[ramka][b]Przykład[/b]
Jeśli dług, na którego zaciągnięcie zgodził się małżonek, wynosi 500 tys. zł, a majątek wspólny 600 tys. zł, to w trakcie małżeństwa wierzyciel może ściągnąć z niego całą swą należność.
Po rozwodzie dostępny jest dla niego tylko udział małżonka będącego dłużnikiem; z udziału drugiego długu nie ściągnie (chyba że wcześniej sąd nadał np. wyrokowi zasądzającemu należność od dłużnika klauzulę wykonalności przeciwko jego małżonkowi – z ograniczeniem do majątku wspólnego).[/ramka]
Wierzyciel, który w związku ze zgodą małżonka na zaciągnięcie zobowiązania może egzekwować należność także z majątku wspólnego, a po rozwodzie z udziałów obu małżonków w tym majątku, musi wykazać, że małżonek taką zgodę wyraził.
Gdy zaś chce ściągnąć z majątku przedsiębiorstwa należącego do majątku wspólnego długi małżonka wynikające z prowadzenia tego przedsiębiorstwa, musi wykazać w dokumencie urzędowym albo prywatnym, że należność powstała w związku z prowadzeniem firmy.
[srodtytul]Gdy dług ciąży na obojgu[/srodtytul]
Wierzyciel jest w najlepszej sytuacji, gdy stronami umowy są oboje małżonkowie albo gdy ciąży na nich odpowiedzialność solidarna, np. w związku z udzieleniem przez żonę poręczenia wekslowego na zabezpieczenie spłaty długu zaciągniętego przez męża. Wtedy wierzyciel egzekucję komorniczą może prowadzić:
– z majątku wspólnego,
– z majątków osobistych małżonków oraz
– ze wspomnianych praw majątkowych każdego z małżonków (wynagrodzenie, prawa autorskie itd.).
[srodtytul]Rozwód tego nie zmienia[/srodtytul]
Mówiąc o majątku osobistym, trzeba też wziąć po uwagę ewentualne różnice w składzie majątków osobistego i wspólnego, jakie mogą wystąpić, jeśli małżonkowie zawarli umowę majątkową modyfikującą ustrój wspólności ustawowej. Jeśli jest to umowa rozszerzająca tę wspólność, majątek wspólny będzie odpowiednio obszerniejszy, jeśli ograniczająca wspólność – odpowiednio szczuplejszy.
[ramka][b]Uwaga![/b]
Rozszerzenie wspólności dla wierzyciela, który może ściągnąć należność tylko z majątku osobistego i wskazanych wyżej należności, jest bez znaczenia, jeśli wierzyciel nie wiedział o umowie majątkowej i jej rodzaju.[/ramka]
[srodtytul]Co z długami biznesowymi[/srodtytul]
Długi związane z działalnością firmy prowadzonej przez jednego małżonka wierzyciel może ściągać m.in. z majątku przedsiębiorstwa, jeśli jest on wspólnym dorobkiem.
Po rozwodzie egzekucję może prowadzić tylko z udziału małżonka-przedsiębiorcy w majątku wspólnym. Z przyczyn, o których była już mowa, rozwód jest dla interesu majątkowego eksmałżonka przedsiębiorcy korzystny.
Ponieważ majątek wspólny po rozwodzie przestaje istnieć, wierzyciel nie może sięgnąć do niego. Dostępny jest dla niego tylko majątek osobisty przedsiębiorcy będącego dłużnikiem. Na majątek ten zaś po rozwodzie składa się także udział dłużnika w majątku wspólnym, którego składnikiem jest też przedsiębiorstwo.
Trzeba tu zaznaczyć, że przedmiotami należącymi do tego majątku wspólnego, które służą jednemu z małżonków do wykonywania działalności zarobkowej, małżonek ten zarządza samodzielnie. Zgoda żony czy męża jest potrzebna tylko w sytuacjach wskazanych w art. 37 § 1 k. r. o.
Chodzi o sprzedaż, obciążenie albo kupno nieruchomości związanych z działalnością zarobkową jednego z małżonków, o sprzedaż, obciążenie albo wydzierżawienie całej firmy lub gospodarstwa rolnego.
W odniesieniu do innych przedsięwzięć dotyczących majątku firmy zgoda jest bezprzedmiotowa, skoro z mocy przepisu ustawy, tj. art. 36 § 3 k. r. o., małżonek zarządza nimi samodzielnie.
[srodtytul]Transakcje z udziałem obojga[/srodtytul]
Jeszcze inną kategorią umów i transakcji są te, które wymagają zgody drugiego małżonka dla swej ważności. Dokonane bez zgody są nieważne, chyba że drugi małżonek ex post potwierdził umowę. Chodzi jednak wyłącznie o transakcje i umowy dotyczące dóbr wchodzących w skład majątku wspólnego, dorobkowego.
Ma to jeszcze takie istotne znaczenie, że oboje małżonkowie odpowiadają za zobowiązania wynikające z tych umów czy transakcji. Zgody drugiego małżonka wymaga:
– sprzedaż, darowizna, kupno nieruchomości i prawa użytkowania wieczystego, obciążenie jej hipoteką, prawem używania, odpłatne nabycie (kupno), ale i oddanie jej w najem, dzierżawę, do bezpłatnego używania,
– sprzedaż, darowizna, obciążenie, odpłatne nabycie (kupno) i wydzierżawienie przedsiębiorstwa albo gospodarstwa rolnego,
– sprzedaż, darowizna, obciążenie hipoteką spółdzielczego własnościowego prawa do mieszkania, domu, lokalu użytkowego,
– darowizna nieruchomości lub np. samochodu należącego do majątku wspólnego, z wyjątkiem drobnych darowizn zwyczajowo przyjętych.
Zgoda drugiego małżonka jest niezbędna także wówczas, gdy wskazane dobra wchodzą w skład firmy prowadzonej przez jednego tylko z małżonków i gdy mają wejść w skład jego przedsiębiorstwa. Powyższe wyliczenie jest wyczerpujące. Oznacza to, że wszystkie inne czynności odnoszące się do majątku wspólnego nie wymagają dla swej ważności zgody drugiego małżonka.
[ramka][b]Z orzeczeń sądowych[/b]
-Podkreślić należy, iż brak zgody małżonki powoda na dokonanie poręczenia rodzi skutki z art. 41 § 2 k. r. o. Brak owej zgody nie wpływa ani na ważność, ani na skuteczność umowy poręczenia. Prowadzi natomiast do ograniczenia odpowiedzialności małżonka, który zaciąga zobowiązanie, do składników wymienionych w art. 41 § 2 k. r. o. [b](wyrok SA w Katowicach z 20 lutego 2009 r., sygn. ACa 32/09)[/b]
-Zagadnienie odpowiedzialności za długi zaciągnięte przez jednego z małżonków w okresie objętym wspólnością majątkową może być rozstrzygane w odrębnym postępowaniu na żądanie wierzyciela niebędącego uczestnikiem postępowania o podział [b](postanowienie SN z 28 lutego 2008 r., sygn. III CNP 66/07)[/b]
-W świetle art. 42 k. r. o. orzeczenie rozwodu nie powoduje podziału majątku wspólnego z mocy prawa. Nie można zatem przyjąć, że na skutek orzeczenia rozwodu stronie przypada udział w spółdzielczym prawie do lokalu, i to w 1/2, skoro udział w majątku wspólnym małżonków nie musi być równy (art. 43 § 2 k. r. o.).
Samo ustanie wspólności ustawowej nie powoduje „wyjścia” udziału małżonka upadłego z masy upadłości [b](wyrok SN z 19 lutego 2009 r., sygn. II CSK 469/08)[/b][/ramka]
[ramka][b]Skróty:[/b]
k. r. o. – ustawa z 25 lutego 1964 r. – [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=44EA2B2E55A720AC74A63F42983D1796?id=71706]Kodeks rodziny i opiekuńczy [/link](DzU. z 1964 r. nr 9, poz. 59 ze zmianami),
k. p. c. – ustawa z 17 listopada 1964 r. – [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=75427E5227A23128D5F888C912C40076?id=70930]Kodeks postępowania cywilnego[/link] (DzU. z 1964 r. nr 43, poz. 269 ze zmianami)
SN – Sąd Najwyższy
WSA – wojewódzki sąd administracyjny
o.p. – ustawa z 29 sierpnia 1997 r. – [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=0D09F12C2831AA93BF6960FCD82353EC?id=176376]Ordynacja podatkowa[/link] (DzU. z 2005 r. nr 8, poz. 60 ze zmianami)[/ramka]
[ramka][b]Zobacz wzory:
[link=http://rzeczpospolita.pl/pliki/prawo/prawodla/pdf/wzor%20pozew%20o%20rozwod.pdf]Pozew o rozwód[/link]
[link=http://rzeczpospolita.pl/pliki/prawo/prawodla/pdf/wzor%20pozew%20bez%20orzekania.pdf]Pozew o rozwód bez orzekania o winie i o podział majątku wspólnego[/link]
[link=http://rzeczpospolita.pl/pliki/prawo/prawodla/pdf/wzor%20pozew%20o%20podzial1.pdf]Wniosek o podział majątku wspólnego i ustalenie nierównych udziałów[/link]
[link=http://rzeczpospolita.pl/pliki/prawo/prawodla/pdf/wzor%20pozew%20o%20podzial.pdf]Wniosek o podział majątku wspólnego[/link]
[link=http://rzeczpospolita.pl/pliki/prawo/prawodla/pdf/wzor%20pozew%20o%20separacje.pdf]Pozew o separację[/link][/b][/ramka]
[ramka][b][link=http://www.rp.pl/temat/492203.html]ZOBACZ CAŁY PORADNIK[/link][/b][/ramka]
