Przepisy są ułomne i nie uwzględniają rozmaitych indywidualnych sytuacji – ocenił Naczelny Sąd Administracyjny.
Sprawę w NSA zapoczątkował wniosek Marcina W. o przyznanie zasiłku dla opiekuna w związku z opieką nad niepełnosprawną matką. Leokadia W. ma orzeczony bezterminowo znaczny stopień niepełnosprawności. Mieszka z synem, który się nią opiekuje. Marcin W., który z tego powodu zrezygnował z pracy, miał przyznane prawo do świadczenia pielęgnacyjnego na czas nieokreślony. Decyzja ta wygasła jednak z mocy prawa 1 lipca 2013 r., po nowelizacji ustawy o świadczeniach rodzinnych. Ustawa zmieniła zasady przyznawania świadczeń opiekuńczych. Wygasły też decyzje o przyznaniu prawa do świadczenia pielęgnacyjnego.
W rezultacie wyroku Trybunału Konstytucyjnego stwierdzającego niekonstytucyjność niektórych jej przepisów w 2014 r. uchwalono ustawę o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów. Artykuły 1 i 2 przewidują, że zasiłek dla opiekunów przysługuje osobom, które w związku z wygaśnięciem decyzji przyznającej prawo do świadczenia pielęgnacyjnego utraciły 1 lipca 2013 r. prawo do świadczenia pielęgnacyjnego.
Marcin W. należał do tej grupy, ale burmistrz Sandomierza odmówił przyznania świadczenia, a Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Kielcach przyklepało decyzję. Zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy z 2003 r. o świadczeniach rodzinnych, która ma zastosowanie przy zasiłkach dla opiekuna, takie świadczenia nie przysługują, jeżeli osoba wymagająca opieki pozostaje w związku małżeńskim – chyba że współmałżonek ma orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności. Mąż Leokadii W. ma orzeczoną niepełnosprawność, ale w stopniu umiarkowanym.
W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach Marcin W. przypomniał, że aż do zmiany przepisów miał przyznane bezterminowo świadczenie pielęgnacyjne. Zmieniła się jego nazwa, ale były to prawa nabyte. Skoro ojciec ze względu na wiek, stan zdrowia i inne miejsce zamieszkania nie może się opiekować niepełnosprawną żoną – z którą jest w separacji – prawo do zasiłku powinien mieć jej faktyczny opiekun.
