Zmiany w sprzedaży działek rolnych. Więcej nieruchomości wyłączonych z obostrzeń

Spod ustawowych obostrzeń wyłączono działki, które mają charakter rolny zaledwie w niewielkiej części.

Publikacja: 25.10.2023 03:00

Zmiany w sprzedaży działek rolnych. Więcej nieruchomości wyłączonych z obostrzeń

Foto: Adobe Stock

Wynika to ze znowelizowanej ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa i ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego (dalej: ukur). Jedną z wprowadzonych 5 października zmian jest odejście od obostrzeń wynikających z ukur dla nieruchomości rolnych, w których powierzchnia użytków rolnych jest mniejsza niż 0,3 ha (wcześniej: o powierzchni mniejszej niż 0,3 ha). W konsekwencji więcej nieruchomości zostanie uwolnionych spod obostrzeń ustawy.

Nie tylko rolnikowi

Dotychczas – gdy działka tylko w niewielkiej części była działką rolną – mówiło się, że ten rolny charakter zawsze „rozlewa” się na jej pozostałą część. Powodowało to, że działka, np. o łącznej powierzchni 1,2 ha, w której tylko 0,2 ha miało charakter faktycznie rolny, w całości traktowana była jako rolna.

– W takim wypadku wszystkie obostrzenia z ukur miały zastosowanie do takiej nieruchomości – te dotyczące jej nabywania, prawa pierwokupu Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa czy pięcioletniego zakazu jej zbywania – mówi radca prawny Agata Pawlak-Jaszczak, wspólnik w Kancelarii Prawnej Norek i Wspólnicy.

Jak podkreśla prawniczka, przedsiębiorcy bywali zdziwieni, gdy mając np. zakład produkcyjny na działce o powierzchni 1,2 ha, na której tylko niewielka część, gdzieś na jego zapleczu, była rolą, dowiadywali się, że sprzedaż ich nieruchomości podlega obostrzeniom i grunt mógłby nabyć jedynie rolnik indywidualny.

Agata Pawlak-Jaszczyk podkreśla, że po 5 października taki przedsiębiorca już nie musi się martwić, bo pod uwagę brana jest wyłącznie powierzchnia działki faktycznie przeznaczona jako użytek rolny.

– Jeśli wobec tego ta niewielka część będzie miała więcej niż 0,3 ha, to ten stan faktyczny podpadał będzie pod ustawę, jeśli zaś grunt rolny w tej większej działce będzie miał powierzchnię mniejszą, to będzie to pomijalne – wyjaśnia radczyni prawna. Według niej wraz z tą zmianą w prawie ułatwiony został obrót nieruchomościami, które de facto nieruchomościami rolnymi nie są. Istotnie rozszerzy to krąg nieruchomości, do których nie będzie trzeba stosować przepisów ukur i wynikających z niej ograniczeń w obrocie nieruchomościami rolnymi.

Czytaj więcej

SN: wyodrębniona działka rolna poniżej 0,3 ha może być przedmiotem obrotu

Ułatwienia w obrocie gruntami dotyczą zarówno grup, które nie zajmują się rolnictwem, jak i rolników, którzy będą mieli większą swobodę w zbywaniu nieruchomości, jeśli ich faktycznie rolna część nie przekroczy 0,3 ha.

Ostrożne podejście

Rolnik i przedsiębiorca Leszek Dydyna podkreśla jednak, że należy ostrożnie podchodzić do ułatwień przy sprzedaży ziemi rolnej. W jego ocenie każdy niekontrolowany obrót taką ziemią grozi ujemnymi skutkami, np. przekształcaniem działek na budowlane, ich sztucznym podziałem i handlem gruntami rolnymi. Zaznacza, że warto poczekać, by sprawdzić, jak zmiana będzie wyglądała w praktyce.

Bogdan Wingert z Krajowego Związku Rolników, Kółek i Organizacji Rolniczych uważa, że ważne jest umożliwienie kupna niewielkich nieruchomości. Jak mówi, przez wiele lat pomagał rodzeństwu, które bezskutecznie chciało kupić zaledwie kilkanaście arów ziemi przy ich domu. Grunt należał do Skarbu Państwa.

Zgodnie z ukur nabywca nieruchomości rolnej jest zobowiązany prowadzić gospodarstwo rolne przez co najmniej pięć lat od dnia nabycia tej nieruchomości, a osoba fizyczna musi prowadzić to gospodarstwo osobiście. Od tej reguły są wyjątki, m.in. gdy chodzi o nieruchomość o powierzchni mniejszej niż 1 ha, jeśli w dniu nabycia była położona w granicach administracyjnych miasta. Za gospodarstwo rolne uznaje się gospodarstwo, w którym powierzchnia nieruchomości rolnej albo łączna powierzchnia nieruchomości rolnych jest nie mniejsza niż 1 ha.

Podstawa prawna: ustawa z 13 lipca 2023 r. o zmianie ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa oraz niektórych innych ustaw (DzU z 2023 r., poz. 1933)

Opinia dla „Rzeczpospolitej”
Piotr Jarzyński, Kancelaria Prawna Jarzyński & Wspólnicy, ekspert Komitetu ds. Nieruchomości KIG

Do 4 października 2023 r., jeżeli nieruchomość rolna będąca przedmiotem obrotu miała powierzchnię całkowitą co najmniej 0,3 ha, to do jej nabycia stosowało się przepisy ustawy z 11 kwietnia 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego. Ustawa miała zastosowanie do nieruchomości tzw. mieszanych, gdzie tylko część (nieprzekraczająca 0,3 ha) stanowiła użytki rolne, a resztę np. zabudowa mieszkaniowa. Z uwagi na umieszczenie w definicji użytków rolnych m.in. gruntów rolnych zabudowanych nie jest pewne, czy ułatwi to nabywanie nieruchomości pod zabudowę mieszkaniową. Zapewne będą wątpliwości co do kwalifikacji danej nieruchomości i stosowania do niej ustawy, gdy będzie na niej np. zabudowa, a powierzchnia użytków rolnych będzie miała co najmniej 0,3 ha. Istotne będą informacje z ewidencji gruntów. To ona przesądzi o jego kwalifikacji.

Wynika to ze znowelizowanej ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa i ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego (dalej: ukur). Jedną z wprowadzonych 5 października zmian jest odejście od obostrzeń wynikających z ukur dla nieruchomości rolnych, w których powierzchnia użytków rolnych jest mniejsza niż 0,3 ha (wcześniej: o powierzchni mniejszej niż 0,3 ha). W konsekwencji więcej nieruchomości zostanie uwolnionych spod obostrzeń ustawy.

Nie tylko rolnikowi

Pozostało 91% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Podatki
Nierealna darowizna nie uwolni od drakońskiego podatku. Jest wyrok NSA
Samorząd
Lekcje religii po nowemu. Projekt MEiN pozwoli zaoszczędzić na katechetach
Prawnicy
Bodnar: polecenie w sprawie 144 prokuratorów nie zostało wykonane
Cudzoziemcy
Rząd wprowadza nowe obowiązki dla uchodźców z Ukrainy
Konsumenci
Jest pierwszy wyrok ws. frankowiczów po głośnej uchwale Sądu Najwyższego
Materiał Promocyjny
Dzięki akcesji PKB Polski się podwoił