Czy można zasiedzieć las państwowy? Będzie uchwała SN

Siedmioosobowy skład sędziów Izby Cywilnej Sądu Najwyższego ma podjąć uchwałę w sprawie możliwości nabycia przez zasiedzenie nieruchomości stanowiącej las państwowy.

Publikacja: 17.03.2022 14:27

Czy można zasiedzieć las państwowy? Będzie uchwała SN

Foto: Adobe Stock

Wniosek o zasiedzenie nieruchomości gruntowej stanowiącej zasób Lasów Państwowych złożyło dwoje wnioskodawców. Sąd Rejonowy w W. ustalił, że wnioskodawcy są właścicielami nieruchomości sąsiadującej z gruntem, którego dotyczy postępowanie o stwierdzenie zasiedzenia. Zamieszkują na swej nieruchomości od 1985 r., kiedy to zakończyli budowę domu. Sporny teren od czasów II wojny światowej był wykorzystywany jako wysypisko śmieci, nazywano go śmietnikiem wiejskim. Nie był porośnięty roślinami leśnymi.

Wnioskodawcy, mając świadomość, że nie są właścicielami przyległego gruntu, w 1985 r. zaczęli korzystać z jego części o powierzchni 1200 m2. Bez pytania kogokolwiek o zgodę ogrodzili ją nawet płotem razem ze swoją nieruchomością i rozpoczęli trwające do dziś gospodarcze wykorzystanie tego gruntu. Na mapie klasyfikacyjnej z ewidencji gruntów z 1962 r. działkę, z której wywodzi się grunt objęty wnioskiem, oznaczono jako nieużytek.

Sąd Rejonowy ocenił, że termin zasiedzenia tej nieruchomości rozpoczął bieg 1 października 1990 r. i zakończył się 1 maja 2005 r. Uwzględnił wniosek i uznał, że wnioskodawcy nabyli ogrodzony teren przez zasiedzenie .

Wniosek o zasiedzenie z dniem 1 maja 2015 r. nieruchomości gruntowej stanowiącej zasób Lasów Państwowych złożyło dwoje wnioskodawców.

Sąd Rejonowy w W. uwzględnił wniosek po ustaleniu, że wnioskodawcy sąwłaścicielami nieruchomości sąsiadującej z gruntem, którego dotyczy postępowanie o stwierdzenie zasiedzenia. Zamieszkują na swej nieruchomości od 1985 r., kiedy to zakończyli budowę domu. Sporny teren od czasów II wojny światowej był wykorzystywany jako wysypisko śmieci, nazywano go śmietnikiem wiejskim. Nie był porośnięty roślinami leśnymi.

Wnioskodawcy, mając świadomość, że nie są właścicielami przyległego gruntu, w 1985 r. zaczęli korzystać z jego części o powierzchni 1200 m2, którą następnie ogrodzili płotem wspólnym ze swoją nieruchomością. Bez pytania kogokolwiek o zgodę na przeprowadzanie tych czynności, rozpoczęli trwające do dziś gospodarcze wykorzystanie tego gruntu. Na mapie klasyfikacyjnej z ewidencji gruntów z 1962 r. działkę, z której wywodzi się działka objęta wnioskiem, oznaczono jako nieużytek.

Czytaj więcej

SN: osoba, która zabudowała nieruchomość gruntową budynkiem, który przewyższa wartość działki musi ją wykupic za wynagrodzeniem

Sąd Rejonowy ocenił, że termin zasiedzenia tej nieruchomości rozpoczął bieg 1 października 1990 r. i zakończył się 1 maja 2005 r. Uwzględnił wniosek i stwierdził, że wnioskodawcy nabyli ogrodzony teren przez zasiedzenie.

Na skutek apelacji Skarbu Państwa - Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe Nadleśnictwo W. Sąd Okręgowy w G. zmienił postanowienie sądu I instancji i oddalił wniosek o stwierdzenie zasiedzenia.

Ustalił, że choć na mapie z 1962 r. teren ten był określony jako nieużytek, to stanowił część nieruchomości, którą w rejestrze gruntów oraz księdze wieczystej oznaczono jako grunty leśne. W planie urządzenia lasu sporny grunt został ujęty jako luka o powierzchni 0,14 ha, będąca przygraniczną częścią dużego kompleksu leśnego poddawanego pielęgnacji. Luka ta przylegała do terenów nienależących do Skarbu Państwa i nie była pokryta drzewostanem, lecz podlegała zalesieniu. Istniało tam wyrobisko piasku, a następnie nielegalne wysypisko śmieci, które nie było usuwane przez służby leśne. Po zajęciu części tej działki w 1985 r. wnioskodawcy zmienili jej charakter na ogrodniczy.

W ocenie Sądu Okręgowego sporny grunt był lasem w rozumieniu ustawy o lasach. Był bowiem częścią większej działki przeznaczonej do produkcji leśnej, przejściowo pozbawioną roślinności leśnej. Zdaniem Sądu, nielegalne działania najpierw degradujące stan nieruchomości (wysypisko), a następnie zmieniające sposób jej zagospodarowania, nie mogły doprowadzić do utraty przez nią przymiotu nieruchomości leśnej.

W konsekwencji Sąd Okręgowy stwierdził, że w sprawie stosuje się art. 2 ustawy z 6 lipca 2001 r. o zachowaniu narodowego charakteru strategicznych zasobów naturalnych kraju. Przepis ten wyłącza możliwość nabycia przez zasiedzenie nieruchomości będących przedmiotem prawa własności Skarbu Państwa, jeżeli stanowią one grunty leśne. Lasy państwowe są bowiem zaliczane do strategicznych zasobów naturalnych kraju, a zasoby takie co do zasady nie podlegają przekształceniom własnościowym.

Sąd Okręgowy podkreślił, że z przepisów ustawy zasobowej nie wynika bezwzględny zakaz przekształceń własnościowych, gdyż w zakresie wyjątków odsyła ona do przepisów ustaw szczególnych. Dopuszczalny zakres przekształceń własnościowych gruntów leśnych został natomiast unormowany zasadniczo w art. 38 ustawy o lasach, który nie obejmuje zasiedzenia nieruchomości. Natomiast Kodeks cywilny, ze względu na swą uniwersalną naturę, nie jest ustawą szczególną w stosunku do ustawy zasobowej.

Wnioskodawcy wnieśli skargę kasacyjną od postanowienia Sądu Okręgowego, zarzucając w niej błędną wykładnię ustawy o lasach i ustawy zasobowej przez uznanie, że ta druga wyłącza zastosowanie Kodeksu cywilnego, w tym przepisów o zasiedzeniu, do nieruchomości stanowiących lasy państwowe. Zdaniem skarżących zakaz przekształceń własnościowych, o którym mowa w  ustawie zasobowej, nie obejmuje takich zdarzeń prawnych jak  zasiedzenie, lecz przypadki przekształceń wymagające zgodnej woli stron oraz ewentualnego uzyskania stosownej zgody.

Trzyosobowy skład Izby Cywilnej SN nabrał poważnych wątpliwości co do możliwości zasiedzenia lasów państwowych. Dlatego przekazał  to zagadnienie do rozstrzygnięcia powiększonemu składowi Sądu Najwyższego (III CZP 94/22).


 

Wniosek o zasiedzenie nieruchomości gruntowej stanowiącej zasób Lasów Państwowych złożyło dwoje wnioskodawców. Sąd Rejonowy w W. ustalił, że wnioskodawcy są właścicielami nieruchomości sąsiadującej z gruntem, którego dotyczy postępowanie o stwierdzenie zasiedzenia. Zamieszkują na swej nieruchomości od 1985 r., kiedy to zakończyli budowę domu. Sporny teren od czasów II wojny światowej był wykorzystywany jako wysypisko śmieci, nazywano go śmietnikiem wiejskim. Nie był porośnięty roślinami leśnymi.

Pozostało 91% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Konsumenci
Sąd Najwyższy orzekł w sprawie frankowiczów. Eksperci komentują
Prawo dla Ciebie
TSUE nakłada karę na Polskę. Nie pomogły argumenty o uchodźcach z Ukrainy
Praca, Emerytury i renty
Niepokojące zjawisko w Polsce: renciści coraz młodsi
Prawo karne
CBA zatrzymało znanego adwokata. Za rządów PiS reprezentował Polskę
Aplikacje i egzaminy
Postulski: Nigdy nie zrezygnowałem z bycia dyrektorem KSSiP