Bogata gama rekompensat za utratę posady

Nauczycielom przysługuje najwięcej gratyfikacji z tytułu ustania zatrudnienia. Niekiedy nawet z prywatnych powodów odchodzącego

Publikacja: 08.01.2010 05:30

Bogata gama rekompensat za utratę posady

Foto: Fotorzepa, Seweryn Sołtys Seweryn Sołtys

Nauczyciele dostają odprawy nie tylko wtedy, gdy zakończenie współpracy obu stron następuje z przyczyn restrukturyzacyjnych, ale niekiedy także z powodów osobistych dotyczących samego zainteresowanego.

[srodtytul]Całkowita lub częściowa likwidacja szkoły[/srodtytul]

Odprawy pieniężne przysługują – zgodnie art. 20 ust. 1 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=394FD6E3442443A5B2CF8971D37B7B28?id=182007 ]Karty nauczyciela[/link] – nauczycielom zatrudnionym na podstawie mianowania i umowy o pracę na czas nieokreślony, z którymi dyrektor rozwiązał stosunek pracy w związku z:

- całkowitą likwidacją placówki,

- częściową likwidacją szkoły albo w związku z dokonywaniem w niej zmian organizacyjnych powodujących zmniejszenie liczby oddziałów bądź w razie modyfikacji planu nauczania uniemożliwiających dalsze zatrudnianie w pełnym wymiarze zajęć, jeśli nauczyciel nie złożył wniosku o przeniesienie w stan nieczynny lub pracujący na podstawie mianowania nie zgodził się na ograniczenie zatrudnienia.

[srodtytul]Sześć pensji na osłodę...[/srodtytul]

Odchodzący w ten sposób ze szkoły nauczyciel zaangażowany na podstawie mianowania dostaje odprawę w wysokości sześciu wynagrodzeń zasadniczych (art. 20 ust. 2 KN). Nie ustalamy jej w jakiś specjalny sposób. Jest to po prostu sześć pensji zasadniczych nauczyciela figurujących w akcie mianowania. KN nie mówi bowiem o otrzymywanym wynagrodzeniu zasadniczym.

Jasne jest, że nie przysługuje mu już odprawa z art. 8[link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=169524] ustawy z 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (DzU nr 90, poz. 844 ze zm.[/link], dalej ustawa o zwolnieniach grupowych).

Według art. 11 tej ustawy w ogóle jej nie stosujemy do osób zatrudnionych na podstawie mianowania.

[ramka][b]Przykład 1[/b]

Pani Tamara była nauczycielką języka polskiego (z tytułem zawodowym magistra, ale bez przygotowania pedagogicznego) zatrudnioną na podstawie mianowania w szkole feryjnej.

Jej wynagrodzenie zasadnicze w roku szkolnym 2008/2009 wynosiło 2050 zł (ówczesna minimalna stawka zasadnicza w tej kategorii to 1848 zł).

Dyrektor dał jej trzymiesięczne wypowiedzenie w związku z częściową likwidacją szkoły uniemożliwiającą dalsze jej zatrudnianie w pełnym wymiarze zajęć. Pani Tamara nie starała się o przeniesienie w stan nieczynny i nie zgodziła się na ograniczenie zatrudnienia.

Wypowiedzenie upłynęło z końcem sierpnia 2009 r. Na odchodne dostała sześć pensji zasadniczych, czyli 12 300 zł.[/ramka]

[srodtytul]...albo mniej[/srodtytul]

Odprawę z ustawy o zwolnieniach grupowych uzyskuje nauczyciel zatrudniony na umowie o pracę zwolniony z wymienionych przyczyn. Jej wysokość zależy od długości zatrudnienia w szkole, która rozwiązała stosunek pracy.

I tak, jeśli nauczyciel był w niej zatrudniony:

- krócej niż dwa lata, należy się w wysokości wynagrodzenia za miesiąc,

- przynajmniej dwa lata i nie dłużej niż osiem lat – za dwa miesiące,

- ponad osiem lat – za trzy miesiące.

Tę odprawę liczymy jak ekwiwalent za urlop nauczyciela. Jej podstawy wymiaru nie dzielimy jednak przez 30 bądź 21, bo nie ma potrzeby przechodzenia na stawkę dzienną odprawy.

Podstawę wymiaru mnożymy zatem przez tyle miesięcy, za ile odprawa przysługuje [b](uchwała SN z 9 maja 2000 r., III ZP 12/00).[/b]

[ramka][b]Przykład 2[/b]

Pan Ludwik był kontraktowym nauczycielem chemii zatrudnionym od siedmiu lat na stałej umowie o pracę w placówce nieferyjnej.

W lutym 2009 r. dostał wypowiedzenie z powodu zmian organizacyjnych w placówce uniemożliwiających dalsze jego angażowanie w pełnym wymiarze zajęć (w szkole był jeszcze inny nauczyciel chemii).

Pan Ludwik nie chciał przejść w stan nieczynny, miał już bowiem umówioną posadę w placówce z sąsiedniej gminy.

Na jego wynagrodzenie w roku szkolnym 2008/2009 składało się wyłącznie wynagrodzenie zasadnicze 1800 zł i dodatek za wysługę lat 12 proc. tego wynagrodzenia.

Dwumiesięczną odprawę ekonomiczną należną panu Ludwikowi szacujemy, ustalając:

- podstawę wymiaru odprawy

Składniki określone w stałej stawce miesięcznej bądź procentowo od takiej stawki (pensja zasadnicza i wysługa lat) przyjmujemy w wysokości przysługującej w miesiącu wykorzystywania urlopu.

(1800 zł + 216 zł) = 2016 zł

- kwotę odprawy

Mnożymy podstawę wymiaru przez liczbę miesięcy, za jakie przysługuje.

(2016 zł x 2 miesiące) = 4032 zł[/ramka]

[srodtytul]Bez wyjątków[/srodtytul]

Rekompensaty w związku z całkowitą czy częściową likwidacją placówki przysługują nauczycielom zaangażowanym na podstawie mianowania i umów o pracę, nawet jeśli bezpośrednio po zakończeniu pracy w ten sposób podejmą nową pracę, choćby w sąsiedniej szkole [b](wyrok SN z 13 czerwca 1995 r., I PRN 29/95).[/b]

Jeśli jednocześnie z rozwiązaniem stosunku pracy nabywają prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy, uzyskują obydwie odprawy: emerytalną lub rentową z art. 87 KN oraz odpowiednio: z tytułu likwidacji bądź reorganizacji szkoły z art. 20 ust. 2 KN lub ekonomiczną.

To z kolei potwierdził [b]SN w orzeczeniach z 4 lipca 2001 r. (I PKN 565/00) i z 2 sierpnia 2008 r. (I PK 54/08).[/b]

[srodtytul]Niezdolność do dotychczasowych zadań[/srodtytul]

Nauczyciel zatrudniony na podstawie mianowania, z którym dyrektor rozwiązał stosunek pracy w wyniku orzeczenia o jego niezdolności do wykonywania dotychczasowej pracy, dostaje odprawę w wysokości ostatnio pobieranego miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego za każdy pełny rok zatrudnienia na stanowisku nauczyciela w jednostkach stosujących KN, ale nie wyższą od sześciokrotności pensji zasadniczej.

Stanowi tak art. 23 ust. 1 pkt 3 w zw. z art. 28 KN. Odprawa taka przysługuje minowanemu nauczycielowi, który stał się trwale niezdolny do pracy w pełnym wymiarze, choćby zachował zdolność do jej świadczenia w niepełnym wymiarze (wyrok SN z 4 kwietnia 1995 r., I PRN 4/95).

Nauczyciel, który ją dostanie, nie ma już szans na odprawę emerytalną lub rentową z art. 87 KN, co wynika m.in. z uchwały SN z 7 lutego 2006 r. (I PZP 4/05).

[ramka][b]Przykład 3[/b]

Lekarz stwierdził, że pani Zofia – nauczycielka na stałej umowie o pracę – jest niezdolna do wykonywania dotychczasowej pracy.

Dyrektor wręczył jej – zgodnie z art. 27 w zw. z art. 23 KN – pismo o rozwiązaniu stosunku pracy z końcem miesiąca, kiedy otrzymał ostateczne orzeczenie medyczne w tej sprawie.

Szkoła nie wypłaca jej odprawy z art. 28 KN, bo pani Zofia nie jest zatrudniona na podstawie mianowania.

Dostanie natomiast ewentualnie odprawę emerytalną, rentową lub przysługującą w związku przejściem na świadczenie kompensacyjne z art. 87 KN [b](wyrok SN z 3 października 1990 r., I PKN 276/90).[/b][/ramka]

[srodtytul]Wygaśnięcie stosunku po urlopie bezpłatnym[/srodtytul]

Odprawę otrzymuje też nauczyciel zatrudniony na podstawie mianowania, który złożył podanie o przeniesienie do stałego miejsca zamieszkania małżonka, ale dyrektor nie może go uwzględnić ze względu na brak możliwości zaangażowania go tam w zawodzie.

Dyrektor udziela mu wówczas maksymalnie dwuletniego urlopu bezpłatnego. Jeśli nauczyciel nie podejmie w tym czasie „zawieszonej” pracy, stosunek pracy ulega rozwiązaniu. Szkoła wypłaca mu miesięczne wynagrodzenie zasadnicze za każdy pełny rok pracy na stanowisku nauczyciela, ale nie więcej niż:

- trzy pensje zasadnicze, gdy ma on staż pracy nauczycielskiej do dziesięciu lat,

- sześć pensji zasadniczych – powyżej dziesięć lat.

[srodtytul]Cofnięcie skierowania do nauki religii[/srodtytul]

Nauczyciel religii, zatrudniony na podstawie mianowania, z którym zostaje rozwiązany stosunek pracy w związku z cofnięciem skierowania do nauki religii, otrzymuje odprawę w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia za każdy pełny rok pracy na stanowisku nauczyciela religii, ale maksymalnie trzy wynagrodzenia (art. 28 ust. 2a KN).

[b]Uwaga![/b] Tym razem KN nie mówi o wynagrodzeniu zasadniczym, ale o wynagrodzeniu. Prawdopodobnie jest to przeoczenie ustawodawcy. Wydaje się, że posiłkowo stosujemy tu § 2 rozporządzenia o wynagrodzeniu częściowym, według którego odprawy szacujemy jak ekwiwalent pieniężny za niewykorzystany urlop wypoczynkowy.

[ramka][b]Kiedy zwolnienia są dopuszczalne[/b]

Według orzecznictwa SN zwolnienie nauczyciela z powodu likwidacji placówki lub zmian organizacyjnych uzasadnia np.

- zakończenie nauki przez ucznia objętego indywidualnym programem nauczania, co jest równoznaczne ze zmianą organizacyjną powodującą zmniejszenie liczby oddziałów w szkole [b](wyrok z 14 stycznia 2009 r., III PK 52/08)[/b],

- zmiana planu nauczania, w wyniku której stało się możliwe powierzenie zajęć wychowawczych w świetlicy nauczycielom prowadzącym działalność dydaktyczną, ale niemającym pełnego obciążenia [b](orzeczenie z 9 sierpnia 2005 r., II PK 392/04)[/b],

- częściowa likwidacja szkoły, zmiany organizacyjne i planu nauczania wyłącznie wtedy, gdy zadania szkoły wykonywane przez zwalnianego nauczyciela nie zostały przekazane innej placówce oświatowej [b](wyrok z 2 marca 2005 r., I PK 271/04),[/b]

- wprowadzenie nowego ustroju szkolnego związanego z przekształceniami organizacyjnymi jednych szkół i likwidacją drugich [b](orzeczenie z 12 listopada 2003 r., I PK 523/02).[/b]

Dyrektor placówki rozwiązuje wówczas z nauczycielem stosunek pracy za trzymiesięcznym wypowiedzeniem, które upływa z końcem roku szkolnego. Warunek ten nie obowiązuje jednak w placówkach nieferyjnych, kształcenia ustawicznego i szkołach, w których cykl kształcenia kończy się w trakcie roku szkolnego.

Jednostki te wręczają zatem wypowiedzenia w dowolnej chwili. [/ramka]

Nauczyciele dostają odprawy nie tylko wtedy, gdy zakończenie współpracy obu stron następuje z przyczyn restrukturyzacyjnych, ale niekiedy także z powodów osobistych dotyczących samego zainteresowanego.

[srodtytul]Całkowita lub częściowa likwidacja szkoły[/srodtytul]

Pozostało 97% artykułu
Konsumenci
Pozew grupowy oszukanych na pompy ciepła. Sąd wydał zabezpieczenie
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Sądy i trybunały
Dr Tomasz Zalasiński: W Trybunale Konstytucyjnym gorzej już nie będzie
Konsumenci
TSUE wydał ważny wyrok dla frankowiczów. To pokłosie sprawy Getin Banku
Nieruchomości
Właściciele starych budynków mogą mieć problem. Wygasają ważne przepisy
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Prawo rodzinne
Przy rozwodzie z żoną trzeba się też rozstać z częścią krów