Historia romansu z Polską

Tom szkiców "A Country In The Moon" (2008) zebrał w Wielkiej Brytanii dobre recenzje. Krytyk "Guardiana" zauważył: "Moran podchodzi do opisywanej rzeczywistości z pokorą, ale i entuzjazmem. Nikt zainteresowany Polską nie może pominąć tej książki".

Wtórował mu dziennikarz "The Times", który stwierdził, że dzieło "naszpikowane zostało wiadomościami, które dla większości mieszkańców Zachodu są nowe i fascynujące". Jakie to informacje? O zabytkach i rezerwatach przyrody – wciąż szerzej nieznanych, a przecież wyjątkowych w skali Europy.

O historii: triumfach polskiego oręża sprzed wieków i dramatycznych losach kraju, który pierwszy przeciwstawił się Hitlerowi. Moran przypomina, że Londyn nie uczynił nic w sprawie Auschwitz, choć dzięki rotmistrzowi Pileckiemu wiedział, jak działa hitlerowska machina śmierci. Przy okazji wyjaśnia, kto był katem, a kto ofiarą. Dla dziennikarzy piszących o "polskich obozach śmierci" może to stanowić sensację. Podobnie jak zgodna opinia Polaków, że po drugiej wojnie światowej zostaliśmy przez aliantów zdradzeni.

[srodtytul]Kwestia honoru [/srodtytul]

Moran jest już znany polskiemu czytelnikowi. W 2008 r. opublikował książkę "Za morzem koralowym" o podróży do Melanezji śladem Bronisława Malinowskiego. W Polsce pisarz znalazł się z powodu obietnicy danej przed wielu laty wujowi – pianiście zakochanemu w muzyce Chopina. Wuj, mężczyzna elegancki, z wyglądu do złudzenia przypominający Ignacego Paderewskiego, wymógł na bratanku odwiedzenie miejsc, w których Chopin bywał jako młody człowiek.

Michael – również pianista – miał poznać patriotyczne korzenie muzyki Polaka, by lepiej interpretować mazurki i nokturny. Dotrzymał danego wujowi słowa. Była to przecież kwestia honoru. Na początku lat 90. przyjechał do Warszawy jako szkoleniowiec polskiej kadry menedżerskiej i zdecydował się tu osiedlić. A nawet, wbrew radom przyjaciół, ściągnął ukochanego, dość wiekowego rolls-royce'a. Dlaczego staliśmy się mu bliscy?

– Bo nie zawsze liczycie się z konsekwencjami swych działań – powiedział "Rz" Moran. – W tej kwestii bardziej przypominam was niż Anglików, którzy zawsze kalkulują.

W przyszłym miesiącu "Kraj z Księżyca" trafi do naszych księgarń. To kurs polskiej historii, która Australijczyka zachwyciła. Jednak za największą wartość książki Morana uznaję nie wykład o dziejach Rzeczypospolitej (trudno nas tu czymkolwiek zaskoczyć, choć – jak się okazuje – nie jest to niemożliwe), lecz ciekawy obraz kraju wychodzącego z komunizmu.

[srodtytul]Po drugiej stronie lustra [/srodtytul]

– Pod wieloma względami podróż do Polski była dla mnie bardziej zaskakująca niż do Nowej Gwinei, która przez lata stanowiła brytyjską kolonię i dzięki Anglikom doczekała się solidnej infrastruktury – wspomina Moran. – U was włączniki światła działały na odwrót, zamki w drzwiach zamykały się w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek zegara, bez wyraźnej przyczyny otwierała się szafa. Pamiętam, że gdy myłem zęby i pochyliłem się, żeby wypluć pastę, uderzyłem czołem w półkę umieszczoną pod lustrem. Było tak, jakbym z Alicją przeszedł na drugą stronę lustra.

Moran twierdzi, że dziś życie w Polsce nie dostarcza już obserwatorowi tyle rozrywki.