Nie milkną echa interpelacji posła Pawła Poncyljusza, który chce wprowadzenia górnej granicy zarobków pośredników w obrocie nieruchomościami. Pomysł ocenia pośredniczka Joanna Lebiedź, ekspert Polskiej Federacji Rynku Nieruchomości (PFRN):

- „Odkrywcza" interpelacja posła Pawła Poncyljusza, powołująca się na rzekome skargi konsumentów, a dotycząca „wysokich wynagrodzeń" pobieranych przez pośredników w obrocie nieruchomościami, wprawiła mnie w wielkie zdumienie. Treści w niej zawarte żywcem przypominają żale klientów, którzy zamówili usługę, a po jej wykonaniu nie chcą zapłacić, ponieważ uważają, że za drogo.

Zacznijmy od manipulacji w zastosowaniu porównania zarobków pośrednika do zarobków notariusza. Notariusz jest osobą urzędową wykonującą różnego rodzaju czynności prawne. Poza aktami notarialnymi kupna/sprzedaży nieruchomości sporządza między innymi: akty poświadczenia dziedziczenia, poświadcza zgodność dokumentów, sporządza umowy spółek. Wykonuje wiele innych czynności wymagających formy aktu notarialnego lub poświadczenia podpisu. W odniesieniu do zastosowanego porównania do pośrednika - notariusz spisuje wolę stron i sporządza akty notarialne. Ale sprowadza się to do sporządzenia (zazwyczaj wedle już posiadanych draftów) kilkustronicowej umowy, w swojej siedzibie, w zaciszu kancelarii notarialnej. Z pewnością i komfortem uzyskania wynagrodzenia za swoją pracę.

I tu podkreślę podstawową różnicę pomiędzy pośrednikiem a notariuszem, którą pan poseł w swoich rozważaniach pominął. Można sprzedać nieruchomość bez udziału pośrednika, korzystanie z jego usług nie jest obligatoryjnie czy ustawowo wymagane. Ale już sama sprzedaż musi odbyć się przed notariuszem. I jakbyśmy zaczęli od obliczenia procentowego udziału transakcji z udziałem pośrednika do tych „bezpośrednich", to tych pierwszych będzie 30 proc., i gdyby było aż tyle, to i tak bardzo dużo.

Dla odmiany, 100 proc. transakcji sprzedaży/nabycia musi odbyć się w kancelarii notarialnej. Do tego dochodzą transakcje z rynku pierwotnego. A znaleźć wolny termin u notariusza jest naprawdę trudno. To kwestia numer jeden. Czyli argument kompletnie nietrafiony.

Kolejna sprawa: aby doszło do transakcji, pośrednik wykonuje szereg czynności, które trwają kilka czy kilkanaście miesięcy. Wiąże się to z ponoszeniem z własnej kieszeni znacznych kosztów i poświęcaniem własnego czasu, wiedzy i pracy. Począwszy od sprawdzenia stanu prawnego i faktycznego nieruchomości, poprzez prostowanie kwestii prawnych (np. w przypadku stwierdzenia braku dostępu do drogi publicznej), poprzez uzyskanie kompletu dokumentów niezbędnych do przeprowadzenia transakcji, marketing oferty, wykonanie profesjonalnej sesji zdjęciowej, wirtualnych spacerów, home stagingu, prezentowania nieruchomości potencjalnym zainteresowanym (a może być ich kilkunastu czy kilkudziesięciu), aż do przeprowadzenia stron przez proces negocjacji, których też może być kilka zanim dojdzie do finalnych ustaleń.

Dopiero w chwili „dopięcia kontraktu" taki owoc kilkumiesięcznej pracy dostarczamy notariuszowi w teczce jako „gotowiec". Z całym szacunkiem dla zawodu notariusza, w przypadku sprzedaży z udziałem pośrednika, 98-99 proc. pracy w przygotowaniu transakcji spoczywa na jego barkach.

Dodajmy kompletnie niebrany pod uwagę czynnik „braku pewności" , czyli efektu w postaci sprzedaży czytaj: „zarobienia" czy zwrotu poniesionych kosztów po transakcji, bo przecież pomimo trafnego skojarzenia stron, sprzedający w ostatniej chwili może się po prostu rozmyślić lub zmienić plany życiowe. Mogą wystąpić nieprzewidziane przypadki losowe. A koszty kilku miesięcy pracy zostają po stronie pośrednika. Pięknie ujął to w jednej z konferencji radca prawny i pośrednik Piotr Dobrowolski. Zawód pośrednika jest zawodem bardzo wysokiego ryzyka, czyli „high risk, high reward".

Można „bolesną" kwestię regulowania należności po transakcji rozłożyć na comiesięczne transze płacone przez klienta po przedstawieniu przez pośrednika rzeczywiście poniesionych kosztów pracy nad konkretną ofertą. I tak bywa w wielu krajach, w tym europejskich. Koszty marketingu, obsługi oferty, etc., dokładnie opracowane i udokumentowane na podstawie faktur przedstawianych co miesiąc przez pośrednika opłaca klient/właściciel nieruchomości, a „success fee" po sprzedaży jest niewielki, ponieważ ryzyko handlowe przeniesione jest w znacznej mierze na właściciela. I proszę mi wierzyć, Polacy tak nie chcą. Chcą płacić na końcu, czyli przy transakcji, bo taki właśnie model utrwalił się w Polsce przez lata.

Dodajmy wreszcie, że pośrednik wykonuje czynności zawodowo, i że jest to zawód, a nie hobby czy działalność charytatywna. A więc, jak każda osoba wykonująca dowolny zawód, pracujemy w celu utrzymania firmy, dania możliwości zarabiania pracownikom oraz utrzymania siebie samego. Nie da się pracować zarabiając poniżej kosztów. To wynika wprost z praw ekonomii.

Tu aż prosi się o porównanie do zawodu prawnika czy adwokata, który zawsze bierze połowę honorarium przed sprawą sądową, a drugie pół po sprawie, i to niezależnie, od efektu, czy wygra, czy nie. A jeśli wygra, bardzo często do wynagrodzenia dochodzi dodatkowo ustalony wcześniej procent od kwoty „wygranej sprawy".