznych pozwalają odformalizować te tryby.

Zwykłe umowy cywilnoprawne różnią się od tzw. kontraktów. Ich zawieranie dla dyrektorów ZOZ i lekarzy też nie jest proste, bo wymaga przeprowadzenia konkursu. Także przy tym kontrakcie nie wolno określać jego postanowień podobnie do umowy o pracę. To, że taki kontrakt jest zawarty zgodnie z art. 35 ustawy o ZOZ, nie oznacza, że nie oceni go inspekcja pracy. Jeżeli ma on wszystkie elementy umowy o pracę, to zgodnie z kodeksem pracy może być uznany za umowę pozorną i zmierzającą do obejścia prawa.

Panie profesorze, czy pracownika, który podpisze klauzulę opt out, obowiązuje przeciętnie pięciodniowy tydzień pracy, czy nie?

Oczywiście tak.

A jaką ma on normę dobową?

Według mnie może pracować maksymalnie 13 godzin w ciągu doby.

Ile zatem przeciętnie w tygodniu może pracować taki lekarz – pięć dni po 13 godzin?

PIP uważa, że maksymalny czas pracy w takiej opcji, czyli zgody lekarza na pracę powyżej przeciętnie 48 godzin tygodniowo, może wynosić 78 godzin. Jak to obliczyliśmy? Przyjęliśmy obowiązkowe 11-godzinne odpoczynki w każdej dobie, czyli 5 x 11 godzin. Dało to 55 godzin w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy. Do nich doliczyliśmy jeszcze obligatoryjny 35-godzinny odpoczynek tygodniowy. W sumie w tygodniu lekarz ma odpoczywać 90 godzin. Tyle też odjęliśmy od 168 godzin w tygodniu (7 x 24 godziny). Pozostało więc 78 godzin pracy, które maksymalnie wolno zlecić lekarzowi z opt out.

Natomiast profesor Krzysztof Rączka uważa, że maksymalna norma dla lekarza z opt out wynosi 60 godzin tygodniowo. Przy jego koncepcji dyżuru i 11-godzinnego odpoczynku w każdej dobie medyk może pracować 13 godzin x 5 dni, czyli 65 godzin. Według profesora podpisanie przez lekarza klauzuli opt out wcale nie zmienia ani maksymalnej jego dobowej normy pracy, ani zasady przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy. Według niego skoro nie reguluje tego ustawa o ZOZ, stosuje się kodeks pracy.

Mamy w szpitalu równoważny czas pracy dla lekarzy i dwumiesięczny okres rozliczeniowy. Oprócz tego polecamy im dyżur przeciętnie do 48 godzin. Kiedy mamy rozliczyć tę część godzin, która przypada powyżej 37 godzin 55 minut do 48 godzin, a są one godzinami dyżuru medycznego – po miesiącu czy po całym okresie rozliczeniowym?

Zgodnie z art. 32j ust. 3 ustawy o zakładach opieki zdrowotnej, odsyłającym przy dyżurze do art. 151

1

§ 1 – 3 k.p., stosujemy zasady wynagradzania jak za godziny nadliczbowe. Dlatego do ich rozliczania też należy podchodzić podobnie. Zatem za te godziny, które są dobowym przekroczeniem, należy płacić w stosunku miesięcznym, a przekroczenia średniej tygodniowej rozliczamy na koniec okresu rozliczeniowego.

Skoro są wątpliwości np. przy stosowaniu 20-proc. dodatku za pracę w godzinach nocnych przy dyżurze, to jakie mamy szanse podważyć stanowisko inspekcji pracy, nakazujące jego regulowanie, gdy szpital nie wypłaci go lekarzowi?

Niestety, ZOZ nie ma możliwości podważenia takiej wykładni PIP związanej z interpretacją ustawy o ZOZ. Nie da rady nawet zakwestionować wystąpienia inspektora zalecającego wypłatę dodatku 20-proc. za pracę w porze nocnej przypadającej na dyżurze. ZOZ nie może bowiem wystąpić do sądu pracy w takim sporze. Zgodnie z ustawą o PIP pracodawca, do którego inspektor pracy skierował wystąpienie, musi udzielić odpowiedzi o sposobie jego realizacji w ciągu 30 dni. Jeżeli z odpowiedzi wynika, że pracodawca nie zgadza się z wnioskiem, sprawę tę analizuje się w zakresie nadzoru w trybie skargi na inspektora pracy. Przełożony inspektora odpowiada pracodawcy, czy utrzymuje w mocy, czy uchyla wystąpienie swojego podwładnego. Jeżeli pracodawca nadal nie wypłaci pracownikowi np. 20-proc. dodatku za pracę w porze nocnej, zatrudnionemu właściwie pozostaje jedyna droga – sądowa. Sąd pracy ewentualnie rozstrzygnie, czy pracownikowi przysługuje taki dodatek, czy nie.