Kraków jest pierwszym miastem w Polsce, gdzie w tak zdecydowany sposób walczy się ze smogiem. Od 1 września nie wolno ogrzewać domów węglem ani drewnem. Jestem ciekawa, jak wygląda to w praktyce. Wszyscy przestrzegają zakazu?

Nie, oczywiście, że nie wszyscy. I nie miałem co do tego złudzeń przed wejściem zakazu w życie. Takie zmiany zawsze wymagają czasu. Ale moim zdaniem nie jest źle. Nie mówimy o sukcesie, ale obecne wyniki ze stacji pomiarowych są bardzo optymistyczne. We wrześniu straż miejska przeprowadziła 600 kontroli, w 19 przypadkach doszło do naruszenie zakazu. W ośmiu przypadkach wręczyła mandaty na kwotę 2,2 tys. zł, a w dziesięciu skierowała sprawę o ukaranie do sądu. Strażnicy są bardzo dobrze przeszkoleni, a każda sprawa rozpatrywana jest indywidualnie w zależności od problemu. Przy podejmowaniu decyzji o wysokości mandatu analizowane i brane pod uwagę będą wszystkie aspekty: socjalne, prawne, techniczne i inne.

Wszystkie kotły w domach spełniają już wyśrubowane ekologiczne normy?

W Krakowie nie jest to już kwestia norm, w tej chwili nie ma możliwości ogrzewania budynków węglem czy drewnem. Ale w żadnym innym miejscu w Polsce nie udało się osiągnąć tego, co u nas. Od 1995 r. zlikwidowaliśmy ponad 45 tys. palenisk węglowych. Po 1 września pozostało ok. 4 tys. pieców znajdujących się w 2,5 tys. budynków. Niektóre osoby mają problemy finansowe, ale są objęci pomocą miejskiego ośrodka pomocy społecznej. Niektóre domy są też w bardzo złym stanie technicznym i instalowanie w nich ekologicznego ogrzewania mija się z celem. Wiele lokalizacji ma również niejasny stan prawny.

Ale są i tacy mieszkańcy Krakowa, którzy wprost mówią: będę płacił grzywny i dalej palił w kominku dla swojej przyjemności i swojego relaksu. Całe szczęście takich osób jest niewiele. Większość mieszkańców Krakowa zdaje sobie sprawę, jakie problemy ze sobą niesie zanieczyszczone powietrze.

Zakaz dotyczy nie tylko budynków wielorodzinnych i domów jednorodzinnych, ale również restauracji, pizzerii, piekarni etc. Jak w ich wypadku wygląda sytuacja? Przestrzegają zakazu? Czy muszą mieć zezwolenie na korzystanie z pieców?

Urządzenia, które działają sezonowo w punktach przenośnej gastronomii, nie są urządzeniami stacjonarnym i ich obostrzenia nie obowiązują. Dalej więc będzie można na nich grillować. Inaczej sytuacja wygląda w wypadku urządzeń posadowionych na stałe, m.in. ciężkich grilli ogrodowych czy pieców. Są to już instalacje, o których mówi prawo ochrony środowiska i obowiązują tu odrębne przepisy. Nie wolno więc z nich korzystać, chyba że ich właściciel uzyskał pozwolenie lub zgłoszenia, o którym mówi z art. 96 ust. 8 prawa ochrony środowiska. Dotyczy to instalacji (pieców) przystosowanych do obsługi powyżej 500 osób na dobę. Podlegają one obowiązkowi zgłoszenia organowi ochrony środowiska, czyli prezydentowi Krakowa. W tym roku w okresie sierpnia i września mieliśmy takich 60 zgłoszeń.

A mniejsze piece do obsługi do 500 osób? Co z nimi?

Mniejsze piece zakaz też obejmuje. Jeśli nie spełniają wymogów dotyczących ochrony środowiska, obowiązuje w ich przypadku uchwała antysmogowa mówiąca o zakazie wykorzystywania paliw stałych. Dopuszczone są tylko te na: gaz ziemny wysokometanowy lub zaazotowany, propan-butan lub inny rodzaju gazu palnego oraz na lekki olej opałowy.

I wszyscy właściciele urządzeń podporządkowali się przepisom?

Nie wszyscy. Jak zwykle trzeba się liczyć z tym, że zawsze będziemy mieli do czynienia z osobami, które nie przestrzegają prawa. Płacą kary na tych samych zasadach, jak właściciele lokali stosujący niedozwolone ogrzewanie. Za złamanie zakazu grozi mandat do 500 zł lub grzywna do 5000 zł w przypadku nieprzyjęcia mandatu, jeśli spawa trafi do sądu. Natomiast jeśli chodzi o osoby prowadzące działalność gospodarczą, nie jest to jakaś wielka skala.