Gdzie dobrze leczyć raka

Eksperci z całej Polski podzielili szpitale i oddziały onkologiczne na trzy grupy w zależności od tego, jak zaawansowane leczenie można tam prowadzić. Po to, by m.in. poprawić organizację terapii chorych z nowotworami. "Rz" dotarła do listy, która trafiła do Ministerstwa Zdrowia już miesiąc temu.

– To pierwszy krok w kierunku ustalenia tzw. referencyjności szpitali onkologicznych, czyli posegregowania ich zależnie od tego, czy wykorzystują najbardziej zaawansowane metody leczenia – mówi Janusz Meder z Polskiej Unii Onkologii.

Wyspecjalizowane nie dla każdego

Po co takie segregowanie? – Dostęp do leczenia onkologicznego jest ograniczony, a potrzeby pacjentów są coraz większe – mówi Jerzy Gryglewicz ze Szkoły im. Łazarskiego. – Tańsze, mniej skomplikowane procedury powinny być wykonywane w mniejszych ośrodkach: szpitalach wojewódzkich lub dobrych szpitalach powiatowych. Odciążyłoby to najbardziej specjalistyczne placówki i obniżyło koszty leczenia.

Na przykład do szpitali z  pierwszego – najniższego – stopnia referencyjności trafialiby pacjenci, którzy przeszli już operację oraz leczenie i teraz wymagają kontroli przez wiele kolejnych lat, czy nie ma nawrotu choroby. – Choroba nowotworowa jest chorobą przewlekłą, pacjent pozostaje pod naszą opieką całymi latami – tłumaczy Meder. Dlatego nie ma potrzeby, by jeździł na kontrolę do dużych specjalistycznych ośrodków.

Natomiast tacy pacjenci, podobnie jak osoby, którym onkolodzy nie mogą już pomóc i lekarz łagodzi u nich tylko skutki choroby, trafiają nawet do najbardziej wyspecjalizowanych placówek.

– Szacujemy, że w największym w Polsce Centrum Onkologii w Warszawie chorzy z obu tych grup stanowią nawet połowę wszystkich pacjentów – mówi Meder.

Lista do sprawdzenia

Więcej emocji budzi zakwalifikowanie szpitali do drugiego albo trzeciego – najwyższego – stopnia referencyjnego.

Według Gryglewicza radioterapię (która wymaga wielomilionowych inwestycji) i leczenie najdroższymi lekami (gdzie konieczna jest kontrola finansów) powinny prowadzić placówki z trzeciej grupy. – Nie ma sensu dzielić tak kosztownych zadań między bardzo dużą liczbę szpitali.

Problem w tym, że im bardziej kosztowne procedury, tym większy prestiż i pieniądze dla szpitala. Placówki na pewno będą o nie zabiegać. #W praktyce najdroższe terapie, wymagające np. zaawansowanej diagnostyki, byłyby zagwarantowane dla placówek na trzecim poziomie, a np. podawanie chemioterapii w ramach standardowego leczenia – na drugim.

Jak w położnictwie

Według Grzegorza Luboińskiego, specjalisty chirurgii onkologicznej, przy podziale placówek na stopnie referencyjności powinno się uwzględniać również doświadczenie personelu.

– To powinno być główne kryterium podziału placówek – mówi dr Luboiński. – Jeśli jakiś oddział robi mniej niż 50 operacji danego typu rocznie, jeśli dochodzi na nim do licznych powikłań albo jego pacjenci trafiają potem do innych placówek, w ogóle tych operacji robić nie powinien. Bo nie umie.

Jego zdaniem referencje powinien uzyskiwać nie cały szpital, ale jego poszczególne oddziały. – Tylko taki system motywuje do poprawiania jakości leczenia – mówi. Według niego proces podziału placówek powinien być rozłożony na kilka lat.

Lekarze obawiają się jeszcze jednego: że wprowadzenie referencyjności placówek ograniczy dostęp pacjentów do specjalistycznego leczenia. Tylko ci z największą siłą przebicia dostaną się na najwyższy poziom.

– Zawsze obawiam się wprowadzania kluczy i katalogów, jeśli nie wiadomo precyzyjnie, do czego mają być używane – mówi prof. Jan Walewski z Kliniki Nowotworów Układu Chłonnego Centrum Onkologii w Warszawie.

Propozycja podziału oddziałów i szpitali onkologicznych według stopnia referencyjności nie jest nowa.

– Podział szpitali na takie o większym i mniejszym potencjale już obowiązuje w położnictwie i anestezjologii – mówi Jerzy Gryglewicz. Efekty są dobre. – Dostęp do specjalistycznych procedur poprawił się, bo miejsca nie są blokowane przez osoby, które nie wymagają tak zaawansowanej pomocy – mówi Jerzy Gryglewicz. – Rozwiązanie będzie też stosowane w następnych dziedzinach medycyny.

Wyniki przeglądu placówek onkologicznych trafiły do resortu zdrowia

Eksperci z różnych dziedzin onkologii oceniali, czy szpitale i oddziały na ich terenie leczą na najwyższym, czy na średnim poziomie. W wielu miejscach zaznaczali, co placówka musi dokupić, by najwyższy poziom osiągnąć.