Księgi wieczyste bardziej jawne a informacja publiczna

Księgi wieczyste są jawne. Żeby jednak do nich zajrzeć, trzeba znać ich numer. Chodzi o ochronę danych osób, które w nich widnieją. Jest jednak sposób, by taki numer dostać za darmo, nie ruszając się sprzed komputera.

Z pierwszego tego rodzaju wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie wynika, że numer księgi wieczystej jest informacją publiczną, którą urząd musi udostępnić obywatelowi, czy tego chce czy nie, jeżeli dotyczy jego nieruchomości. Może on utorować drogę podobnym rozstrzygnięciom.

Numer to nie sekret

W tej sprawie Adam Z., mieszkaniec Warszawy, wystąpił do urzędu dzielnicy Praga-Południe o podanie numerów księgi wieczystej budynku będącego własnością miasta.

– Urzędnicy odesłali go do ewidencji gruntów i budynków, gdzie można odpłatnie uzyskać wypis, w którym jest numer księgi wieczystej – tłumaczy radca prawny Michał Kosiarski, pełnomocnik Adama Z. – Taki wypis może uzyskać osoba fizyczna czy prawna, która się powoła na konkretny przepis, z którego wynika, że udostępnienie tego numeru jest potrzebne do realizacji jej praw lub obowiązków.

– Mój klient postanowił więc wystąpić do sądu ze skargą na bezczynność. Urząd ma bowiem te informacje, a nie chce udostępnić – opowiada mec. Kosiarski.

WSA, choć nie dopatrzył się rażącej bezczynności, przyznał rację Adamowi Z. i nakazał udostępnienie numeru księgi wieczystej budynku. Skoro bowiem chodzi o nieruchomość będącą własnością miasta, to numer księgi wieczystej jest informacją publiczną, którą urząd musi przekazać.

Droga na skróty

– Przepisy o informacji publicznej coraz częściej wykorzystuje się jako szybszy i tańszy sposób pozyskiwania wszelkich informacji – uważa dr Paweł Litwiński z Instytutu Allerhanda w Krakowie.

Tak jego zdaniem nie powinno być. Art. 1 ust. 2 ustawy o udostępnianiu informacji publicznej jasno reguluje, że nie narusza ona przepisów innych ustaw określających odmienne zasady i tryb dostępu do informacji będących informacjami publicznymi.

– Oznacza to, że w pierwszej kolejności do pozyskiwania informacji powinny być wykorzystywane procedury z ustawy o księgach wieczystych i hipotece, a dopiero w drugiej – ustawy o dostępie do informacji – tłumaczy dr Litwiński. – Księgi wieczyste są jawne, ale co do zasady dostępne właśnie na podstawie numeru księgi. Nie bez powodu z internetowej przeglądarki co do zasady można korzystać tylko wtedy, gdy zna się ten numer.

Ponadto ustawa o księgach wieczystych jasno reguluje, że sąd wieczystoksięgowy może udostępnić informację o numerze księgi wieczystej wszystkich nieruchomości. Trzeba jednak iść do sądu.

– Składa się wniosek o wyszukanie danych z ksiąg wieczystych poprzez wskazanie we wniosku kryterium oraz uiszcza się opłatę w wysokości 20 zł. Odpowiedź uzyskuje się na poczekaniu – wyjaśnia Agnieszka Weichert-Urban z Sądu Okręgowego w Poznaniu. – Nie można wniosku przesłać pocztą elektroniczną ani otrzymać tą drogą odpowiedzi.

DOSTĘP PRZEZ INTERNET

Co można wyczytać

Księga wieczysta to nic innego jak urzędowy rejestr dotyczący nieruchomości, który określa jej stan prawny. Jest podzielony na cztery księgi, które zawierają m.in. takie informacje:

Dział I – położenie, powierzchnia, oznaczenia geodezyjne. Zawiera też dane o zabudowaniach i sposobie użytkowania.

Dział II – dane o właścicielu, użytkowniku wieczystym oraz posiadaczu spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu.

Dział III – informacje o ograniczonych prawach rzeczowych z wyjątkiem własnościowego, np. służebnościach obciążających nieruchomość, zawiera wpisy różnych roszczeń.

Dział IV – tu wpisuje się hipoteki, jeżeli więc dana osoba zaciągnęła kredyt hipoteczny, to informacje o wysokości tego zabezpieczenia będą wynikały z tego właśnie działu.