Odszkodowania za nacjonalizację w PRL nie obejmuje utraconych korzyści

Rekompensaty za bezprawnie odebrane majątki nie obejmują utraconych korzyści właścicieli.

Aktualizacja: 25.04.2014 09:52 Publikacja: 25.04.2014 09:37

Autorzy skarg konstytucyjnych uważają, że odszkodowanie za utracone korzyści powinno być niezależne

Autorzy skarg konstytucyjnych uważają, że odszkodowanie za utracone korzyści powinno być niezależne od daty wydania bezprawnego orzeczenia.

Foto: www.sxc.hu

Trybunał Konstytucyjny nie dopatrzył się w czwartek niekonstytucyjności prawa, które ogranicza odszkodowanie za znacjonalizowane mienie. Chodzi o art. 160 § 1 kodeksu postępowania administracyjnego stosowany do starych spraw w zakresie, w jakim ogranicza rekompensatę za wadliwą decyzję administracyjną do szkody rzeczywistej i nie pozwala rekompensować utraconych korzyści.

Sąd zwraca

Tak było w sprawie Juliusza i Marka Tarnowskich, których przodkom znacjonalizowano kamienicę w Warszawie: za lokale sprzedane przez władze uzyskali ok. 300 tys. zł odszkodowania, a cztery niesprzedane odzyskali. Nie otrzymali jednak 130 tys. zł utraconego czynszu. Wprawdzie sąd okręgowy przyznał pieniądze, ale apelacyjny pozew w tej części oddalił, powołując się na uchwałę całej Izby Cywilnej Sądu Najwyższego z 31 marca 2011 r. (III CZP 112/10). Wynika z niej, że jeżeli wadliwa decyzja administracyjna (dotycząca nacjonalizacji) została wydana przed wejściem w życie konstytucji (17 października 1997 r.), odszkodowanie nie obejmuje korzyści utraconych wskutek jej wydania, choćby ich utrata nastąpiła po wejściu w życie konstytucji.

20 proc. zostawionego mienia odzyskali zabużanie

Pełnomocnik Tarnowskich adwokat Józef Forystek przekonywał TK, że to ograniczenie jest niezgodne z art. 77 ust. 1 konstytucji, który stanowi, że „każdy ma prawo do wynagrodzenia szkody, jaka została mu wyrządzona przez niezgodne z prawem działanie organu władzy publicznej".

Także prokurator i Sejm reprezentowany przez posła Andrzeja Dudę byli za przyjęciem pełnej rekompensaty za szkody wynikłe z błędów władzy.

Trudne pytania

Pytania Małgorzaty Pyziak-Szafnickiej, sędzi sprawozdawcy, odsłoniły jednak zupełnie inny punkt widzenia:

– Jeśli Sejm jest zwolennikiem pełnych rekompensat, to czy pracuje nad ustawą reprywatyzacyjną? – pytała.

– Nic mi o tym nie wiadomo – odpowiedział poseł.

– Czy Sejm nie zauważył, że większość poszkodowanych w PRL nie dostała żadnej rekompensaty, czy nie razi to pana poselskiego sumienia? – dopytywała się sędzia.

– To rzeczywiście problem – przyznał przedstawiciel Sejmu.

Uzasadnienie wyroku TK potwierdziło te zastrzeżenia.

50 ?proc. rekompensaty przewidywała jedyna ustawa reprywatyzacyjna, zawetowana ?przez prezydenta Kwaśniewskiego

– Wysokie standardy odszkodowawcze za nadużycia władzy (przewidziane w art. 77 konstytucji) ustanowiło państwo demokratyczne, w którym ekscesy władzy są wyjątkiem. Można je stosować tylko do obecnych spraw – powiedziała sędzia.

W skargach (TK rozpoznawał cztery podobne) pominięto istotny element, że wszystkie są związane ze zdarzeniami z lat 50., kiedy ówczesna władza masowo pozbawiała obywateli majątku. Naprawienie tych szkód możliwe byłoby tylko w drodze ustawy. Żaden z projektów reprywatyzacyjnych nie przewidywał tak szerokiej rekompensaty, jakiej oczekują skarżący. To nakazuje powściągliwość przy stosowaniu tzw. sądowej reprywatyzacji.

Trybunał nie dopatrzył się też naruszenia zasady równości.

– Sytuacja poszkodowanych w okresie bezprawia nie może być porównywana z przypadkami krzywdy wyrządzanej w państwie, które gwarantuje wysokie standardy demokratyczne – wskazał TK.

Trybunał Konstytucyjny nie dopatrzył się w czwartek niekonstytucyjności prawa, które ogranicza odszkodowanie za znacjonalizowane mienie. Chodzi o art. 160 § 1 kodeksu postępowania administracyjnego stosowany do starych spraw w zakresie, w jakim ogranicza rekompensatę za wadliwą decyzję administracyjną do szkody rzeczywistej i nie pozwala rekompensować utraconych korzyści.

Sąd zwraca

Pozostało 90% artykułu
Konsumenci
Pozew grupowy oszukanych na pompy ciepła. Sąd wydał zabezpieczenie
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Sądy i trybunały
Dr Tomasz Zalasiński: W Trybunale Konstytucyjnym gorzej już nie będzie
Konsumenci
TSUE wydał ważny wyrok dla frankowiczów. To pokłosie sprawy Getin Banku
Nieruchomości
Właściciele starych budynków mogą mieć problem. Wygasają ważne przepisy
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Prawo rodzinne
Przy rozwodzie z żoną trzeba się też rozstać z częścią krów