Specustawa drogowa zezwala na ograniczenie sposobu korzystania ?z nieruchomości

Zobowiązanie właścicieli nieruchomości, na której jest linia energetyczna, do jej udostępniania w razie awarii czy konserwacji należy potraktować jako punkt tylko informacyjny – orzekł Naczelny Sąd Administracyjny (sygnatura akt: I OSK 4/13). Taki obowiązek wynika wprost z ustawy o gospodarce nieruchomościami.

Trzy dni na demontaż

Linie wysokiego napięcia biegły przez działki Katarzyny i Władysława Z. w Ursusie, dzielnicy Warszawy. Gdy w 2010 r. rozpoczynano budowę odcinka południowej obwodnicy stolicy od węzła Konotopa do węzła Puławska na wniosek generalnego dyrektora dróg krajowych i autostrad, wojewoda mazowiecki orzekł o ograniczeniu sposobu korzystania z nieruchomości. Minister transportu utrzymał w mocy decyzję udzielającą GDDKiA zezwolenia na przebudowę.

Punkt drugi decyzji zobowiązywał właścicieli działek do ich udostępniania każdoczesnemu właścicielowi linii energetycznych na konserwację i usuwanie awarii. Podstawą decyzji, i nadania jej rygoru natychmiastowej wykonalności, stały się przepisy tzw. specustawy drogowej. Zgodnie z art. 30 ust. 1 i 2 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji (przepis został uchylony), jeżeli z decyzji o pozwoleniu na budowę drogi wynika obowiązek przebudowy istniejących urządzeń infrastruktury technicznej, właściwy wojewoda lub starosta na wniosek inwestora może ograniczyć sposób korzystania z nieruchomości przez udzielenie zezwolenia na zakładanie i przeprowadzanie m.in. przewodów i urządzeń do przesyłania energii elektrycznej.

Bez umowy

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie właściciele nieruchomości zwrócili uwagę, że skoro teren zajęty przez linie energetyczne ma stale pozostawać w dyspozycji aktualnego właściciela sieci na czas konserwacji i usuwania awarii, uniemożliwi to jakiekolwiek plany budowlane.

Ograniczenie sposobu korzystania z nieruchomości może trwać latami

Twierdzili, że o ograniczeniu sposobu korzystania z nieruchomości orzeczono w sposób nieznany specustawie drogowej, z jednoczesnym zignorowaniem braku tytułu prawnego operatora sieci do używania linii energetycznej na terenie posesji. GDDKiA nie podjęła negocjacji co do możliwości przeprowadzenia linii energetycznej zgodnie z wnioskiem skarżących.

WSA potwierdził jednak, że przebudowa linii realizowana w ramach inwestycji drogowej była zgodna z decyzją o pozwoleniu na budowę drogi ekspresowej. Wynika to z projektu  budowlanego stanowiącego załącznik do pozwolenia na budowę. I to w tym postępowaniu można było składać wnioski o zmianę przebiegu linii energetycznych – stwierdził sąd.

Trwałe ?ograniczenie

W skardze kasacyjnej Katarzyna i Władysław Z. zarzucili błędną wykładnię art. 30 ust. 1. specustawy drogowej.

– Ograniczenie sposobu korzystania z nieruchomości na czas wykonywania czynności technicznych oznacza, że taki stan może trwać latami –  argumentował w NSA ich pełnomocnik, radca prawny Jakub Zygmunt. – Jest to więc trwałe ograniczenie własności kształtujące taki stan prawny, jaki wynikałby ze służebności przesyłu. Konsekwencje tej decyzji  mają wpływ na zakres odszkodowawczy – dodawał.

NSA orzekł, że przepisy ustawy o gospodarce nieruchomościami przewidują możliwość domagania się odszkodowania na zasadach cywilnych.

– Specustawa drogowa zezwala na ograniczenie sposobu korzystania z nieruchomości, jeżeli jest to konieczne dla przebudowy infrastruktury technicznej w celu zrealizowania inwestycji drogowej. Decyzja wojewody spełnia ten warunek  – powiedziała sędzia Joanna Runge-Lissowska.